Nhiều hộ dân ở Hà Tĩnh và Nghệ An thiệt hại hàng tỷ đồng sau bão, khi vườn dưa lưới bị san phẳng, nhà hàng ven biển đổ sập, hàng trăm nghìn con tôm trôi ra biển.
Chiều muộn 26/8, ông Trần Đình Quang, 55 tuổi, trú thôn Bình Nguyên, xã Lộc Hà, trước đây thuộc huyện Lộc Hà cũ, đội mũ tai bèo, xắn quần quá đầu gối, lội trong vườn dưa lưới rộng 2.500 m2 ngập ngụa bùn non. Lẫn dưới lớp bùn lầy là hàng dưa bị vùi nát, chết úng.
Vườn dưa của ông Quang nằm giữa đồng lúa xanh mướt. Nếu không có bão, ông tính hơn 10 ngày nữa, dưa vào vụ quả thứ hai trong năm, thương lái tấp nập đến mua. Nay vườn hoang tàn, khung sắt xiêu vẹo, các mảng lưới lớn bị gió xé toạc.
Ông Quang trước đây trồng lúa và hoa màu. Ba năm trước, tình cờ biết đến mô hình trồng dưa lưới cho năng suất, ông tìm đến chủ vườn dưa học kinh nghiệm rồi quyết định cầm sổ đỏ vay một tỷ đồng xây dựng nhà màng, hệ thống tưới, giống, giá thể, phân bón. Vụ dưa đầu tiên thuận lợi, ông thu về gần 200 triệu đồng, nếu thuận lợi thì làm 5 năm sẽ thu hồi được vốn.
Ông Trần Đình Quang lội giữa vườn dưa lưới hoang tàn, nhầy nhụa bùn lầy sau bão Kajiki. Ảnh: Nguyễn Đông
Nghe tin bão Kajiki đổ bộ, ông Quang đứng ngồi không yên, vì vườn dưa nằm giữa cánh đồng vắng, cách biển tầm 3 km, gió bão thổi tứ bề, không có cách nào chằng chống. Trưa 25/8, bão bắt đầu đổ bộ vào ven bờ Hà Tĩnh. Những đợt gió đầu tiên, vườn dưa dù có lúc nghiêng sang một bên song vẫn đứng trụ.
"Đến khoảng 16h, gió bão đổi chiều, thổi ngược từ bờ ra hướng biển. Nhà màng xiêu vẹo rồi đổ sập", ông Quang thuật lại. 5 người trong gia đình từ nhà nhìn ra vườn dưa, thấy khung cảnh tan hoang thì gần như chết lặng.
"Dưa đã sắp chín, thu hoạch non một chút vẫn còn bán được chút ít. Nhưng đau nhất là 1.500 m2 dưa đã lên cao một mét, tôi tính tuần sau thả ong vào thụ phấn, để gối đầu có dưa bán cho vụ sau, giờ thì tan nát hết", ông Quang nói, quay mặt che đi đôi mắt đỏ hoe.
Ông Quang ước tính thiệt hại một tỷ nhà màng, 200 triệu tiền dưa hỏng, cây giống, giá thể, phân bón. "Tôi sẽ lựa khung sắt không bị bẻ cong để dựng lại nhà màng nhỏ hơn. Thiên tai không ai mong muốn, phải gượng dậy thôi", ông Quang quả quyết, nhưng giọng cũng chùng xuống vì chưa biết "xoay đâu ra tiền".
Chiều tối 25/8, khi bão Kajiki vào vùng biển Bắc Trung Bộ, phường Cửa Lò, Nghệ An, hứng chịu gió mạnh. Gió cuốn tung nhiều biển hiệu, quật đổ cây xanh, hất tung cụm đèn trang trí.
Sáng hôm sau, ông Võ Văn Nam, chủ nhà hàng hải sản trên đường Bình Minh, đứng thất thần nhìn cơ sở kinh doanh sụp đổ. Một nửa nhà hàng rộng hơn 200 m2 đã bị gió giật sập. Bên trong, bàn ghế, tủ lạnh, thiết bị điện tử, đồ dùng nhà bếp nằm lẫn lộn dưới đống sắt thép, mái tôn, dây điện, biển hiệu.
