Tường trình trận động đất tại Nhật: Tin xấu dồn dập

Anh Lê Hải, công dân Nhật gốc Việt hiện đang sinh sống và làm việc tại Tokyo, liên tục gửi những thông tin mới nhất sau trận động đất và sóng thần lớn nhất trong vòng 140 năm tại đất nước mặt trời mọc:

- 14h30' ngày 14/3 (giờ VN): Một trận động đất cường độ 6.2 richter đã rung chuyển tỉnh Ibaraki. Vẫn chưa có con số cụ thể về thiệt hại của trận động đất này.

Lò phản ứng số 3 của Nhà máy điện số 1 Fukushima thuộc tỉnh Fukushima của Nhật tiếp tục phát nổ vào khoảng 11h sáng nay theo giờ địa phương.

Theo quan sát từ trực thăng của cơ quan cứu hỏa quận Fukushima, một đợt sóng thần cao 3m đang tiến gần vào bờ biển Đông Bắc của Nhật. Trong khi đó, đài NHK cho hay sóng thần có thể ập vào bờ trong vòng 15 phút.

Mực nước biển cũng đang rút khỏi bờ biển tỉnh Iwate, Đông Bắc đảo Honshu, một hiện tượng xảy ra trước khi sóng thần ập đến.

- 14h00' ngày 14/3 (giờ VN): Chính phủ Nhật ước tính đã có hơn 46.000 tòa nhà và căn hộ bị tàn phá bởi trận động đất mạnh 9 độ và cơn sóng thần cao 10m.

5.700 căn nhà bị sụp đổ do động đất đã bị cơn sóng thần quét sạch (tỉnh Iwate thiệt hại 3.056 căn nhà; tỉnh Fukushima 2.413 căn; Miyagi có 86 căn; Ibaraki có 80 căn; Yamagata có 38 căn; Tochigi có 15 căn; Chiba có 14 căn; Tokyo có 3 căn; Kanagawa và Akita mỗi tỉnh có 1 căn).

Đường sá bị tàn phá tại 582 địa phương ở 11 tỉnh; cầu bị tàn phá tại 32 điểm ở Tokyo và 3 tỉnh thành khác; đường sắt bị hủy hoại ở 7 địa điểm tại 2 tỉnh.

Động đất cũng gây sạt lở tại 66 điểm trên 7 tỉnh thành.

- 12h00' ngày 14/3 (giờ VN): Đội tìm kiếm cứu nạn từ 10 quốc gia đã bắt đầu hoạt động tại vùng đông bắc Nhật Bản từ sáng nay.

Đội tìm kiếm cứu nạn quốc tế đến từ Hàn Quốc, Singapore, Đức, Thụy Sỹ, Trung Quốc, New Zealand, Anh, Úc và Mexico mới tới Nhật Bản trong sáng nay.

Đội tìm kiếm cứu nạn của Mỹ bao gồm 150 người đã tới căn cứ quân sự Mỹ ở thành phố Misawa, Aomori chiều qua và tiếp tục di chuyển tới thành phố Ofunato ở Iwate.

Quân đội Mỹ sử dụng máy bay trực thăng để tìm kiếm nạn nhân, phân phát thực phẩm và nước uống.

Một người dân được cứu ra khỏi đống đổ nát tại Natori, tỉnh Miyagi

Thủ tướng Nga Vladimir Putin đã đề nghị gia tăng nguồn cung khí hóa lỏng từ dự án Sakhalin 2, liên doanh giữa Nhật và Nga. Theo yêu cầu từ phía chính phủ Nhật Bản, Hàn Quốc cũng đã chia sẻ cho Nhật một phần lượng khí hóa lỏng nhập khẩu.

- 11h30' ngày 14/3 (giờ VN): Thủ tướng Nhật Naoto Kan đã kêu gọi thực hiện tiết kiệm điện trên phương tiện truyền thông Nhật.

Phát biểu tại cuộc họp của lực lượng phản ứng khẩn cấp với thảm họa, thủ tướng Nhật kêu gọi mọi người ở nhà và ngừng sử dụng các thiết bị điện đến mức tối đa, cho dù có bất tiện đến như thế nào đi chăng nữa.

Ông Kan cũng thông báo đã có 15.000 người được giải cứu trong vòng 3 ngày qua. Thủ tướng Nhật cũng thông báo nhu cầu về thực phẩm, nước và chăn màn hỗ trợ cho những người di tản đang là vấn đề cấp bách. Hàng loạt nhà tạm cho những người phải di tản bắt đầu được xây dựng.

