Ngày 27/7, một thông báo chấn động đă xuất hiện đồng thời trên trang web chính thức và tài khoản Weibo của Ban Quản lư Thiếu Lâm Tự. Thông báo sử dụng ngôn từ nghiêm khắc, cho biết phương trượng Thích Vĩnh Tín – người đứng đầu Thiếu Lâm Tự – đang bị điều tra v́ nghi ngờ phạm tội h́nh sự. Hai cáo buộc gây sốc dư luận: biển thủ, chiếm đoạt tài sản của chùa và có quan hệ bất chính với nhiều phụ nữ, thậm chí có con ngoài giá thú.

Khi Thiếu Lâm Tự trở thành "thương hiệu toàn cầu"
Trong suốt 36 năm dưới sự lănh đạo của Thích Vĩnh Tín, Thiếu Lâm Tự đă không chỉ là một trung tâm Phật giáo thiền tông mà c̣n trở thành biểu tượng cho sự thương mại hóa tôn giáo tại Trung Quốc. Ngôi chùa cổ kính với lịch sử hơn 1.500 năm đă dần biến thành một đế chế kinh tế khổng lồ với mạng lưới kinh doanh rộng khắp.
Dưới sự chỉ đạo của ông, Thiếu Lâm Tự đă đăng kư hơn 700 nhăn hiệu thương mại – từ vơ thuật, văn hóa, thực phẩm, đến quần áo. Ngay cả từ “SHAOLIN” (Thiếu Lâm) cũng được bảo hộ bản quyền nghiêm ngặt. Song song với đó, chùa đă thành lập 18 công ty hoạt động trong các lĩnh vực biểu diễn, du lịch, phim ảnh và sản phẩm văn hóa. Ước tính, doanh thu hàng năm lên tới hàng tỷ nhân dân tệ – một con số khiến nhiều doanh nghiệp ngoài đời thực cũng phải ngưỡng mộ.
Từ nhà sư thành "CEO của Thiếu Lâm Tự"
Thích Vĩnh Tín thường được truyền thông Trung Quốc gọi là “CEO của Thiếu Lâm Tự”. Dưới sự điều hành của ông, nội bộ chùa vận hành như một tập đoàn, với các bộ phận như Ban Đối ngoại, Ban Sự vụ, bộ phận quản lư website và hệ thống doanh nghiệp vệ tinh. Một trong những công ty chủ chốt là "Vô H́nh Thiếu Lâm" – trước đây là "Thiếu Lâm Thực Nghiệp" – do Thích Vĩnh Tín nắm tới 80% cổ phần, kiểm soát hoàn toàn hoạt động kinh doanh.
Tham vọng thương mại của ông không dừng lại ở đó. Theo tờ HK01, tháng 4/2022, một khu đất thương mại rộng 38.200 m² ở Trịnh Châu được bán với giá 452 triệu nhân dân tệ. Công ty trúng thầu – Công nghệ Thiết Tung Hà Nam – chỉ mới được thành lập 2 tuần trước đó, và người đứng sau không ai khác chính là Thích Vĩnh Tín. Vụ việc đă gây băo dư luận và làm dấy lên tranh căi dữ dội về việc thương mại hóa Thiếu Lâm Tự.
Lối sống xa hoa và những dấu hỏi về tài chính
Mặc dù tuyên bố chỉ nhận mức lương 700 nhân dân tệ/tháng (khoảng 100 USD), Thích Vĩnh Tín lại có lối sống xa hoa. Theo Sina, ông từng xuất hiện trong bộ cà sa dát vàng trị giá 160.000 nhân dân tệ, đeo chuỗi tràng hạt từ vật liệu quư hiếm có giá hàng chục triệu, và thường di chuyển bằng xe sang Audi Q7.
Truyền thông Trung Quốc trước đó cũng từng phanh phui việc Thiếu Lâm Tự sở hữu tới 15 xe ô tô hạng sang, gồm cả Mercedes, BMW và Land Rover. Khi bị chất vấn, Thích Vĩnh Tín biện minh rằng đó là quà tặng để ghi nhận đóng góp của chùa, và xe chỉ dùng cho các hoạt động giao lưu văn hóa.
Tôn giáo và lợi nhuận: đường ranh mong manh
Dưới thời Thích Vĩnh Tín, Thiếu Lâm Tự đă thay đổi hoàn toàn bộ mặt: giá vé vào chùa tăng từ vài nhân dân tệ lên hơn 100 nhân dân tệ; tiền hương khói được thanh toán qua máy POS như giao dịch thương mại; nghi thức “khai quang” trở thành dịch vụ có bảng giá tùy theo vật phẩm và quy cách.
Theo các nguồn tin trong chùa, tiền công đức mỗi ngày thu được là con số không nhỏ, nhưng việc quản lư và sử dụng số tiền này thiếu minh bạch. Các công ty văn hóa do chùa sở hữu có doanh thu lớn từ phim ảnh, sản phẩm văn hóa, nhưng không có báo cáo kiểm toán công khai. Điều này làm dấy lên nghi ngờ về việc tư lợi cá nhân và chuyển giao lợi ích.
Khi được hỏi về những tranh căi xoay quanh ḿnh, Thích Vĩnh Tín từng trả lời một cách trừu tượng:
“Giáo lư Phật dạy rằng, đúng sai th́ không biện luận mới là giải thoát. Có những việc phải nhờ thời gian và không gian để giải quyết”.
Ông cũng từng khẳng định:
“Tất cả lợi nhuận thương mại đều phục vụ cho việc hoằng pháp. Phật giáo không lánh đời, nếu lánh đời th́ sớm tự diệt vong.”
Khi tôn giáo trở thành thương hiệu
Câu chuyện của Thích Vĩnh Tín không chỉ là một vụ bê bối cá nhân, mà c̣n là tấm gương phản chiếu quá tŕnh thương mại hóa tôn giáo tại Trung Quốc trong nhiều thập niên qua. Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường mở rộng và các di sản văn hóa bị biến thành công cụ kinh doanh, Thiếu Lâm Tự – biểu tượng của thiền tông và vơ thuật Trung Hoa – đă trở thành một "thương hiệu toàn cầu", có mặt từ sân khấu Broadway đến các hợp đồng bản quyền ở châu Âu.
Nhưng khi tôn giáo bắt đầu vận hành như một doanh nghiệp, những câu hỏi đạo đức và pháp lư là điều không thể tránh khỏi.