Trả lời Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Tiến Thỏa, cục trưởng Cục Quản lư giá, xác nhận việc Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex) sử dụng sai mục đích quỹ b́nh ổn giá xăng dầu 1.200 tỉ đồng.
Trong khi đó, cả cơ quan quản lư nhà nước lẫn doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu đều từ chối cho biết hiện nay quỹ b́nh ổn giá xăng dầu đă trích lập được và sử dụng bao nhiêu.
 |
| Người dân khi mua 1 lít xăng phải chi thêm 300 đồng cho quỹ b́nh ổn, nhưng quỹ này trích lập và sử dụng ra sao lại không rơ ràng - Ảnh: T.ĐẠM |
Theo ông Thỏa, Petrolimex đă dùng tiền trích lập quỹ để bù lỗ kinh doanh thay v́ bù vào mức chênh lệch giá bán theo đúng mục đích của quỹ. Trong công văn 17311 gửi các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu ngày 27-12-2010 về việc thực hiện các biện pháp b́nh ổn giá thị trường xăng dầu, Cục Quản lư giá đă lưu ư chung chung rằng một số doanh nghiệp trích quỹ không đủ và sử dụng quỹ chưa đúng mục đích...
Quỹ của ai?
Theo một số đầu mối kinh doanh xăng dầu, việc xây dựng quỹ b́nh ổn hết sức cần thiết trong bối cảnh căng thẳng về giá vượt sức chịu đựng của doanh nghiệp như hiện nay. Tuy nhiên, việc quỹ này được đặt tại các doanh nghiệp trong khi cơ chế kiểm soát lại chưa được chặt chẽ là điều không nên. Một số ư kiến cho rằng nên áp dụng tương tự mô h́nh ở Thái Lan, quỹ do nhà nước quản lư và điều hành trực tiếp, giá cả được điều tiết qua công cụ này cùng với chính sách thuế để can thiệp thị trường khi cần thiết.
|
Theo quy định, cứ mỗi lít xăng, dầu bán ra doanh nghiệp trích lại 300 đồng để lập quỹ, khi giá thế giới biến động mạnh mà Nhà nước không muốn tăng giá trong nước, tiền từ quỹ sẽ được xả ra bù vào mức chênh lệch giữa giá nhập khẩu và giá bán lẻ. Quỹ này được giữ tại doanh nghiệp thông qua việc mở một tài khoản kế toán và doanh nghiệp phải báo cáo hằng tháng cho Bộ Tài chính tiến độ trích và sử dụng.
Tất cả doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu đều phải trích lập quỹ dù đang kinh doanh lăi hay lỗ v́ khoản tiền này được xem là do được người tiêu dùng ứng trước khi mua xăng, dầu.
Trong khi đó, Petrolimex nhiều lần cho rằng doanh nghiệp kinh doanh lỗ th́ không thể trích lập quỹ nên cho rằng đây chỉ là quỹ ảo. Ông Vương Thái Dũng, phó tổng giám đốc Petrolimex, nói: “Trước đây các lănh đạo của Petrolimex đă bày tỏ quan điểm và nay chúng tôi vẫn bảo lưu quan điểm về việc này. Chúng tôi đă gửi cả thảy 12 công văn cho cơ quan quản lư nhà nước để giải thích và kiến nghị nhưng không nhận được trả lời”.
Ông Dũng từ chối giải thích và b́nh luận trước đánh giá của một quan chức Bộ Tài chính về việc Petrolimex sử dụng sai mục đích quỹ b́nh ổn. “Giải thích cái này rất dài ḍng, chúng tôi sai hay đúng sẽ có nơi xử lư” - ông Dũng nói.