Thủ tướng Nhật cũng thông báo tình trạng tại các nhà máy điện hạt nhân ở Fukushima là "nghiêm trọng" và giới chức Nhật đang nỗ lực tối đa để ngăn chặn thảm họa lan rộng.

- 9h25' ngày 14/3 (giờ VN): Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật công bố số liệu mới nhất: 1.597 người chết, 1.481 người mất tích, 9.500 người không thể liên lạc được.

Trong số lượng người tử vong, đứng đầu là tỉnh Miyagi với 643 người, tiếp theo là tỉnh Iwate với 502 người và 401 người ở Fukushima.

275.700 người tại 6 tỉnh thành đã phải sơ tán.

Những người cao tuổi tại một nhà dưỡng lão nằm gần nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi phải sơ tán đến Koriyama.

-7h40' ngày 14/3 (giờ VN): Công ty điện lực Tokyo đột ngột cắt điện. Tất cả các chuyến tàu hầu như đã bị hoãn lại. Tokyo dường như lại bị đình trệ một lần nữa sau động đất.

- 3h30' ngày 14/3 (giờ VN): Người dân Tokyo trải qua một đêm yên bình nhất kể từ ngày xảy ra trận động đất. Hầu như mọi thành viên trong gia đình đều ngủ tròn giấc.

- 22h05' ngày 13/3 (giờ VN): Các siêu thị tại những vùng bị ảnh hưởng của trận động đất và sóng thần dường như trống rỗng, đặc biệt là các đồ ăn sẵn như mỳ tôm, ngũ cốc... Các loại nước uống như sữa, nước ngọt hầu như hết sạch. Bánh mỳ, gạo, trứng và đồ đông lạnh cũng không còn.

Một người sống sót đang xem danh sách những người may mắn thoát khỏi trận động đất kinh hoàng được dán ở nơi trú ẩn tại Rikuzentakata, tỉnh Iwate, đông bắc Nhật Bản.

- 19h15' ngày 13/3 (giờ VN): Mọi hoạt động dường như đã trở lại bình thường ở Tokyo, tàu điện ngầm đã mở lại ở tất cả các tuyến.

Tại Shinjyuku, người dân Tokyo tấp nập mua quà để tặng mẹ, chị gái, bạn gái nhân dịp Ngày đáp lại lễ của ngày tình nhân 14/2 được tổ chức vào ngày mai (14/3).

Hiện vẫn đang còn khoảng 20.000 người bị cô lập ở Miyagi.

Người phụ nữ này bật khóc khi biết tin mẹ mình được giải cứu thành công khỏi một tòa nhà ở Miyagi, đông bắc Nhật Bản.

-18h30' ngày 13/3 (giờ VN): Trận động đất lần này được đính chính là mạnh tới 9 độ richter. Trong 3 ngày tới, dư chấn có cường độ 7 richter được dự báo là chiếm khoảng 70%.

Con số thiệt hại được ước tính lại lên tới 10.000 người, lớn hơn cả trận động đất lịch sử năm 1923.

Sau khi 2 tổ máy phát điện hạt nhân được khống chế an toàn, nhà máy điện hạt nhân Onagawa lại đang ở mức báo động vì lượng phóng xạ lên cao.

- 15h30' ngày 13/3 (giờ VN): Thống kê của kênh NHK cho biết tổng cộng 6 tỉnh của Nhật Bản phải hứng chịu thiên tai. Tổng cộng có 2.100 cơ sở lánh nạn, số người lánh nạn lên tới hơn 4 triệu người:

Tỉnh Miyagi: có 956 nơi lánh nạn cho 2 triệu người.
Tỉnh Fukushima: có 456 nơi lánh nạn cho 1,3 triệu người.
Tỉnh Iwate: có 387 nơi lánh nạn cho hơn 400.000 người.
Tỉnh Oamori: có 186 nơi lánh nạn cho 1,3 triệu người.
Tỉnh Yamagat: có 48 nơi lánh nạn cho 915 người.
Tỉnh Yakita: có 77 nơi lánh nạn cho 387 người.

- 13h50' ngày 13/3 (giờ VN): Tại sao Nhật không hoảng loạn khi xảy ra thiên tai?

