Thành tựu về kinh tế là một trong những điều mà ông Trump thấy tự hào nhiều nhất trong nhiệm kỳ đầu tiên. Giờ đây, chuyện kinh tế cũng lại là vấn đề đau đầu mà ông muốn tránh đề cập đến trước thềm bầu cử giữa kỳ vào năm 2026 sắp tới.
Trong suốt cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc hồi năm 2024, ông Trump không ngừng nói về nhiều vấn đề nổi cộm về kinh tế. Ông luôn công kích đảng Dân chủ về tình trạng lạm phát và tuyên bố sẽ đưa nền kinh tế Mỹ sẽ mạnh mẽ nếu ông trở lại nắm quyền hành trong tay.
Điều trớ trêu là giờ đây chính là những khó khắn chồng chất trong nền kinh tế là vấn đề khiến cho ông bị đau đầu nhất. Số liệu mới nhất từ thị trường nhân lực ở Mỹ cho thấy viễn cảnh không có mấy gì khả quan cả. Nhiều chỉ số kinh tế khác cũng thể hiện ra nhiều dấu hiệu tiêu cực, bi quan khác. Lạm phát có dấu hiệu đang tăng nhiệt, thị trường bất động sản còn ảm đạm, trong khi các hoạt động chế biến-sản xuất cũng bị sụt giảm do mức thuế đối xứng mà ông Trump tận lực cho áp dụng khắp nơi.
Nhiều chính sách của ông Trump có thể không được giới cử tri ưa thích như cho tăng cường việc trục xuất người nhập cư, điều động binh sĩ trên lãnh thổ Mỹ hay cho cắt giảm mạnh tay quá mức nguồn nhân sự trong guống máy chính phủ. Cử tri vẫn sẽ nhắm mắt bỏ qua nếu không gây ra ảnh hưởng trực tiếp đến các sinh hoạt đời sống của họ.
Tuy vậy, nếu túi tiền bị ảnh hưởng nặng, cử tri sẽ bày tỏ ra thái độ dứt khoát trong cuộc bầu cử giữa kỳ trong năm 2026 sắp tới. Quốc hội và các chính trị gia cũng sẽ lên tiếng, khiến cho ông Trump sẽ phải đối mặt với các thách thức ngay từ trong đảng Cộng hòa.
Số liệu ảm đạm trong kinh tế
Nếu bức tranh toàn diện về kinh tế Mỹ không sớm có dấu hiệu khả quan, ông Trump và đảng Cộng hòa sẽ đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng trong bầu cử giữa kỳ năm 2026. (Ảnh: Reuters)
Ông Trump luôn rêu rao với các cử tri rằng, mức thuế cao sẽ thúc đẩy các công ty kinh doanh sẽ
"đưa việc sản xuất trở lại nước Mỹ", mang đến hàng triệu việc làm cho người làm việc. Tuy nhiên, số liệu về nhân lực mới nhất cho thấy có điều đang đi ngược lại.
Nền kinh tế Mỹ chỉ bổ sung có khoảng 22,000 việc làm mới trong tháng 8 vừa qua. Con số này tương đối khá thấp, xét đến việc nước Mỹ thường cần thêm khoảng 100,000 việc làm mỗi tháng để theo kịp tốc độ tăng trưởng của dân số.
Số liệu cho điều chỉnh cũng cho thấy nền kinh tế chỉ tạo ra khoảng 107,000 việc làm mới trong 4 tháng vừa qua. Đặc biệt, trong tháng 6, Mỹ thậm chí đã mất đi 13,000 việc làm. Đây là tháng đầu tiên mà số lượng việc làm mới là con số bị âm kể từ tháng 12/2020.
Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đã tăng nhẹ lên 4,3%, gần chạm mức cao nhất trong 4 năm qua.
Khi nhìn vào các lĩnh vực cụ thể, tình hình cho thấy cũng không có mấy khả quan. Ngành chế biến-sản xuất, vốn được coi là lĩnh vực được hưởng lợi lớn nhất từ chính sách kinh tế của ông Trump, bị mất đến 12,000 việc làm trong tháng 8 và 78,000 việc làm kể từ đầu năm nay. Số liệu với ngành xây dựng và khai thác khoáng sản cũng ghi nhận đà giảm tương tự.
