Nỗ lực phi đô la hoá nhân rộng, tân binh BRICS hiến diệu kế cho Trung Quốc, trở thành ‘một mũi tên trúng hai đích’

[therealrtz]

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ethiopia, ông Eyob Tekalign, xác nhận nước này đã bắt đầu đàm phán với các tổ chức cho vay của Trung Quốc, gồm Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc (China Eximbank) và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, để chuyển một phần trong số 5,38 tỷ USD nợ hiện tại sang nhân dân tệ.

Động thái này được kỳ vọng giúp Ethiopia giảm lãi suất vay từ 7,25% xuống khoảng 3%. Đây được coi là “phao cứu sinh tài chính” trong bối cảnh quốc gia Đông Phi này đang tái cơ cấu khoảng 15 tỷ USD nợ nước ngoài.

Một số chuyên gia xem đây là “nước cờ khôn ngoan về chênh lệch lãi suất và tỷ giá”, trong khi những người khác cảnh báo động thái này có thể “làm phức tạp” các cuộc đàm phán với chủ nợ trái phiếu.

Trước đó, Kenya cũng đã chuyển 3,5 tỷ USD nợ Trung Quốc sang nhân dân tệ, tiết kiệm khoảng 215 triệu USD mỗi năm chi phí trả nợ, đồng thời hỗ trợ mục tiêu quốc tế hóa đồng nhân dân tệ của Bắc Kinh.

Trong chuyến công tác tới Washington dự họp thường niên Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Thống đốc Tekalign cho biết Ethiopia đã đề nghị hoán đổi nợ bằng nhân dân tệ từ tháng 9. Thỏa thuận này tiếp nối xu hướng của Sri Lanka hay Hungary cũng tìm đến đồng tiền Trung Quốc để giảm chi phí tài chính.

Phát biểu tại Washington, ông Tekalign nói rằng việc chuyển đổi này “hoàn toàn hợp lý” trong bối cảnh quan hệ thương mại giữa Ethiopia và Trung Quốc đang ngày càng phát triển. Số liệu hải quan Trung Quốc cho thấy tổng kim ngạch thương mại song phương năm ngoái đạt 3,55 tỷ USD, tăng 17,5% so với năm trước.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng động thái này có thể gây khó khăn cho các cuộc đàm phán đang đình trệ với chủ nợ trái phiếu, do họ yêu cầu được đối xử công bằng như các chủ nợ song phương.

Giám đốc đầu tư Naeem Aslam của Zaye Capital Markets tại London nhận định: “Đây là một chiến lược khôn ngoan tận dụng chênh lệch lãi suất và biến động tỷ giá, giúp Ethiopia có thêm không gian tài khóa trong khi còn phải gánh khoản nợ nước ngoài lên tới 15 tỷ USD và hậu quả từ vụ vỡ nợ Eurobond năm 2023”.

Theo ông Aslam, việc chuyển đổi sang nhân dân tệ giúp Ethiopia phòng vệ trước rủi ro khan hiếm USD và biến động ngoại hối, đồng thời có thể mở đường cho IMF chấp thuận các khoản hỗ trợ lớn hơn trong khuôn khổ G20.

Tuy vậy, ông cảnh báo lợi ích ngắn hạn này có thể phải đánh đổi bằng sự phụ thuộc ngày càng sâu vào Bắc Kinh.

Ethiopia là thành viên nhóm BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi), nay đã mở rộng lên 10 nền kinh tế mới nổi. Khối này đang hướng tới mục tiêu phi đô la hóa. Mục tiêu đó đã khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế đối với các nước BRICS.

Từ năm 2000 đến 2023, Trung Quốc đã cho Ethiopia vay khoảng 14,5 tỷ USD để xây dựng các dự án hạ tầng lớn, gồm tuyến đường sắt Addis Ababa–Djibouti trị giá 4,5 tỷ USD, hệ thống tàu điện nội đô và dự án Riverside Green Development. Các doanh nghiệp Trung Quốc cũng đầu tư mạnh vào lĩnh vực sản xuất nhẹ và tham gia xây dựng một phần đập thủy điện Đại Phục Hưng trị giá 4,6 tỷ USD.

Tuy nhiên, Ethiopia rơi vào khủng hoảng tài chính do đại dịch và nội chiến kéo dài hai năm ở vùng Tigray. Ethiopia vỡ nợ trái phiếu quốc tế trị giá 1 tỉ USD vào cuối năm 2023 và phải xin tái cơ cấu nợ theo khuôn khổ G20.

Theo ông Aslam, việc chuyển đổi nợ sang nhân dân tệ giống như “nhiên liệu tên lửa cho đồng nhân dân tệ”, thúc đẩy quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nam Phi Lesetja Kganyago cũng cho rằng việc chuyển nợ USD sang các khoản nợ bằng nhân dân tệ lãi suất thấp hơn là một phần trong chiến lược dài hạn của Trung Quốc nhằm đưa nhân dân tệ trở thành đồng tiền quốc tế.



VietBF@ Sưu tập