Người nước ngoài lần đầu tiên đặt chân đến Nhật đã được hướng dẫn cụ thể về địa điểm lánh nạn, cách thức liên lạc khi có thiên tai, các thiết bị cảnh báo rò rỉ gas, dán các bản đồ lánh nạn và điện thoại người thân lên... tường.

Người Nhật luôn bình tĩnh, không hoảng loạn là bởi họ thường xuyên được giáo dục và tập luyện. Khi còn nhỏ trẻ em Nhật đã được giáo dục về cách tự bảo vệ bản thân và tự lực, không dựa dẫm và làm phiền ai.

Nước Nhật nhiều thiên tai, nên người Nhật có bản sinh tồn dựa vào nhau. Một đặc điểm nữa là vì chỉ có 2 dân tộc chính nên sự khác biệt về văn hóa rất ít, họ rất dễ hiểu và thông cảm cho nhau, tin tưởng nhau và tự làm trọn công việc của mỗi người.

Về địa lý, Nhật là một chuỗi các hòn đảo cách biệt, cô lập với thế giới bên ngoài, không có tài nguyên. Họ tồn tại dựa vào con người và kỷ luật.

Những điều đó làm nên một tính cách đặc trưng của người Nhật, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

- 11h30' ngày 13/3 (giờ VN): Phó giám đốc Công ty Điện lực Tokyo đã phải cúi đầu xin lỗi dân chúng sau vụ nổ ở lò hạt nhân mà không có sự giải thích rõ ràng kịp thời (báo chí phương Tây và đài truyền hình NHK đã đăng tin ngay lập tức nhưng các báo Nhật sau đó vài tiếng đồng hồ mới đưa tin do Điện lực Tokyo chậm phản ứng đối với giới truyền thông).

Các biện pháp phòng chống và đối phó với khả năng rò rỉ chất phóng xạ đã được truyên truyền rộng rãi trên truyền hình và báo chí.

Báo chí nước ngoài, đặc biệt là báo chí Mỹ và Trung Quốc, ca ngợi sự bình tĩnh và xử lý bài bản của Nhật Bản. Truyền thông nước ngoài đặc biệt so sánh sự bình tĩnh ở Nhật và sự hỗn độn ở Tứ Xuyên.

- 10h10' ngày 13/3 (giờ VN): Kể từ sau cơn địa chấn và sóng thần, đã có 168 đợt dư chấn mạnh hơn 5 độ richter đã xảy ra.

Thống kê thiệt hại về người chết, mất tích đã lên đến 2.500 người, chưa kể khoảng 10.000 người chưa liên lạc được.

2514 căn hộ bị phá hủy hoàn toàn.
2411 căn hộ bị chìm trong nước.
93 căn hộ bị cháy hoàn toàn.
405 đoạn đường bị phá hủy.
9 đoạn đường sắt bị phá hủy.

Sơ lược số lượng người chết: Iwate (258); Fukushima (204); Miyagi (178); Ibaragi (17);
Chiba (13); Tokyo (5); Aomori, Nanagawa, Tochigi (3); Sendai (hơn 300)...

- 8h30' ngày 13/3 (giờ VN): Trước mắt, số tiền thừa trong năm tài chính vừa qua vào khoảng 2,4 tỉ USD sẽ được chi cho khắc phục thiên tai.

Trong hợp đồng bảo hiểm tính mạng có điều khoản cắt giảm trong điều kiện thiên tai cực lớn, nhưng công ty bảo hiểm tính mạng Sumitomo đã không áp dụng trong trường hợp này, đồng ý chi trả toàn bộ.

Công ty Canon gửi 3 triệu USD ủng hộ, Panasonic góp hơn 3 triệu USD, ngân hàng Mitsubishi góp hơn 1 triệu USD, Toyota góp hơn 3 triệu USD, ngân hàng Mizuho góp hơn 1 triệu USD, ngân hàng Sumitomo góp hơn 1 triệu USD...

Đài Loan phát biểu đã gửi cho Nhật hơn 2 triệu USD.

Nhật tăng cường quân cứu trợ từ 20.000 lên đến 50.000 người. Đã có 55 quốc gia đề nghị giúp đỡ nhưng Nhật Bản mới nhận sự trợ giúp từ Mỹ. Trước mắt, đã phối hợp với quân Mỹ đóng tại Nhật tìm kiếm người mất tích.

