Mấy hôm nay, cứ lăng xăng ba chuyện thời sự linh tinh, thật là nhức đầu. May thay đọc thấy có câu chuyện hay hay của người Việt ḿnh đang sống ở Đức với gia đ́nh, tuy hơn nửa chừng xuân rồi mà chạy t́m việc khắp nơi, cuối cùng cũng được một công ty nhận vào, giống như kiểu "người cày có ruộng" vậy. Xin mời các bạn đọc qua,(có tuy hơi dài).
Một góc của Munich. (Ảnh minh họa: Matthias Schröder/Unsplash)
Hôm đầu tháng 12, nhân dịp vợ chồng người bạn đi sang Pháp du lịch, chúng tôi hẹn ḥ nhau, đi rong chơi Paris vài ngày.
Khi cả nhóm đang đi dạo, cười nói xôn xao, bổng điện thoại của tôi reo. Nh́n vào màn h́nh nhỏ, thấy tên bà manager của tôi. Tôi nhíu mày, ḿnh đang nghỉ phép, bà ấy gọi làm ǵ nhỉ. Nghĩ lại, bà gọi, có lẽ v́ bà đang cần ḿnh thật sự. Ra dấu cho bạn bè đứng lại tán dóc, tôi t́m góc phố tương đối bớt ồn ào, gọi về cho sếp.
“Tôi biết chị đang đi chơi. Nhưng đây là chuyện quan trọng. Tôi có bổn phận phải báo cho mọi nhân viên biết. Ngày hôm nay, hăng thông báo quyết định cho đóng cửa văn pḥng München. Đây chỉ là thông tin ban đầu. Chi tiết về diễn tiến chưa rơ ràng. Chị cứ vui chơi tiếp tục nhé. Khi nào chị về Đức hẵng tính".
Nhiều tháng trước, từ khi có thông báo hăng sắp đổi chủ mới, đă có những xáo trộn trong nội bộ tổ chức. Hầu như mọi người chuẩn bị tinh thần để đối đầu những sự thay đổi mới, nếu có. Cắt giảm nhân sự sẽ là biện pháp đầu tiên. Nhưng tôi không ngờ hăng lại cho đóng cửa văn pḥng. Ngẩn người một lúc, tôi máy móc nói câu cám ơn xếp. Tôi quay lại nhập bọn, vờ như không có ǵ đặc biệt, tiếp tục chuyện tṛ với mọi người, nhưng trong ḷng thấy bồn chồn, bất an.
Về Đức, đi làm lại, có nhiều cuộc họp. Cuối cùng, ngày giờ đă rơ ràng. Chỉ c̣n non năm tháng nữa, cánh cửa của hăng ở München sẽ bị khép lại vĩnh viễn. Gần 200 nhân viên của hăng sẽ đồng loạt đến tŕnh diện Sở Lao Động địa phương, xin trợ cấp thất nghiệp, nếu không kịp thời kiếm ra công việc mới khác. Đám
"thợ cày" chúng tôi nháo nhác chạy quanh, "
t́m ruộng gần, ruộng xa".
Tôi cảm thấy bị hụt hẫng, buồn rầu. Những năm tháng ở hăng này là thời gian đẹp nhất trong cuộc sống công sở của tôi. Môi trường làm việc thật thoải mái. Công việc thật thú vị. Tôi gặp rất nhiều đồng nghiệp thật dễ thương. Bạn bè đùa, tôi trúng số độc đắc dài hạn. Tưởng tượng đến lúc phải xếp lại những trang sách tươi đẹp, thật tiếc lắm. Nhưng ngẫm nghĩ, tôi đă gắn bó gần một thập niên với hăng. Thôi, cứ xem đây là cơ hội đón nhận những thách thức mới. Đổi hăng lần trước cách đây chín năm, tôi cũng lo sốt vó. Lúc ấy, tôi kư giấy nợ mua nhà mới vừa ba năm. Quen miệng, nói, ḿnh có nhà cửa. Nhưng có lẽ, chỉ có mấy cánh cửa là thuộc về chúng tôi. C̣n nhà, từ mái ngói đến sàn gạch, vẫn là của chủ nợ.
Lần này áp lực tài chánh không nặng nề. Nhà cửa đă trả dứt nợ ngân hàng. Ngoài ra, hăng tặng món quà chia tay khá hậu hỉ. Thêm vào đó, hăng cho nghỉ
"về vườn" (garden leave) 3 tháng lương, như để bù đắp cho niềm đau bị mất việc và nhân viên có đủ thời gian chạy xin việc mới.
Được thời gian nghỉ lănh lương, khỏi phải
"đi cày", tôi xin chồng con cấp cho giấy phép để
"xuất ngoại". Tôi quyết định về Việt Nam vài tuần. Không phải để du lịch ngắm cảnh núi non, biển cả. Tôi muốn dùng thời gian thăm viếng, gần gũi bà con họ hàng bạn bè và thực hiện vài
"dự án" nho nhỏ của ḿnh.
