Nhà nước Việt Nam đă có sự minh bạch khi công bố Sách Trắng Quốc Pḥng năm 2009, và ngân sách quốc pḥng năm 2010.
Tuy nhiên, qua bài học đắt giá của Vinashin bị phá sản v́ quản lư kém; với t́nh h́nh tham nhũng hối mạI tràn lan từ ngành giáo dục đến các công ty quốc doanh; cho nên nhất thiết chi phí quốc pḥng cũng cần phải được giám sát chặt chẽ và vô tư để không bị thất thoát.
TT Nguyễn Chí Vịnh
Ngân sách 2.7 tỷ USD cho năm 2010 dù ở mức độ thích hợp với nền kinh tế (khoảng 2.5%) nhưng không phải là món tiền lớn, nên cần được chi xài hữu hiệu từng đồng xu, nhất là trong hoàn cảnh các tranh chấp biển đảo không hề lắng diụ.
Khi Trung Quốc tung tin về máy bay tàng h́nh J-20 th́ VN đă đáp trả với các ảnh chụp dàn hoả tiễn pḥng không tối tân nhất S300 PMU1 mua từ Nga, giá ước lượng 200 triệu USD.
Việt Nam lại có thể là khách hàng đầu tiên mua loại máy bay tàng h́nh T-50 do Nga và Ấn Độ phối hợp chế tạo, dự trù hoàn thành vào khoảng 2017-19 vớI giá từ 80-100 triệu USD mỗI chiếc.
Việt Nam hiện đang đặt nhiều tàu trang bị hoả tiễn, tàu ngầm và các chiến đấu cơ vô cùng tối tân của Nga trị giá hàng tỷ USD.
Để bảo vệ lănh hải th́ viêc chi tiêu cho các trang cụ hiện đại là cần thiết. Tuy nhiên mặt trái là các hợp đồng vũ khí thường đi đôi với những khoản tiền hối mại khổng lồ cho dù là từ Âu hay Á. Đặc biệt đối với bạn hàng Nga là nước mà lề lối tham nhũng soi ṃn 40% GDP!
Người viết thiết nghĩ có những khía cạnh cần được thảo luận và giám sát – nhưng tựu trung là nhằm bảo đảm các chi phí lớn cho quốc pḥng sẽ tăng cường an ninh quốc gia chớ không bị rơi rớt mất mát vào cá nhân hay phe nhóm:
1. Liệu Việt Nam có cần phảI chạy đua vũ khí – khi láng giềng có máy bay tàng h́nh, hoả tiễn, tàu ngầm, chúng ta cũng phảI có những thứ ngang bằng, hay c̣n có kế sách nào khác? Dĩ nhiên kẻ bán hàng lúc nào cũng rao mời các loại hiện đại đắt giá nhất với nhiều hoa hồng béo bở.
2. Chi phí cho việc thực tập, sử dụng và bảo tŕ các loạI vũ khí hiện đại rất cao; nhưng nếu không chuẩn bị th́ chẳng khác ǵ mua hoa kiểng để khoe khoang như bệnh h́nh thức mà chẳng dùng được việc ǵ.
3. CuốI cùng là phải có giám sát để các hợp đồng có tính cạnh tranh và không thất thoát vào những khoản chi tiêu mờ ám,
Thông tin về quốc pḥng không thể đ̣i hỏi bạch hoá như cơ sở thương mại, nhưng trong hoàn cảnh chưa có cơ chế giám sát độc lập th́ chỉ c̣n có thể trông cậy vào các thông tin ṛ rỉ[i] và sự theo dơi tinh tế của các nhân sĩ trong và ngoài nước.
© Đoàn Hưng Quốc
© Đàn Chim Việt