Nhà hàng của ông Nam đổ sập sau bão, mấy hôm nay chủ cơ sở lo lắng chưa kiếm đâu ra tiền để tái thiết. Ảnh: Đức Hùng
Ước tính thiệt hại của gia đình ông Nam 800 triệu đồng, số tiền quá lớn đối với một hộ kinh doanh dựa vào mùa du lịch 3-4 tháng ở Cửa Lò. Ứng phó với bão, ông Nam cùng nhân viên đã kịp di chuyển một phần hải sản, thực phẩm đến nơi an toàn. Nhưng phần còn lại, từ hệ thống tủ đông, bếp nướng, dàn đèn chiếu sáng cho tới những vật dụng phục vụ khách, đều hư hỏng.
"Nhiều năm làm lụng, dành dụm để mở rộng quán, giờ trắng tay hết", ông Nam nói. Hai hôm nay, gia đình ông Nam như ngồi trên đống lửa, tất bật dọn dẹp đống đổ nát, tìm những vật dụng bị hư hỏng nhẹ đem đi sửa chữa để tái sử dụng.
Bão Kajiki đổ bộ đúng thời điểm chỉ còn ít ngày nữa là kỳ nghỉ lễ 2/9 - cao điểm cuối cùng của mùa du lịch biển. Với ông Nam và một số hộ kinh doanh nhà hàng hải sản tại biển Cửa Lò, đây là dịp quan trọng để tăng doanh thu, trước khi bước vào giai đoạn "ngủ đông" cuối năm.
Nhưng thiệt hại mà bão để lại khiến dự định ấy vụt tắt. Để khôi phục cơ sở, ít nhất phải mất vài tuần và cần số vốn hàng trăm triệu đồng. Đây là khoản tiền lớn, thời điểm này nhà nào cũng bị hư hại do bão, ông Nam bảo khó vay họ hàng, dự tính nhờ ngân hàng.
Cách Cửa Lò khoảng 60 km, xã An Châu, trước đây thuộc huyện Diễn Châu cũ, cũng thiệt hại nặng sau bão Kajiki. Ngồi thất thần bên bãi cỏ, ông Võ Thế Quang, 56 tuổi, trú xóm 6, cho biết 25.000 con tôm gần đến thời kỳ thu hoạch đang nuôi trong ao đã bị triều cường dâng cao, cuốn trôi hết ra biển cách đó vài trăm mét.
Hồ tôm của gia đình ông Võ Thế Quang bị triều cường tràn vào cuốn trôi 25 vạn con tôm. Ảnh: Đức Hùng
Nghe tin bão vào, gia đình ông Quang cùng một số chủ đầm tôm hối hả gia cố bờ bao, di chuyển máy bơm, thức ăn. Nhưng đến tối 25/8, mưa gió dồn dập, triều cường ập vào. Từ 20h, nước biển đã tràn qua mặt đê, đổ ồ ạt vào đầm tôm. Đến nửa đêm, khi nước rút, cả hai ao rộng 3.000 m2 chỉ còn lại bùn và xác tôm lẫn rác. "Coi như trắng tay, mất hàng trăm triệu đồng", ông Quang thở dài.
Ông Quang dự tính khi nước rút sẽ thuê người vét lại ao, xử lý môi trường để kịp thả giống cho vụ mới. "Dù đang nợ cũng phải vay mượn để làm lại. Bỏ nghề thì biết lấy gì nuôi gia đình", ông Quang nói, mắt hướng ra biển tỏ vẻ bất lực.
Bão Kajiki đổ bộ Thanh Hóa - Hà Tĩnh chiều 25/8 với sức gió cấp 10-11, giật cấp 13, hoành hành suốt 10 giờ, gây mưa lớn từ Bắc Trung Bộ đến nhiều tỉnh miền Bắc. Thống kê đến chiều 27/8, bão và mưa lũ sau đó làm 5 người chết, 3 người mất tích, 47 người bị thương; 32 nhà sập, hơn 31.000 nhà tốc mái, gần 4.000 nhà ngập, hàng trăm trường học, cơ sở y tế và công trình văn hóa hư hỏng.
94.000 ha lúa, 11.000 ha hoa màu, 9.700 ha cây ăn quả và gần 10.000 ha rừng bị thiệt hại; 49.000 gia súc, gia cầm chết, cuốn trôi. Bão cũng đánh chìm 102 tàu thuyền, gây sạt lở hơn 7.000 m bờ sông, kênh mương; làm hư hỏng đường điện phân phối. Hiện còn gần 700.000 khách hàng, chủ yếu ở Nghệ An, Hà Tĩnh mất điện