Đi thăm gia đ́nh bà O ở
"thâm sơn cùng cốc" Lộc Ninh để
"hiện đại hóa" nhà vệ sinh của gia đ́nh bà O. Nhiều ngày, tôi đi
"ngủ bụi" ở nhà bạn bè, từ Rạch Giá đến Quảng Ngăi, Đà Nẵng. Ra Huế, cùng bạn bè chúng tôi t́m thăm vài thầy cô giáo xưa. Ở Sài G̣n, tôi thủ sẵn cái
"nón nồi". Hễ ai hú, tôi ôm nón, thót lên yên sau xe gắn máy, đi lung tung. Từ B́nh Thạnh lên Tân Định. Từ Phú Nhuận xuống Tân B́nh. Có ngày, thức dậy 4 giờ sáng, đi tập thể dục ở sân vận động. Ngày khác, ra ngồi bán hàng ở chợ với nhỏ bạn. Đấy là chuyến đi
"thực tế" với rất nhiều kỷ niệm.
Nghĩ lại, ngày xưa, khi ḿnh tốt nghiệp đại học, ngơ ngơ, ngáo ngáo, già hơn bạn đồng học cả 10 tuổi. Ấy vậy mà, viết năm lá đơn, đến dự buổi phỏng vấn chỗ đầu tiên,
"ôm" gọn một ghế trong tổng hành dinh của ngân hàng thuộc tay anh chị ở nước Đức.
Khi nghỉ việc ngân hàng, nghe ngóng thông tin, thị trường công ăn việc làm của München đă băo ḥa. Tôi nhiều đêm sống trong âu lo. Thế mà, chỉ qua một cuộc nói chuyện, tôi
"gặt" được công việc đẹp như mơ. Giờ đây, tôi đă có 18 năm kinh nghiệm nghề nghiệp lận lưng. Đă đến làm việc trên 30 quốc gia. Đă ngồi vào những bàn họp đóng góp ư kiến cho những thương vụ bạc triệu. Ui, khéo lo con ḅ trắng răng. Đinh ninh như vậy, tôi cứ b́nh chân như vại. Có điều, tôi hơi chủ quan, quên phải so sánh này nọ. Hồi xưa, lần xin việc đầu tiên, tôi mới có 35 tuổi. C̣n bây giờ, tôi đă 53 tuổi.
Đang
"nhất nghệ tinh, nhất thân vinh", tôi nhảy bước thật cao, lên tận…
"bảy nghề" (thất nghiệp). Th́a la th́a lảy, con gái bảy nghề, ngồi lê là một, dựa cột là hai… Tôi nhẩn nha ngồi lê… nơi bàn phím viết lách lăng nhăng. Rồi lại dựa cột mà nghe… nhạc t́nh. Cứ vậy, nhất, nhị, tam, tứ, ngũ, lục,
thất… nghiệp. Thoải mái, thong dong nhiều tuần lễ. Thỉnh thoảng, tôi vào liên mạng, liếc liếc t́m việc, theo đúng yêu cầu của Sở Lao Động. Nhưng mới chỉ nheo nheo, nh́n những việc trong München. Nộp đơn xin việc, đưa ra mức lương như hăng cũ. Nói chung, tôi hăy c̣n… kiêu sa, đài lệ lắm. Đơn gởi đi, có hăng tắt tiếng. Có hăng gọi điện thoại, hỏi tôi muốn lương bổng như thế nào. Tôi xuống nước một tị. Họ dè dặt trả lời rằng, quỹ dự trù cho việc làm này ít lắm. Họ nhă nhặn từ chối. Tôi lịch sự trả lời, không hề chi. Thỉnh thoảng tôi đi uống cà phê, cà pháo với các bạn đồng cảnh ngộ. Có người bảo, hàng hóa xuống giá hà rầm. Thời buổi việc ít, người đông. Ḿnh nên
"khuyến măi" sức lao động của ḿnh. Người khác bàn ra, đừng nên bán rẻ chất xám, chớ có phá giá thị trường.
"Nhàn cư" đâu được mấy tháng, Sở Lao Động lo ngại tôi sinh ra
"bất thiện", viết thư mời đến dự một buổi họp dành cho giới
"trí thức cao cấp". Cao cấp hay không, tôi không biết. Nhưng thấy rơ một điều, đa số toàn là cao niên. Tôi được giới thiệu dự khóa học
Kỹ Năng Quản Lư Tiếp Thị. Tôi ừ ngay, không chần chừ. Ngày trước, đi làm, đám nhân viên tài chánh chúng tôi hay bị ghẹo là
Erbsenzähler (bean counter), dân đếm hột đậu, chi li, tính toán, mặt mày trầm ngâm, tư lự. C̣n bầy ong bướm tiếp thị marketing, tươi thắm trẻ trung, vờn bay vườn này qua vườn nọ. Xuất hiện đến đâu, nhạc réo rắt, đèn chớp xanh đỏ vui nhộn, rộn ràng. Một tên đồng nghiệp hậm hực, kiếp sau nếu có làm người, nhất định chỉ làm người marketing chứ không thèm làm finance. Sau màn giới thiệu làm quen, tôi biết ra, toàn là thuộc
"tai to, mặt lớn" cả. Tôi gia nhập nhóm đảm trách dự án tiếp thị cho một hăng thảo chương trong kỹ nghệ xe hơi. Nhóm tôi có ba ông già, mà có hai ông là tiến sĩ. Một
"đốc tơ" về ngôn ngữ học, một
"đốc tơ" triết. Ông thứ ba chẳng phải
"đốc tơ", nhưng ngày xưa chắc làm chức ǵ to lắm. Bởi vậy, bây giờ rặt một nỗi chán đời, sinh bất phùng thời. Học xong, thi cuối khóa, tôi ẵm cái
"bằng với điểm giỏi", kèm những lời khen bốc lên mây. Tưởng (bở) cày thêm cái bằng tiếp thị, lư lịch ḿnh nặng thêm được mấy kư. Tôi bắt đầu dốc sức nhiều hơn trong nỗ lực đi t́m kiếm việc làm.