Con số việc làm mới tại Mỹ tính theo tháng. (Đồ họa: New York Times)
Cả ba ngành nghề này dường như đang chứng kiến các tác động tiêu cực từ chính sách đánh thuế đối xứng của ông Trump. Khi giá thành của nguyên vật liệu và máy móc tăng cao, nhiều công ty đã lựa chọn phương cách cho cắt giảm bớt nguồn nhân sự hoặc cho trì hoãn kế hoạch nhằm mở rộng sản xuất.
Lợi ích của thuế mới này với nền kinh tế không phải là sự giả định duy nhất của chính quyền Trump đang bị đặt ra nhiều dấu hỏi. Số liệu thống kế cho thấy bất chấp chiến dịch cho trục xuất hàng loạt người nhập cư, tỷ lệ tham gia thị trường lao động của người Mỹ vẫn có xu hướng giảm mạnh, trái với dự báo trước đó của Phó tổng thống JD Vance.
Khác với một tháng trước đây, nay ông Trump không còn lớn tiếng chỉ trích số liệu từ Cục Thống kê Lao động (BLS) thuộc Bộ Lao động Mỹ khi các số liệu không mấy khả quan được cho công bố ra. Trước đó, ông đã cho sa thải người đứng đầu
BLS là bà Erika McEntarfer và đề cử một người thân cận để thay thế cho vị trí này với lời cáo buộc cơ quan
BLS đã đưa ra số liệu sai lệch.
"Số liệu lao động rõ ràng đang có chút thất vọng", ông Kevin Hassett, cố vấn kinh tế hàng đầu tại Tòa Bạch Ốc, đã có thừa nhận với
CNBC News.
Cơ hội của phe Dân chủ?
Phe Dân chủ đã không quên tận dụng cơ hội này để lên tiếng chỉ trích kế sách của Tổng thống Trump.
"Ông ta nói sẽ trở thành tổng thống làm tốt nhất với nền kinh tế, trong khi nền kinh tế đang gặp nhiều vấn đề nan giải lớn", Chủ tịch Ủy ban quốc gia đảng Dân chủ Ken Martin có nói với báo giới.
Khảo sát của Đại học Quinnipiac hồi cuối tháng 8 cho thấy tỷ lệ cử tri hài lòng với ông Trump về kinh tế đã rơi xuống mức thấp nhất trong cả hai nhiệm kỳ: 57% không hài lòng, so với chỉ có 39% hài lòng. Theo
Gallup, tỷ lệ này chỉ là 37%, so với con số trung bình 52% trong nhiệm kỳ đầu tiên. Trong nhóm cử tri độc lập, tỷ lệ này chỉ là 29%.
Theo chiến lược gia phe Dân chủ ông Kristian Ramos, các cử tri gốc Phi và gốc Latinh, những nhóm người có xu hướng ngả về ông Trump trong cuộc bầu cử hồi năm 2024, có thể s4 quay lại để ủng hộ và bầu cho đảng Dân chủ.
Tuy nhiên, số liệu trong thống kế cũng cho thấy, dù không thấy hài lòng với thực trạng nền kinh tế, cử tri vẫn chưa có xu hướng ngả sang hết qua đảng Dân chủ. Trên thực tế, cử tri vẫn còn suy nghỉ chia rẽ về kinh tế trong nhiều tháng nay. Khảo sát của
Navigator Research hồi tháng 8 cho thấy hai đảng đang
"hòa nhau" trong thự trạng về về kinh tế.
"
Kinh tế vẫn còn đứng đầu trong cách suy nghĩ của cử tri chứ? Đúng vậy. Nhưng có phải từ trước thời Trump, cử tri từng bận tâm đến các giao dịch thương mại, nhập cư và tội phạm như bây giờ hay không? Không, bởi vì ông Trump khiến cho mọi người không còn để ý nhiều đến những gì mà ông cho là quan trọng nữa", ông Bill Stepien, chiến lược gia đảng Cộng hòa, có nói với
New York Times.
Trên thực tế, ông Trump dường như đang cố gắng lối kéo suy nghĩ của cử tri ra khỏi vấn nân về kinh tế trước cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2026. Ông nhấn mạnh đến biện pháp chống tội phạm tại Washington và các thành phố khác, gọi đây là
"vấn đề quan trọng" trong cuộc bầu cử sắp tới.