- 6h30' ngày 13/3 (giờ VN): NTT công bố đã có 780.000 đường dây tín hiệu và 250.000 đường truyền Internet bị ảnh hưởng, đường truyền kết nối Nhật-Mỹ bị ảnh hưởng nặng.

Theo đánh giá, mức độ ô nhiễm phóng xạ ở Fukushima Daiichi là ở cấp độ 4 (thang từ 0 đến 7).

- 3h30' ngày 13/3 (giờ VN): Các nơi lánh nạn vẫn phải dùng đến dầu và lò sưởi, hệ thống liên lạc vẫn chưa được nối lại. Lương thực dự trữ và nước uống bắt đầu cạn kiệt. Trong sáng mai bắt đầu tiến hành phân phát đồ cứu trợ.

Các ngân hàng được lệnh cho phép rút tới 1.000 USD không cần thẻ hoặc sổ tiết kiệm, chỉ cần là chính chủ.

Có khoảng 300 siêu thị bán đồ ăn nhanh và các chuỗi hàng kombini ở gần vùng động đất phải nghỉ. Các công ty sản xuất ô tô lớn của Nhật đã ban bố tình trạng ngừng sản xuất trên khắp đất nước.

Hầu như tất cả các kênh truyền hình Nhật Bản đều mời chuyên gia phân tích về tình hình rò rỉ hạt nhân tới nói chuyện. Một số biện pháp tự phòng tránh được hướng dẫn cẩn thận.

4 đoàn tàu điện bị cho là mất tích trước đó đã được xác nhận lại là bình an vô sự.

- 1h15' ngày 13/3 (giờ VN): Tình hình giao thông ở Tokyo vẫn còn rất thưa thớt. Mới có 30-50% các tuyến tàu trong nội thành hoạt động. Các cửa hàng đóng cửa rất sớm để tiết kiệm năng lượng.

Tình trạng thiếu điện đã được thông báo. Dự kiến từ tuần sau sẽ cắt điện luân phiên ở một số thành phố. Khẩu hiệu tiết kiệm điện đã được kêu gọi trên toàn nước Nhật.

(Theo DVT)

- 23h30' ngày 12/3 (giờ VN): Nguy cơ cảnh báo sóng thần đã được hạ xuống mức thấp nhất kể từ khi có động đất, tuy vẫn còn xảy ra 5-6 vụ dư chấn mỗi giờ.

Chưa xác nhận được thông tin về sự an toàn của 10.000 người tại làng Luc Tam nam.

- 21h30' ngày 12/3 (giờ VN): Truyền thông Nhật xác nhận đã xảy ra vụ nổ ở nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi, tuy nhiên chỉ nổ lớp bảo vệ bên ngoài của lò phản ứng.

Xác nhận tiếp theo thừa nhận đã xảy ra rò rỉ phóng xạ, có thể khoảng 190 người đã bị nhiễm xạ. Tuy nhiên mức độ nhiễm xạ được cho là quá nhẹ và chưa ban bố tình trạng khẩn cấp về ô nhiễm hạt nhân.

- 19h30' ngày 12/3 (giờ VN): Báo chí Nhật tổng kết đã có 821 người chết, 645 người mất tích, 2500 ngôi nhà bị phá hủy, 40.000 người phải sơ tán vì lo ô nhiễm phóng xạ, các hoạt động thể thao trên toàn nước Nhật bị dời lại vô thời hạn.

- 16h50' ngày 12/3 (giờ VN): Vụ nổ mới xảy ra tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi khiến tâm trạng người dân Tokyo thêm căng thẳng. Nhà máy điện hạt nhân này chỉ cách Tokyo có 260km về phía Bắc.

- 15h20' ngày 12/3 (giờ VN): Những dư chấn nhỏ liên tục không làm người dân Tokyo hoảng hốt. Họ đã quá quen thuộc với tình trạng đồ vật bất chợt rung lắc từ nhiều năm nay. Mọi sự quan tâm hiện nay đang dồn về vụ rò rỉ lò hạt nhân tại Fukushima. Bóng ma Hiroshima vẫn hằn sâu trong ký ức mỗi người dân Nhật.

- 12h20' ngày 12/3 (giờ VN): Một số chuyến tàu tại Tokyo đã lác đác hoạt động trở lại, nhưng với số lượng rất hạn chế.