Hăng đầu tiên hẹn ḥ với tôi là G. A. Vào internet t́m kiếm thông tin, mới biết, hăng là một trong những chủ nhân được yêu chuộng nhất Âu châu. Sau cuộc phỏng vấn ngắn qua điện thoại, tôi nhận được thư mời đến hăng. Tôi cười tủm tỉm, chắc như hai lần trước, chỉ một đợt phỏng vấn, rồi sẽ yên thân ấm chỗ nơi công ty khả ái này. Cuộc gặp gỡ ở hăng có sự trục trặc nho nhỏ. Một trong ba người của hăng bị bận bất ngờ, không đến dự buổi phỏng vấn. Cho nên, tôi sẽ có cuộc hẹn khác, để gặp người thứ ba. Hăng sẽ gọi tôi trong hai tuần tới. Chờ đến 4 tuần, tôi gọi cô nhân viên pḥng nhân sự. Cô ấp à, ấp úng rồi nói, rất tiếc, họ đă t́m ra người thấp tay nghề, mà thích hợp với công việc hơn tôi.
Tháng sau, giữa mùa đông, tôi có thư mời phỏng vấn của hăng B. ở Frankfurt. Ngày hôm ấy, trời có băo tuyết, rét căm căm. Ông giám đốc, tuổi trạc tứ tuần, có phong cách tiêu biểu của người Đức trẻ, thành công sớm, không giấu vẻ kiêu căng. Ban đầu phỏng vấn tiếng Đức, sau ông đổi qua tiếng Anh. Buổi nói chuyện không căng thẳng. Chẳng có ấn tượng ǵ đặc biệt. Sau vài tuần, nhận thư từ chối, tôi không ngạc nhiên, mà cũng chẳng buồn.
Sang xuân, hăng hóa chất S. Frankfurt gọi điện thoại phỏng vấn. Nói chuyện tiếng Anh một lúc, ông giám đốc đề nghị nói tiếng Đức. Tôi đổi "đài" ngay, nói huyên thuyên, rằng tôi vào trung học sau một năm học tiếng Đức, phải vật lộn với văn chương Bertholt Brecht, Franz Kafka, Goethe… Mới được mấy câu, ông sếp vui vẻ:
- Thôi, chúng ta tiếp tục bằng tiếng Anh nhé.
Tuần lễ sau, bà J. nhân viên pḥng nhân sự gọi cho tôi, hỏi:
- Cô có hài ḷng về buổi điện đàm không?
Tôi reo lên:
- Tất nhiên, tôi rất mong có dịp gặp cô và ông giám đốc.
- Vâng, đó là lư do tôi gọi cho cô. Chúng tôi mời cô đến Frankfurt để tiếp tục câu chuyện.
Tôi mừng rỡ:
-
You make my day!
Tôi nhận được thư mời thật lịch sự. Chương tŕnh bao gồm buổi phỏng vấn của pḥng nhân sự, pḥng chuyên môn, gặp gỡ các đồng nghiệp và đi ăn trưa với xếp tương lai. Ông giám đốc gật gù, ông rất hài ḷng với cuộc nói chuyện. Nhưng chưa thể có quyết định, v́ ông c̣n gặp hai người khác. Ông hẹn hai tuần sẽ trả lời. Tôi nghĩ thầm, ồ, làm ǵ có người nào khác thích hợp hơn. Tôi ra về, ḷng mừng phơi phới, tưởng như hợp đồng đang sột soạt trong túi xách. Hai tuần sau, bà J. viết thư, yêu cầu chờ đợi, hăng cần có thêm thời gian suy nghĩ. Thêm hai tuần nữa, bà J. báo tin, rất tiếc, hăng đă chọn người khác. Tôi ngạc nhiên, xen chút thất vọng. Nhưng nhủ thầm, đành vậy, ḿnh chưa có duyên với hăng. Biết đâu, hăng này từ chối, để ḿnh có cơ hội với hăng khác tốt hơn.
