H́nh ảnh thị xă Cao Bằng bị quân TQ bắn phá tan hoang. (H́nh: Trần Mạnh Thường/VietnamNet)
Tṛn 46 năm kể từ ngày bắt đầu nổ ra chiến cuộc biên giới Việt–Trung (17/02/1979- 17/02/2025), người Việt Nam quen gọi là cuộc chiến biên giới phía Bắc, tôi lại nhớ đến những người anh đă từng tham gia cuộc chiến này, hiện đang bị cầm tù.
ĐCSTQ viện dẫn ra những lư do cho rằng CSVN đưa quân đội vào đất Campuchia, đánh bại đồng bọn tay sai của ĐCSTQ là Khmer Đỏ; CSVN cho đàn áp Hoa Kiều sinh sống tại Việt Nam, và liên minh với Liên Bang Xô Viết tạo thành thế ṿng ḱm gây ra bất lợi cho ḿnh. Với lời tuyên bố
"dạy cho Việt Nam một bài học", ngày 17 tháng Hai năm 1979, nhà cầm quyền Bắc Kinh đứng đầu là Đặng Tiểu B́nh xua 600,000 binh lính cho nổ súng, tấn công toàn tuyến biên giới phía Bắc Việt Nam, lúc bấy giờ là 6 tỉnh gồm: Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai, Lai Châu, Hà Tuyên (sau này được tách ra thành Hà Giang và Tuyên Quang) và Quảng Ninh.
Mặc dù chỉ đúng một tháng sau, tức là vào 16 tháng Ba năm 1979, ĐCSTQ cho rút toàn bộ binh lính về nước sau khi lớn tiếng cho rằng đă hoàn thành nhiệm vụ, nhưng tiếng súng của hai bên vẫn c̣n nổ qua lại biên giới Việt-Trung kéo dài đến tận 10 năm sau mới hoàn toàn kết thúc.
Hậu quả là có khoảng từ 60,000 cho đến 100,000 binh lính hai bên Việt Nam–TQ bị thương vong.
Về kinh tế, hầu hết các tỉnh biên giới Việt Nam đă bị thiệt hại rất nặng nề. Theo con số công bố của Việt Nam vào lúc bấy giờ: Các thị xă Lạng Sơn, Cao Bằng và thị trấn Cam Đường bị hủy diệt hoàn toàn, cùng với đó là 100% xă, bệnh viện-bệnh xá, nông trường, lâm trường bị xóa sổ, 2/3 trường học bị phá hủy, 400,000 gia súc bị giết và bị cướp, hơn 1.5 triệu người bị mất nhà cửa, tài sản và phương tiện sinh sống.
Hôm ngày 5 tháng Hai năm 2025 vừa qua, Tổng bí thư Tô Lâm cùng đoàn tháp tùng có chuyến đi lên Hà Giang, đến dâng hương tưởng niệm, tri ân các liệt sĩ bộ đội CSVN hy sinh trong cuộc chiến tại nghĩa trang Vị Xuyên, nơi an nghỉ của hơn 1,700 liệt sĩ bộ đội CSVN.
Dư luận Việt Nam đặc biệt quan tâm đến những chuyến đi như thế này của các vị đứng đầu Đảng, và Chính phủ CSVN, v́ kể từ sau Hội Nghị Thành Đô (năm 1990), Việt Nam và TQ đă b́nh hóa các mối giao dịch. Với cái gọi là
"Khép lại quá khứ, hướng tới tương lai" để tránh gây ra căng thẳng với TQ, CSVN dùng ngoại giao để lấy ḷng giới cầm quyền Bắc Kinh, coi trọng TQ là đối tác thương mại lớn bằng cách trong gần nữa thế kỷ trôi qua, nhà cầm quyền CSVN hạn chế không cho đưa thông tin về cuộc chiến biên giới Việt-Trung 1979 vào sách giáo khoa, kiểm soát chặt chẽ giới truyền thông cấm không đưa ra thông tin ḥng hạn chế người dân đi t́m hiểu biến cố này để nhắc nhở cho thế hệ con em ḿnh.
Đối với cuộc chiến biên giới Việt–Trung 1979, CSVN hiện vẫn c̣n nhiều biện pháp hành xử bất công với chính đồng đội của họ. C̣n nhiều cựu binh tham gia cuộc chiến hiện chưa được ĐCSVN công nhận hay xét duyệt đầy đủ chế độ chăm lo và trợ cấp xă hội.
Trước đây, qua tiếp xúc một vài thương binh tham gia cuộc chiến, được biết mỗi tháng Nhà nước và ĐCSVN chỉ hỗ trợ cho họ một phần tiền rất ít ỏi, không đủ sống qua ngày, và chữa trị bệnh tật, nếu có. Và c̣n biết bao người đă nằm xuống trong cuộc chiến này ở các vùng núi biên giới Việt-Trung chưa t́m ra hài cốt. Nhiều gia đ́nh phải tự bỏ tiền, công sức và thời gian để đi ṃ t́m kiếm hài cốt của thân nhân ḿnh.
