Tổng thống Donald Trump hôm thứ Hai tuyên bố ông yêu cầu Ukraine cho phép Hoa Kỳ tiếp cận trữ lượng khoáng sản đất hiếm khổng lồ của nước này để đổi lấy viện trợ quân sự và tài chính liên tục.
"Chúng tôi đang nói với Ukraine rằng họ có đất hiếm rất có giá trị. Chúng tôi muốn những ǵ chúng tôi đưa ra phải được đảm bảo. Chúng tôi muốn có sự đảm bảo", Trump nói với các phóng viên từ Pḥng Bầu dục.
“Chúng tôi trao cho họ tiền bạc ngay lập tức. Chúng tôi trao cho họ thiết bị. [Liên minh] Châu Âu không theo kịp chúng tôi. Họ nên cân bằng lại.”
“Nh́n này, chúng ta có một đại dương ở giữa. Họ th́ không. Nó quan trọng với họ hơn là với chúng ta. Nhưng họ kém chúng ta rất nhiều về mặt tiền bạc, và họ nên trả ít nhất là ngang bằng.
“Họ thực sự nên trả nhiều hơn chúng ta rất nhiều, nhưng hăy nói là ngang bằng với chúng ta. Và họ thấp hơn hàng tỷ, hàng tỷ đô la. V́ vậy, chúng tôi đang t́m cách thực hiện một thỏa thuận với Ukraine, nơi họ sẽ đảm bảo những ǵ chúng tôi cung cấp cho họ bằng đất hiếm và những thứ khác của họ,” Trump nói.
Yêu cầu của Trump báo hiệu sự thay đổi mạnh mẽ so với cách tiếp cận chi trả toàn bộ của chế độ Biden, vốn đă chuyển gần 200 tỷ đô la viện trợ quân sự và kinh tế cho Kyiv kể từ cuộc xâm lược của Nga năm 2022 - thường là với rất ít sự giám sát.
Với việc chính phủ Ukraine vẫn tiếp tục phụ thuộc nhiều vào viện trợ của Hoa Kỳ, Trump đang khẳng định rơ ràng rằng sẽ không c̣n t́nh trạng được hưởng lợi miễn phí nữa dưới sự lănh đạo của ông.
Theo Ukraine Oversight , tính đến ngày 30 tháng 9 năm 2024, nguồn tài trợ của Hoa Kỳ cho hoạt động ứng phó với Ukraine đă lên tới gần 183 tỷ đô la, trong đó 130,1 tỷ đô la đă cam kết và 86,7 tỷ đô la đă phân bổ .
Khoản phân bổ cho Ukraine năm tài chính 2022–2024 (Nguồn: Ukraine Oversight)
Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Ukraine sở hữu trữ lượng lớn các khoáng sản quan trọng, bao gồm titan, liti, berili, mangan, gali, urani, zirconi, than ch́, apatit, fluorit và niken.
Những khoáng chất này rất cần thiết cho nhiều ngành công nghiệp công nghệ cao như hàng không vũ trụ, quốc pḥng, điện tử và năng lượng tái tạo.
Lực lượng Nga đă chiếm được các khu vực khai thác mỏ quan trọng ở miền Đông Ukraine, bao gồm phần lớn vùng Donbas giàu than. Tuy nhiên, nguồn cung cấp khoáng sản chiến lược khổng lồ vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine ở lưu vực sông Dnieper và dăy núi Carpathian.
Hoa Kỳ phụ thuộc rất nhiều vào việc nhập khẩu nhiều loại khoáng sản quan trọng này, trong khi Trung Quốc hiện đang thống trị chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo tờ New York Post, các báo cáo cho biết Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước đây đă từng nghĩ đến ư tưởng tận dụng nguồn tài nguyên khoáng sản của đất nước để duy tŕ sự hỗ trợ của quân đội Hoa Kỳ.
Một tuyên bố chung của Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (R-SC) và Richard Blumenthal (D-Conn.) vào năm ngoái đă xác nhận rằng Zelensky "háo hức" làm việc hướng tới một thỏa thuận chiến lược liên quan đến trữ lượng khoáng sản trị giá hàng ngh́n tỷ đô la của Ukraine.