Cùng lúc đó, tôi có cuộc phỏng vấn của văn pḥng công ty điện tử R. gốc ở Delaware. Công việc này do hăng trung gian giới thiệu. Sau cuộc điện đàm với một ông, một bà từ Mỹ, tôi hiểu rơ hơn về công việc mà họ đ̣i hỏi. Tôi sẽ là nhịp cầu, đúng hơn là cánh tay nối dài của Mỹ, quan sát t́nh h́nh thị trường tại Đức. Cả hai người rất
"OK" tôi. Ngay hôm sau, họ yêu cầu hăng trung gian hẹn cho tôi đến gặp nhân viên của văn pḥng ở München. Ông trưởng pḥng giao dịch, phục vụ khách hàng như muốn trấn áp tinh thần tôi. Ông hỏi tới tấp:
- Cô đă kư hợp đồng với họ chưa? Cô biết việc ở đây là ǵ không? Họ ở bên Mỹ. Họ đâu hiểu cách làm ăn của Đức. Cứ lằng nhằng đ̣i này, đ̣i nọ. Tụi tôi ở đây không cần Credit Manager, không cần thẩm định tín dụng. Khách hàng của chúng tôi là những hăng xưởng tiếng tăm, không có vấn đề với tín dụng. Những ǵ chúng tôi cần ở đây, là người phụ chúng tôi làm kế toán, sổ sách chi tiêu của các nhân viên giao dịch khách hàng, mua đặt văn pḥng phẩm, lo thủ tục thanh toán hóa đơn điện nước văn pḥng.
Tôi nghĩ thầm, nôm na theo tiếng Đức là
"ein Mädchen für alles", (con bé làm việc vặt đó thôi). Bao nhiêu việc hằm bà lằng, không tên, không tuổi cứ đưa tuốt cho
"con bé" lănh. Gọi cho sang trọng, thanh cảnh là trợ lư, phụ tá. Ông chỉ các cặp b́a to tướng, rồi dẫn tôi đến trước mấy cái máy in kỹ nghệ:
- Những máy này sẽ in từ 200 đến 250 hóa đơn mỗi ngày. Quan trọng là cô sẽ gởi hóa đơn đến tay khách hàng càng sớm càng tốt.
Ông chỉ cái bàn nho nhỏ trong góc pḥng, gục gặc:
- Đây là chỗ ngồi của cô.
Tôi ngập ngừng:
- Các bàn kia c̣n trống mà. Cho tôi ngồi gần cửa sổ nhé.
Ông lắc đầu nguầy nguậy:
- Không! Mấy bàn đó của nhóm tiếp thị.
- Ủa, ban năy ông nói là các anh tiếp thị có hề vào văn pḥng đâu. Họ ở miết ngoài đường, lo giao tiếp với khách hàng.
Tưởng tượng tôi đi làm, ngồi thù lù ở đây, giống bài hát
"Con cóc… Con ǵ kia, nó ngồi là ngồi trong góc"..., có điều tôi sẽ không đưa cái lưng ra ngoài. Ông ta tảng lờ, không thèm giải đáp thắc mắc của tôi, ông rảo bước ra bếp cà phê, quơ tay:
- Cô toàn quyền sử dụng bếp, cà phê. Nguyên tầng lầu này, chỉ có tôi và cô làm việc. Tôi có máy cà phê trong pḥng, chẳng mấy khi bước ra đây.
Bếp cà phê sáng sủa, thoáng mát. Đem máy móc ra đây làm việc, coi bộ hữu hiệu hơn ngồi trong xó tối kia. Ổng ta nghĩ bụng, nếu hù như vậy, chắc tôi sẽ hết hồn, bỏ chạy mất dép. Nhưng tôi cứ tỉnh bơ:
- Chẳng sao, ông ạ. Tôi luôn luôn sẵn sàng học cái mới. Hồi giờ, tôi chưa biết in hóa đơn hàng loạt, chưa biết làm tạp dịch dọn dẹp giấy tờ. Nhưng tôi muốn thử.
Ông hơi khựng một chút, không dè, cái cô này, lại chịu đấm ăn xôi:
- Vậy, cô về nhà chờ nhé. Sẽ có người liên lạc với cô.
Ngày hôm sau, một bà người Đức, nhân viên pḥng nhân sự của hăng anh em trong tập đoàn, gọi đến phỏng vấn tôi. Hỏi đáp ḷng ṿng xong, bà nói:
- Chúng tôi chỉ dự định chi ra số lương XX cho công việc này, cô ạ.
Con số vừa nhỉnh hơn phân nửa lương cũ của tôi. Tôi thản nhiên nói:
- Không quan trọng, bà ạ. Tiền bạc không phải là điều kiện tiên quyết.
Họ hẹn lần, hẹn lữa thêm ba tuần nữa. Cuối cùng, ông nhân viên pḥng môi giới gọi điện thoại cho tôi, xuưt xoa:
- Tất cả đều thích hợp. Khả năng chuyên môn của cô dư dả cho công việc. Tiếng Anh, tiếng Đức của cô rất tốt. Khổ nỗi, tiếng địa phương Bavarian rất quan trọng. Cô nói được tiếng Bavarian không?
- Ơ, ơ, tôi hiểu sơ sơ. Nếu người ta không nói nhanh quá, nặng quá.
