Vừa nới lỏng xuất khẩu đất hiếm nhưng Trung Quốc lại âm thầm ngăn quân đội Mỹ tiếp cận mặt hàng Washington không thể sản xu̐

[therealrtz]

Trung Quốc đang lên kế hoạch nới lỏng xuất khẩu đất hiếm và một số vật liệu chiến lược sang Mỹ bằng cách thiết lập một hệ thống mới nhằm đẩy nhanh quy trình cấp phép. Tuy nhiên, kế hoạch này loại trừ các doanh nghiệp có liên quan đến quân đội Mỹ, tờ WSJ dẫn nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết.

Hệ thống này được gọi là “người dùng cuối đã xác thực” (validated end-user, VEU). Nó cho phép Trung Quốc thực hiện cam kết tạo thuận lợi xuất khẩu các vật liệu chiến lược sang Mỹ, bao gồm nam châm đất hiếm, nhưng vẫn đảm bảo chúng không rơi vào tay các nhà thầu quốc phòng Washington, các nguồn tin cho biết.

Nếu được áp dụng nghiêm ngặt, cơ chế này có thể khiến việc nhập khẩu một số vật liệu từ Trung Quốc trở nên khó khăn hơn đối với các tập đoàn ô tô và hàng không hoạt động trong cả lĩnh vực dân sự lẫn quốc phòng. Tuy nhiên, kế hoạch vẫn có thể thay đổi, và hệ thống cấp phép mới của Trung Quốc sẽ chỉ rõ ràng khi chính thức được triển khai.

Nam châm đất hiếm cùng các vật liệu bị hạn chế khác được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm dân dụng như xe điện và máy bay chở khách, nhưng cũng là thành phần thiết yếu trong máy bay chiến đấu, tàu ngầm và máy bay không người lái tấn công.

Cơ chế VEU mà Bắc Kinh đang cân nhắc được xây dựng dựa trên luật và quy trình của Mỹ – vốn là nền tảng cho hệ thống kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc.

Tại Mỹ, chương trình VEU được triển khai từ năm 2007, cho phép một số công ty Trung Quốc được cấp quyền mua hàng hóa nhạy cảm theo cơ chế “ủy quyền chung” – tức là quy trình phê duyệt xuất khẩu rút gọn, không cần xin giấy phép riêng cho từng lô hàng. Đổi lại, các doanh nghiệp này phải chấp nhận việc chính phủ Mỹ tiến hành kiểm tra cơ bản để đảm bảo tuân thủ.

Từ tháng 4, Bắc Kinh đã áp dụng các hạn chế xuất khẩu nam châm đất hiếm công suất cao nhằm gây sức ép trong căng thẳng thương mại với Mỹ. Sau thỏa thuận tạm “đình chiến” hôm 30/10 giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc cam kết sẽ cấp phép xuất khẩu chung nhằm nới lỏng dòng chảy khoáng sản chiến lược.

Dù vậy, Bắc Kinh dường như vẫn kiểm soát một phần xuất khẩu, đồng thời tìm cách tạo điều kiện cho các mục đích dân sự đã được xác minh.

Hiện Trung Quốc chưa công bố danh sách các công ty đủ điều kiện được cấp phép chung, cũng như những quyền lợi cụ thể mà cơ chế này mang lại. Thời hạn áp dụng của chương trình VEU cũng chưa rõ ràng.

Mỹ hiện gần như không có năng lực chế biến hay sản xuất nam châm đất hiếm ở quy mô thương mại, trong khi Trung Quốc chiếm hơn 90% thị phần toàn cầu

Trong những tháng gần đây, nhiều công ty tại Mỹ và châu Âu bày tỏ quan ngại việc khó tiếp cận nguồn cung nam châm đất hiếm. Mặc dù Bắc Kinh đã cam kết nới lỏng hạn chế, xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 9 vẫn giảm 29% so với tháng 8. Dấu hiệu này cho thấy các biện pháp kiểm soát vẫn tiếp tục tác động đến doanh nghiệp ngay trước khi 2 bên đạt được khuôn khổ thỏa thuận thương mại ban đầu.

Tham khảo: WSJ

Tàu chó sẽ sớm phải cạp đất hiếm mà ăn khi công ty đất hiếm của Mỹ ở Cali đã đi vào hoạt động.