Trong khi Trung Quốc liên tục tăng ngân sách quốc pḥng th́ Mỹ vừa công bố kế hoạch tiết kiệm 78 tỷ USD trong ṿng 5 năm tới. Đề xuất này được nhiều người tán dương song cũng không ít người phải “mếu máo”.
Trách nhiệm không thể chối bỏ
Một quan chức chính quyền Mỹ khẳng định, với khoản thâm hụt ngân sách dự kiến 1.300 tỷ USD và nợ quốc gia lên tới con số kỷ lục 14 ngh́n tỷ USD, Bộ Quốc pḥng không thể “phớt lờ” làn sóng “thắt lưng buộc bụng” này.
“Tất cả các lĩnh vực trong nền kinh tế đều phải gánh chung gánh nặng này. Bằng cách cùng nhau tiết kiệm chi tiêu, chúng ta có thể tập trung nguồn lực vào việc phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm và thúc đẩy tính cạnh tranh trong nền kinh tế”, quan chức này nhấn mạnh.
Về phần ḿnh, ông Gates cũng thừa nhận, quân đội không phải trường hợp ngoại lệ trong bối cảnh kinh tế khó khăn với sức ép cắt giảm ngân sách đối với các khu vực khác nhau của nền kinh tế.
"Bộ Quốc pḥng nhất thiết phải xoá bỏ những chi tiêu lăng phí, không cần thiết để sao cho mỗi USD được chi ra cho quân đội đều có hiệu quả”, ông Gates tuyên bố.
Ông Gates thừa nhận trách nhiệm của Lầu Năm Góc trong việc thắt chặt chi tiêu.
V́ vậy, lănh đạo quốc pḥng này cho biết sẽ hủy kế hoạch sử dụng tàu tấn công lưỡng cư 573 cho lính thủy đánh bộ. Ngoài ra, Lầu Năm Góc cũng sẽ cắt giảm 47.000 binh sĩ bắt đầu từ năm 2015 như một phần của nỗ lực thắt lưng buộc bụng.
Cụ thể, Mỹ sẽ cắt giảm biên chế 27.000 binh sĩ lục quân, giảm 15-20.000 lính thủy đánh bộ tùy thuộc vào kết quả của việc xem xét cơ cấu lực lượng.
Bên cạnh đó, kế hoạch cắt giảm chi tiêu trên c̣n bao gồm việc tạm hoăn mua một hệ thống tên lửa đất đối không và ngừng chương tŕnh phát triển máy bay chiến đấu F-35 và.
Không chỉ vậy, ông Gates nhấn mạnh, quân đội sẽ tiết kiệm một khoản khác trị giá 100 tỷ USD để lấy tiền tái đầu tư vào việc hiện đại hóa một số hệ thống vũ khí.
Chương tŕnh F-35 có thể "chết yểu".
Tán thành kế hoạch hạn chế chi tiêu này, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ Mike Mullen cho rằng: “Tôi và hầu hết quan chức quốc pḥng đều nhất trí đề xuất của ông Gates. Quân đội không thể không chia sẻ giai đoạn khó khăn này của nền kinh tế”.
Liên quan đến cuộc chiến tại Afghanistan, ông Gates cũng công bố kế hoạch gửi thêm 1.400 lính thủy đánh bộ tới Afghanistan để tăng cường lực lượng chiến đấu trong dịp đầu năm 2011.
Tuy nhiên, dường như kế hoạch này vẫn chưa được triển khai trong năm 2012. Kế hoạch chi tiêu cho ngân sách quốc pḥng Mỹ năm 2012 có thể vẫn tăng tới 554 tỷ USD, chưa kể đến chi phí cho hai cuộc chiến tại Afghanistan và Iraq.
Kẻ khóc, người cười
Kế hoạch cắt giảm chi tiêu của ông Gates trong 5 năm tới đồng nghĩa với việc nhiều cá nhân và tổ chức sẽ phải trực tiếp gánh nạn “thắt hầu bao”.
General Dynamics, một trong những công ty quốc pḥng lớn nhất nước Mỹ, có thể là “nạn nhân” đầu tiên. Theo ông Gates, sẽ phải mất ba tỷ USD để phát triển và 12 tỷ USD để sản xuất những phương tiện tác chiến thuỷ bộ. Như vậy, loại phương tiện chiến đấu này sẽ nuốt trọn toàn bộ ngân sách dành cho các phương tiện của lính thủy đánh bộ nếu Lầu Năm Góc tiếp tục tiến hành kế hoạch này.
Bộ trưởng Gates c̣n cho biết, những phân tích gần đây cho thấy những phương tiện tác chiến thuỷ bộ có thể được thay thế bằng các phương tiện khác và những kỹ thuật chiến đấu khác.
Tuyên bố trên cũng có nghĩa rằng, hợp đồng với General Dynamics sẽ bị hủy bỏ. Hậu quả là, công ty quốc pḥng này sẽ không thu được khoản lợi nhuận mong đợi.
General Dynamics có thể mất nguồn thu lớn nếu tàu tấn công lưỡng cư bị cắt nguồn đầu tư.
Ảnh minh họa.
Kịch bản này cũng sẽ diễn ra với công ty Raytheon khi chương tŕnh phát triển hệ thống tên lửa đất đối không bị “xóa sổ”.
Chịu chung số phận này là công ty Lockheed, nhà sản xuất máy bay chiến đấu F-35. “Chương tŕnh này đang gặp rắc rối về một vài chi tiết kỹ thuật. Nếu những vấn đề này không được giải quyết trong hai năm tới th́ chương tŕnh máy bay tấn công F-35 sẽ bị huỷ bỏ”, ông Gates nhấn mạnh.
Tuy nhiên, theo lời ông Gates, một phần không nhỏ trong số tiền tiết kiệm được từ kế hoạch cắt giảm chi tiêu này sẽ được tái đầu tư. Như vậy, một số cơ quan và công ty sẽ được hưởng lợi.
Theo dự kiến, Boeing có thể nhận được hợp đồng mua 41 máy bay chiến đấu F-18 từ hải quân Mỹ với trị giá ba tỷ USD trong ṿng ba năm tới. Chuyên gia quân sự Jim McAleese cho rằng, trong năm tài khóa 2011, khoản đầu tư cho F-18 có thể chiếm tới 83 triệu USD. Cùng với Boeing, Northrop Grumman, công ty sản xuất phần khung cho F-18 cũng sẽ “hớn hở”.
Ngoài ra, Raytheon và Lockheed có thể “gỡ gạc” bằng khoản lợi nhuận có được từ hợp đồng cung cấp một số hệ thống radar hiện đại cùng hệ thống tên lửa đánh chặn tầm xa cho Lầu Năm Góc.
Tiền cũng sẽ “đổ” về Northrop, Boeing và Lockheed khi ông Gates triển khai chương tŕnh đặt sản xuất thêm một vài máy bay ném bom hạt nhân tầm xa, một trong những mục tiêu quan trọng mà ông Gates tuyên bố khi mới nhậm chức.
Hơn nữa, chuyên gia Loren Thompson tại Viện nghiên cứu Lexington dự đoán, Northrop có thể c̣n gia tăng doanh thu bằng việc sản xuất cho Lầu Năm Góc một hệ thống radio làm nhiễu sóng mới.
Trà My (theo Reuters, Telegraph)
Tại sao Mỹ cắt giảm ngân sách quốc pḥng?