- Th́ ra vậy! Họ rất tiếc, không nhận cô. Hiện họ đang t́m người bản xứ chính hiệu dân Bavarian cô ạ. Cô có thể liên lạc với họ để nhận tiền xe cô đến tŕnh diện.
Thôi khỏi. Tôi lẩm nhẩm trong trí. Mất công họ đưa cho tôi mẫu đơn bằng tiếng Boarisch, đọc không hiểu. Nghe tôi kể nỗi niềm, người bạn Đức cười ph́. Nhưng anh ta nghiêm giọng:
- Này, nếu họ nói lư do như vậy, bạn có thể kiện họ về tội kỳ thị đấy.
Ôi thôi, hơi đâu, con kiến mà kiện củ khoai.
Thời đại internet, lư lịch, đơn xin việc đều là
"bản mềm"(soft copy). Không như ngày xưa, phải in ra, mỗi bộ đơn phải tốn tấm h́nh. Phải mua kẹp b́a cao cấp. Phải cẩn thận sắp xếp bộ đơn ngay ngắn, bỏ vào bao thư khổ A4, rồi rong ruổi ra bưu điện gởi đi. Bây giờ, khỏe re, viết sẵn vài mẫu, dựa theo thông báo t́m việc, sửa đôi chữ trong đơn, đổi ngày kư tên. Bằng cấp đính kèm vào email. Chỉ vài cú nhấn, bộ đơn chạy qua hộp thư của nhân viên pḥng nhân sự của hăng. Cứ như vậy, tôi cứ tà tà mà nhấn. Xem ra, tôi không đến nỗi ế nhệ. Vẫn lai rai nhận thư mời đi phỏng vấn.
Chưa kịp âu sầu v́ cái hăng mê tiếng thổ ngữ Bavarian, tôi nhận thư của hăng WD. Từ bên Anh, có ông Ăng-Lê gọi điện thoại phỏng vấn. Ông nói giọng mũi nghe sang trọng, nhưng hơi khó hiểu. Ông cho biết thời gian sắp tới có ông Mỹ, là xếp lớn của pḥng tài chánh, qua Đức. Ông xếp này sẽ phỏng vấn tôi tại văn pḥng ở Đức. Hẹn ḥ lui tới, tôi đến khu Aschheim, nơi văn pḥng hăng cũ của tôi đă một thời trú ngụ. Đến đây, như về quê xưa vậy. Ông Mỹ nói năng thiệt vui, thiệt dễ thương. Ông Tây từ Paris, đệ tử của ông Mỹ, góp chuyện rất thoải mái. Ra về, tôi thấy hài ḷng. Đi làm ở khu này tiện quá. Đường đi nước bước đă rành. Gần đó, có Outlet Escada, trưa lunch break vào tiệm đi dạo, vừa tập thể dục chân cẳng, vừa rửa mắt luôn. Vậy mà, ông Anh, ông Mỹ, ông Tây ǵ lại im thin thít, biệt tăm luôn. Chẳng hề có câu báo tin… rằng, th́ là chúng tôi rất tiếc…
Đọc thông tin t́m việc của hăng SB, tôi có cảm tưởng như người ta nghiên cứu lư lịch của tôi, rồi
"bày vẽ" ra công việc này. Gởi email vài ngày, có người gọi điện thoại mời dự phỏng vấn tại hăng. Chương tŕnh
"tra khảo" này kéo dài cả năm tiếng đồng hồ, với ba cửa ải. Gặp pḥng nhân sự, cô phỏng vấn xinh tươi, cởi mở, buổi nói chuyện như trao đổi thông tin. Cô hỏi những thú vui, sở thích. Tôi kể, chơi đàn guitar ngày xưa, nhưng bỏ đàn một thời gian dài. Cô reo lên:
- Tôi chơi dương cầm hồi nhỏ. Lâu rồi không chơi nữa. Như chị, tôi vẫn mong có ngày vui bên phím ngà.
Cuối buổi, cô cười cười, hỏi:
- Ví dụ tôi là cô tiên, chị có được ba điều ước, chị sẽ ước ǵ?
Tôi thành thật:
- Điều đầu tiên là vạn sự an lành và sức khỏe cho tôi và gia đ́nh tôi. Điều thứ hai có được việc làm như ư. Điều thứ ba, chơi đàn thiệt hay.
Thấy cô ta dễ thương, tôi đùa đùa nói:
- Cô tiên ơi, cây đũa thần của cô sẽ cho tôi toại nguyện chứ?