Từ năm 2011 cho đến nay, các tổ chức xă hội dân sự và các nhân vật hoạt động dân sự độc lập Việt Nam bằng cách này hay cách khác, đứng ra tổ chức nhiều hoạt động tưởng niệm và kết hợp với những lần tổ chức hội thảo về cuộc chiến biên giới Việt-Trung 1979 với kỳ vọng sẽ cho nhiều người dân biết hơn về biến cố bi thảm của dân tộc. Nhưng v́ lo ngại vấn đề ngoại giao với TQ, lo ngại các hoạt động chính trị sẽ gây ra bất ổn xă hội, ảnh hưởng đến lợi ích của chế độ cầm quyền, nên ĐCSVN thường tung lực lượng chức năng để ra tay ngăn chặn, trấn áp thẳng tay các nhân vật hoạt động dân sự tổ chức những hoạt động tưởng niệm vào các ngày như: Hoàng Sa 19 tháng Giêng, Biên giới Việt-Trung 17 tháng Hai và Trường Sa 14 tháng Ba hoặc tập trung biểu t́nh mỗi khi ĐCSTQ cho tàu bè xâm phạm lănh hải, lănh thổ của Việt Nam.
Cứ đến ngày này, lại nhớ về hai người được nhiều người quen biết bên ngoài xă hội và cũng là hai cựu bộ đội CSVN từng tham gia chiến cuộc biên giới Việt–Trung trong giai đoạn 1979-1989.
Anh Trần Văn Bang, năm nay đă 64 tuổi, cư trú tại Quận B́nh Thạnh, Sài G̣n, kỹ sư chuyên ngành thủy lợi. Năm 1982, khi biên giới Việt-Trung vẫn c̣n nổ súng ác liệt, anh Bang rời trường đại học, lên đường ṭng quân, làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ Quốc. Năm 1985, anh Bang rời cuộc chiến, chuyển qua công tác tại công tŕnh thủy điện Trị An. Với một tinh thần yêu nước nồng nàn, anh Bang thường lên án gay gắt giới cầm quyền CSVN
"hèn với giặc, ác với dân". Nhiều lần anh đă tham gia biểu t́nh phản đối ĐCSTQ xâm phạm lănh hải, lănh thổ Việt Nam. Năm 2018, khi cùng hàng ngàn người dân Sài G̣n xuống đường phản đối dự thảo luật Đặc Khu và Luật An Ninh Mạng, anh Bang bị công an bắt giữ tại Sài G̣n, sau đó bị đánh đập một cách tàn nhẫn. Năm 2023, anh lại bị bắt và bị tuyên án đến 8 năm tù giam với cáo buộc tuyên truyền chống phá Nhà nước.
Anh Trần Văn bang bị đánh máu me be bét. (Ảnh: Facebook)
Một trí thức Việt có chia sẻ bài thơ mà anh Bang đă sáng tác lúc năm 22 tuổi, gửi tặng cho người yêu:
"Bọn bành trướng làm anh không về được
Biết t́m ǵ làm kỷ vật tặng em
Anh chỉ biết chúc em yêu trẻ măi
Qua ḍng thư em hiểu, lính mà em!"
Người thứ hai muốn nhắc đến ở đây là anh Lê Đ́nh Lượng, 59 tuổi, ở Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Cũng như anh Trần Văn Bang, anh Lượng từng là bộ đội CSVN, tham gia chiến cuộc biên giới Việt-Trung trong giai đoạn 1979-1989. Sau khi trở về từ chiến trường, ngoài việc lao động chăm lo gia đ́nh, anh Lượng c̣n quan tâm đến hiện t́nh đất nước, quan tâm đến vấn đề dân chủ-nhân quyền Việt Nam. Vào những năm 2000, nh́n thấy những mối hiểm họa từ các dự án Bauxit Tây Nguyên đối với Việt Nam trong tương lai, anh Lượng cùng nhiều nhân sĩ, trí thức trong và ngoài nước tham gia kư thư phản đối gửi đến Nhà nước và ĐCSVN.
Năm 2016, trước thảm họa môi trường biển do Công ty Formosa–Hà Tĩnh gây ra, anh Lượng tích cực cùng giáo dân giáo phận Vinh xuống đường biểu t́nh, bày tỏ chính kiến. Tháng Bảy năm 2017, công an tại Nghệ An được lệnh bắt khẩn cấp anh Lượng với cáo buộc hoạt động nhằm lật đổ chính quyền. Tháng Bảy 2018, Ṭa Án Nghệ An tuyên bản án 20 năm tù giam dành cho anh Lượng.
Tháng Hai năm nào biên cương Việt-Trung cũng thắm đỏ màu hoa đào, màu hồng nhạt của hoa ban, gợi nhớ về những người ngă xuống v́ dân tộc, v́ quê hương
"sống bám đá, chết hóa đá, thành bất tử". Không cần phải khóc tiếc thương nhưng đừng nên chối bỏ
SỰ THẬT của lịch sử, đừng là kẻ vô ơn, bội bạc.
ST