Trong khi đó, theo quan điểm của Bộ Tài chính và nhiều doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu khác, số tiền 300 đồng/lít xăng, dầu trích lập quỹ là tiền của người tiêu dùng. Điều này cũng đă được thể hiện rơ trong công thức tính giá cơ sở được Bộ Tài chính công bố hồi năm ngoái.
 |
Mua mỗi lít xăng, người tiêu dùng đă phải chi thêm 300 đồng để lập quỹ b́nh ổn - Ảnh: T.Đạm
|
Mỗi tháng quỹ có 3.600 tỉ đồng
Như vậy có thể hiểu quỹ b́nh ổn giá xăng dầu là do người tiêu dùng lập nên. Tuy nhiên, tiền trong quỹ đă trích lập được bao nhiêu và c̣n bao nhiêu dường như vẫn là điều bí mật. Câu trả lời từ các doanh nghiệp đầu mối và cả của cơ quan quản lư cũng rất khác nhau và né tránh những con số cụ thể.
Với sản lượng tiêu thụ toàn thị trường mỗi tháng khoảng 1,2 tỉ lít xăng, dầu, ước tính mỗi tháng quỹ b́nh ổn giá xăng dầu góp được 3.600 tỉ đồng.
Định mức trích lập quỹ b́nh ổn giá của mỗi lít xăng, dầu là 300 đồng, nhưng mức sử dụng tại thời điểm này lại gấp 2-4 lần tùy từng sản phẩm. Chẳng hạn, hiện xăng và dầu hỏa được sử dụng 1.200 đồng, dầu diesel là 1.000 đồng từ quỹ b́nh ổn. Nghĩa là về lư thuyết, nếu tính từ lúc áp dụng mức sử dụng kể trên từ ngày 13-11-2010 đến nay, quỹ b́nh ổn giá đă bị âm. Nhưng trước đó trong một khoảng thời gian dài, doanh nghiệp xăng dầu kinh doanh có lăi, quỹ b́nh ổn đă tích lũy được khá nhiều. Chỉ duy nhất một lần Bộ Tài chính công bố con số tích lũy được của quỹ b́nh ổn giá xăng dầu là trên 3.600 tỉ đồng vào thời điểm tháng 7-2010.
“Nếu doanh nghiệp tuân thủ đúng việc trích lập quỹ th́ bây giờ vẫn c̣n tiền để bù vào khoản lỗ do chênh lệch giá” - một doanh nghiệp đầu mối khẳng định. Theo doanh nghiệp này, với khoản tiền c̣n trong quỹ b́nh ổn giá, hoạt động kinh doanh c̣n có thể cầm cự đến giữa tháng 2-2011.
Tương tự bối cảnh cuối năm 2009, hiện nay Bộ Tài chính kiên quyết giữ nguyên giá bán lẻ xăng dầu đến Tết Nguyên đán. Phương án tăng giá sau tết chưa được chính thức đề cập nhưng theo các doanh nghiệp, trừ trường hợp giá xăng dầu thế giới giảm, việc tăng giá bán lẻ gần như là giải pháp bắt buộc. Theo một số nhà phân phối tại TP.HCM, cơ quan quản lư nhà nước cần tính toán để tránh lặp lại t́nh trạng như đầu năm 2010 khi tăng giá xăng, dầu một cách đột biến sau một thời gian dài ḱm giá.
Giá xăng, dầu nhập khẩu hiện vẫn đứng ở mức trên 100 USD/thùng. Theo tính toán của Petrolimex, giá cơ sở mặt hàng xăng A92 đă vượt 2.500 đồng/lít so với giá bán lẻ hiện hành. Nhưng chênh lệch này không phải là mức lỗ của doanh nghiệp như nhiều người lầm tưởng. Theo công thức tính được Bộ Tài chính công bố, sau khi trừ các khoản thuế, phí và mức sử dụng quỹ b́nh ổn giá, mỗi lít xăng mà hiện các doanh nghiệp lỗ chỉ khoảng 300 đồng.
LÊ NGUYÊN MINH
TuoiTre(Mờ ảo quỹ b́nh ổn giá xăng dầu)
Quỹ b́nh ổn giá xăng dầu có 3.600 tỉ đồng mỗi tháng mà vẫn thiếu xăng!