Cuộc nói chuyện với hai người pḥng hữu trách diễn tiến thuận lợi. Những đề tài bàn thảo nằm trong sở trường của tôi. Cửa ải cuối giống như buổi thi vấn đáp. Ông giám khảo (mặt mày hắc ám) trao cho tôi tập đề thi, khoảng 20 trang giấy DIN A4. Thẩm định tín dụng của hăng muốn vay nợ: phân tích tài chánh, định mức rủi ro của con nợ. Tôi có một tiếng đồng hồ để chuẩn bị. Đúng giờ, giám khảo trở lại, một người Đức lạnh lùng, khô khan. Ổng lại quay tôi ṃng ṃng. Trong pḥng một diễn giả, một khán giả. Tôi cứ phải thao thao bất tuyệt. Mỗi khi tôi dừng hơi lâu để lấy hơi, ông hỏi tiếng Đức,
"sonst noch etwas", (c̣n ǵ nữa không). Lúc th́ ông đều đều như máy, xin tiếp tục, please continue… Cuối buổi, ông đưa tay bắt, lỏng le, lạnh tanh. Hai cửa đầu, tôi thơ thới, hân hoan. Cửa cuối, tôi nghĩ thầm, ngó bộ lắt lẻo, gập ghềnh khó đi. Tuần sau, tôi nhận thư từ chối. Tiếc một ngày dài,
"động năo" hơi nhiều.
Đức, bạn đồng nghiệp cũ, trẻ hơn tôi nhiều tuổi, đổi qua làm cho hăng Z, chuyên bán thực phẩm cho thú cưng nuôi trong nhà. Trong ṿng hai năm ở hăng mới, Đức lại thăng quan, tiến chức khá nhanh. Nghe hăng Z t́m người, Đức hăm hở giới thiệu tôi với xếp của Đức. Tôi gởi lư lịch, nhưng không ghi năm sinh. Trước khi đến dự phỏng vấn, Đức đă
"gà" bài vở cho tôi thật kỹ lưỡng, dặn ḍ tôi đưa
"giá cả phải chăng". Tôi rất tự tin trong
"kỳ thi sát hạch" này. Cuộc phỏng vấn, như dự đoán, suôn sẻ, dễ chịu. Bên hỏi, bên đáp, đều tỏ ư hài ḷng. Tôi vui trong bụng, ngon cơm rồi. Trước khi kết thúc, ông trưởng Pḥng Kế Hoạch bỗng hỏi:
- Xin lỗi cô, tôi có được phép hỏi tuổi của cô chăng?
Tôi vờ vui vẻ, cố giữ tự nhiên:
- Vâng, được chứ. Tôi 53 tuổi.
H́nh như cả bốn người đều khựng. Ông lại giả lả:
- Tuổi tác không quan trọng cô ạ. Tôi đă 52 tuổi rồi. Vẫn rất hợp ư với các đồng nghiệp trẻ khác.
Khi hăng gởi thư lịch sự từ chối, tôi đă đoán trước lư do, chẳng buồn. Nhưng Đức
"bức xúc" lắm:
- Hăng
"nó" ngu, ráng chịu! Em đă t́m người giỏi cho
"nó". Mà
"nó" lại không biết, th́ thôi.
Sau đó, tôi đi tŕnh diện ở vài hăng nữa. Mùa thu, tôi chạy lên trên phía Bắc Đức, cách nhà hơn 700 cây số, tŕnh diện hăng E. P. Việc này, sẽ ngồi ở Đức, điều binh, khiển tướng ở 5 quốc gia khác nhau. Tôi hơi rét, bởi v́ biết ḿnh chưa nhiều kinh nghiệm điều hành nhân sự. Trước đây, tôi đă trông coi, dạy việc nhiều tên
"lính mới".
Nhưng bây giờ, chỉ huy mấy sĩ quan, khó khăn hơn chứ. Cứ thử trèo cao một chuyến xem sao. Tôi có khoảng 10 phút để tŕnh bày đề tài Remote Management. Cô nhân viên pḥng nhân sự thật dễ thương, giọng nói ngọt xớt. Những lần liên lạc với cô, luôn để lại trong tôi những ấn tượng tốt đẹp. Cô cho biết, hai người Anh của pḥng Tài Chính, một người Đức của pḥng Pháp Lư, một người Ḥa Lan của pḥng Giao Dịch Khách Hàng sẽ tham dự cuộc phỏng vấn. Tôi chuẩn bị bài thuyết tŕnh kỹ càng. Đó là cuộc đấu trí không cân sức. Một ḿnh tôi, chống chọi với năm ông tây, bà đầm, hỏi đáp vặn vẹo. Tôi trả lời suôn sẻ, ngay ngắn các câu hỏi ngang dọc của các ông bà. Khi bàn chuyện lương bổng, cô nhân sự gật gù. Ngoài ra, cho công việc này, v́ nhu cầu thường xuyên đi công tác, tôi sẽ có chiếc xe riêng. Mấy tuần sau, cô
"giọng ngọt" lại báo tin chẳng lành cho tôi. Cô khéo nói, làm tôi nguôi ngoai, không u sầu, ủ dột. Chỉ tiếc, hụt mất việc làm vừa có tiếng, vừa có miếng, có cả
"xế hộp" đi kèm. Tôi tự an ủi. Eo ui, nhận việc ấy, quanh năm, bốn mùa căng thẳng, tất bật, c̣n ǵ tuổi xuân.
Có những hăng nhận đơn, mà chẳng hề mở lư lịch tôi gởi kèm theo. Họ đâu biết, đằng sau cái tên mà họ không thể nhận ra nam nữ, là một quư bà. Có lẽ họ phỏng đoán, công việc khô khan này chắc chỉ hợp với quư ông. Bởi vậy, họ viết thư từ chối thật trịnh trọng:
"Sehr geehrter Herr Hoang, Kính thưa ông Hoàng, sau khi đọc kỹ càng lư lịch của ông, mặc dù ông có nhiều khả năng chuyên môn… Rất tiếc, chúng tôi…"
Có những hăng
"vờ" đăng t́m người, làm ra vẻ như đang ăn nên, làm ra. Ai nộp đơn, sau một tuần có thư từ chối đúng một mẫu gởi trả lại. Rồi vài tháng sau, lại đăng, vẫn t́m người cho công việc như vậy. Tôi lập hồ sơ Excel, làm danh sách tổng kết các nơi đă nộp đơn. Có hăng
"chậm tiêu", sau cả năm trời mới viết thư từ chối. Tôi nhận thư, chẳng nhớ ḿnh liên lạc với hăng lúc nào. Mở ra danh sách ḍ lại, té đă là chuyện cũ cách đây hơn một năm.
Người bạn, có thời đồng bệnh tương lân, (bệnh… thất nghiệp) thương cảm nỗi niềm của người cày… chưa có ruộng, gởi tặng bài thơ
"Khổ Qua":
Khổ là đắng, qua là quá nhiều vị đắng
Nhưng vị đời phải chua chát không ngon?
Đời thừa rồi những bùi ngọt thơm ḍn
Cắn một miếng tân toan trong cơi tạm
*
Có đi qua trong đêm buồn hôn ám
Sớm mùa đông trên dốc lạnh đường dài
Che áo tơi đầy tuyết trắng sương mai
Mới biết ấm tấm chăn bông cũ nát
(Nguyễn Đức Tuấn Đạt)
Cám ơn bạn hiền. Hồi giờ, tôi tưởng
"trái khổ qua" là
"trai khổ quá", là món rau quả chỉ riêng dành cho quư ông. Ai dè, trai gái chi đều có cơ hội nếm khổ qua như nhau.
Thêm vài tuần im ắng, hết ngồi lê, lại tới dựa cột, tôi bắt đầu thấy sốt ruột. Tôi mon men ra Sở Lao Động, mè nheo xin đi học. Ông nhân viên hữu trách đọc tờ lư lịch dài như sớ Táo quân của tôi, nhướng nhướng mày:
- Tay nghề của cô đầy đủ rồi. Có thiếu ǵ đâu!
- Có chứ ông. Biển học bao la, học bao giờ cho hết. Mà ông biết đó,
Tôi
"đía" (xạo):
- Bây giờ tranh đua dữ lắm. Khối Liên Minh Âu Châu bỏ biên giới. Tôi đâu chỉ cạnh tranh với người bản xứ, người Đức. Các xứ khác ào ào tới đây giành việc. Cho nên, tôi cần phải vơ trang thêm chứ ông. Đây, tôi thấy khóa học Kiểm Toán Quốc Tế. Thời đại toàn cầu hóa, món này rất cần.
Ông ta sắp sửa chấp thuận đơn, nhưng lại làm bộ khó khăn:
- Khóa học này đắt lắm nghe cô. Cô học, phải theo cho tới cùng. Bỏ ngang, phải đền tiền. Trừ trường hợp cô xin được việc làm.
Có cơ hội, lại tiếp tục vui đời học tṛ. Đến lớp, chỉ có năm ông Đức già già (cỡ tôi). Mặt nhăn, mày nhíu. Ba tuần đầu học Business English. Tôi chẳng phải tập dợt ǵ. Mấy ông Đức già nói tiếng Anh nghe nặng mùi… bia Đức, hỏng êm tai. Bởi vậy, ông thầy Anh văn mê tít tiếng Anh giọng Huế của tôi. Sau ba tuần hưởng nhàn, khi bắt đầu học các môn luật thương mại, các quy định thuế má, tôi bắt đầu thấm đ̣n của gánh nặng lều chơng. Mỗi ngày đến lớp, thấy chồng sách vở trên bàn mà chóng mặt. Chân cẳng mỏi nhừ, bài vở rượt, phải chạy vắt gị lên cổ. Ngủ gà, ngủ gật trên xe lửa tới trường, tôi tội nghiệp cho mái đầu
"hai lai" tiêu muối của ḿnh.
Bạn bè ở Việt Nam đến tuổi về hưu, ḿnh vẫn dùi mài kinh sử miết. Vừa theo khóa kiểm toán quốc tế, tôi vừa tăng tốc độ t́m việc. Thời hạn lănh trợ cấp thất nghiệp sắp hết. Quỹ cho các chương tŕnh đào tạo tôi đă xài láng o rồi. T́nh trạng của tôi không chỉ nước đến chân, mà nước lên đến cổ rồi, phải lo nhảy cho nhanh. Tôi nộp đơn tá lả, từ hăng kỹ nghệ đến công ty thương mại, từ Bắc xuống Nam, từ Đông qua Tây. Hễ có mua, có bán, tất phải cần đến nhân viên kế toán tài chánh. Vào internet, tôi chọn tất cả loại việc, hợp đồng dài hạn, ngắn hạn, làm thuê qua trung gian…
Về lương bổng, với tâm niệm, không phải bây giờ lương thấp, mà hồi xưa lương cao. Tôi phải đại hạ giá, đưa mức lương như kỹ sư mới ra trường. Xét theo thu nhập, tự nhiên tôi trở thành… tôi của 19 năm trước, lúc vừa xong đại học. Vậy th́,
"lời" quá đi chứ. Trẻ gần hai chục tuổi, mà chẳng cần đến dao kéo của thẩm mỹ viện. C̣n vài tuần nữa khóa học kết thúc, mọi trợ cấp sẽ chấm dứt. Tôi như đang đứng trên lửa, như ngồi trên than. Bởi vậy, khi có hăng trung gian t́m người cho một công ty buôn bán các dụng cụ y khoa, làm theo hợp đồng hai tháng, tôi liền ừ ngay.
Đang khi ế ẩm, cho dù, ruộng vừa xấu, vừa sâu, vừa bé hạt thóc, vừa lâu đồng tiền, có chỗ đi cày, tôi vui mừng hí hởn. Th́ vậy, buổi chợ đông con cá hồng anh chê lạt, buổi chợ tan rồi con tép bạc anh cũng mua. Nghĩ cho cùng, số tôi hăy c̣n hên lắm. Vào công ty B. & L., tôi gặp lại một bạn đồng nghiệp hăng cũ. Cô bạn chỉ dẫn tận t́nh. Trong thời gian ngắn, tôi rành rẽ công việc. Cô bạn và tôi ngồi chung pḥng, hợp tính nhau, hai chúng tôi cùng nhau hưởng nhàn. Lương thấp chả sao, liệu cơm gắp mắm. Hiềm một nỗi, tôi chỉ là
"lính đánh thuê", hợp đồng gia hạn mỗi lần hai tháng. Tôi phải chân trong, chân ngoài, tiếp tục t́m việc. Khi làm đến tháng thứ ba, tôi t́m được việc làm theo hợp đồng dài hạn. Tôi chưa kịp
"bật mí" cho xếp. T́nh cờ, xếp mời tôi vào văn pḥng, hân hoan báo tin vui, hăng B. & L. sẽ
"mua đứt" tôi. Tôi sẽ làm trực tiếp không qua trung gian. Uổng quá, phải chi biết ư định của hăng sớm, tôi đă không chộn rộn lo t́m việc khác. Tôi đành từ giă cô bạn đồng nghiệp dễ thương.
Tôi chọn cuộc hẹn phỏng vấn ở một công ty thuộc tập đoàn ngân hàng Pháp vào lúc 8 giờ sáng. Phỏng vấn xong, tôi lật đật ra về, kẻo không, sẽ quá trễ giờ đi làm. Vừa xuống cầu thang mới phát giác ḿnh quên cặp hồ sơ trong pḥng họp ở tầng hai. Lúc đó, có tiếng chân chạy vội vă nơi cầu thang. Bà A., HR Manager đă phỏng vấn tôi, đang chạy bộ xuống, tay ôm cặp hồ sơ của tôi. Bà vừa nói, vừa thở:
- Tôi không chờ thang máy. Mà chạy bộ cho nhanh, để kịp đem cặp xuống cho cô đây.
Tôi tươi cười cám ơn, bà ta thật dễ mến. Sau đó mấy ngày, ông C., giám đốc tài chính gọi điện thoại, hẹn tôi đến để dự cuộc phỏng vấn qua video với ông L., xếp lớn bên Hoà Lan. Nói chuyện xong đă hơn 6 giờ chiều. Ông C. đưa tôi đi coi chỗ làm việc của tôi. Văn pḥng lúc đó đă trống trơn. Ông C. đưa tôi ra cửa. Vừa đi, ông vừa kể chuyện, sau khi xong đại học, ông đi du lịch một chuyến khá dài qua Á châu, theo kiểu
"Tây ba-lô". Có lẽ nhờ đi đó đây nhiều, nên ông không có đậm nét Đức. Đáp lễ, tôi tâm sự đôi điều về
"con đường gian khổ" tôi đă đi qua. Có lẽ sau buổi nói chuyện này, ông có cảm t́nh đặc biệt với tôi và quyết định thuận lợi cho tôi.
C̣n mấy ngày nữa là tết Nguyên Đán, bắt đầu năm mới âm lịch, ông giám đốc gọi điện thoại báo tin vui. Hăng đă đồng ư kư hợp đồng làm việc dài hạn với tôi.
Congratulations! Welcome to the Family. Tôi nghe tim ḿnh rộn ràng… trời sắp Tết hay ḷng ḿnh đang Tết. Gia đ́nh, bạn bè đang chung ly rượu mừng với tôi:
Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi/ Mừng chị (anh) nông phu vui lúa thơm hơi …
Chim én ơi, khi báo tin xuân đang về với trần gian, nhờ chim én báo luôn rằng, người cày bây giờ đă có ruộng.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