Tất cả các công sở đồng loạt đóng cửa. Giá cả tại các siêu thị có tăng nhưng không nhiều, riêng mỳ tôm gần như trong tình trạng cháy hàng.

Từ 9h sáng đến giờ đã xảy ra tổng cộng 9 trận dư chấn.

- 11h10' sáng 12/3 (giờ VN): Điều quan tâm đầu tiên của mỗi người dân Tokyo giờ đây là bản đồ Realtime lánh nạn dành cho động đất, sóng thần và rò rỉ hạt nhân.

Mọi người kêu gọi cùng nhau chuẩn bị đồ lánh nạn. Một hình ảnh ứa nước mắt là ngoài tiền mặt, con dấu, nước uống, người ta còn chuẩn bị cả hình ảnh gia đình, phòng trường hợp bất trắc còn nhận ra nhau.

- 8h35' sáng 12/3 (giờ VN): Chỉ riêng từ 10h đêm 11/3 đến giờ, vùng Kanto đã phải hứng chịu 92 trận động đất và dư chấn có sức mạnh từ 1 đến 6,6 độ richter.

Hầu như không ai có thể ngủ được tròn giấc vào tối qua. Người dân Tokyo bật cả tivi lẫn radio, bật đèn sáng suốt đêm để nghe ngóng tình hình và kịp thời sơ tán khi có lệnh.

Đài phát thanh NHK đã tăng thêm rất nhiều kênh tiếng nước ngoài để hỗ trợ người nước ngoài tại Nhật.

- 2h30' sáng 12/3 (giờ VN): hàng loạt cơn dư chấn từ những trận động đất 4 đến 6,6 độ richter tại Hokaido, Chiba, Gunma, Nigata, Nagano bủa vây Tokyo. Truyền hình kêu gọi mọi người xác nhận đảm bảo tính mạng. Nhiều người dân sống trong các tòa nhà mặc nguyên quần áo ấm đi ngủ, đề phòng phải chạy gấp ra khỏi nhà.

- 2h sáng 12/3 (giờ VN): Các tòa nhà cao tầng tại Tokyo vẫn đang liên tục phải chịu đựng những đợt dư chấn nhẹ. Thông báo cập nhật của truyền hình Nhật cho biết đây là ảnh hưởng từ trận động đất 4,1 độ richter đang diễn ra tại Miyagi.

- Chiều 11/3, Tokyo không khác gì đang trong cảnh đi tị nạn thời chiến. Người đi bộ ngoài đường đông như kiến, dưới đất ken nghịt xe cảnh sát, xe cứu hộ, cứu thương, trên trời là trực thăng quần đảo.

Tại các nhà ga, loa phóng thanh liên tục thông báo tìm người thân bị lạc, thông báo nhắn tin cho người thân. Về tổng thể, hệ thống tàu điện coi như ngừng hoạt động, người dân chấp nhận đi bộ hàng tiếng đồng hồ để về nhà. Ví dụ như tôi (anh Hải-PV) đã phải đi bộ suốt 6 tiếng từ công ty để về được nhà.

Tổng số người không về được nhà phải ngủ lại các nhà ga, bến xe bus lên tới gần 20.000 người. Xung quanh các nhà ga, các tòa nhà hành chính được trưng dụng làm chỗ ngủ cho mọi người. Chăn ấm được phát miễn phí.

Các công ty phát tiền cho nhân viên để đi taxi về nhà hoặc thuê khách sạn ngủ qua đêm. Nhưng bắt được taxi gần như là bất khả thi khi dòng người chờ xếp hàng dài hơn 1 cây số. Các khách sạn cũng kín bưng không còn một phòng.

Dân Tokyo vốn thờ ơ với hệ thống điện thoại công cộng, nhưng trong những giờ phút này mới thấy nó quý như vàng khi các mạng di động đã hoàn toàn tê liệt. Người xếp hàng tại các bốt điện thoại dài dằng dặc. Điểm đặc biệt là sau khi thực hiện cuộc gọi, máy điện thoại tự động trả lại tiền đã nhét vào.

Có vẻ như hệ thống cho phép người dân thực hiện các cuộc gọi miễn phí sau thời điểm động đất. Trước mắt, công ty điện thoại Docomo cho phép gọi miễn phí tới 17 tỉnh thành.

Không có bất kỳ ai tỏ ra hoảng loạn và mất trật tự. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, mọi người đều xếp hàng nghiêm túc và tôn trọng lẫn nhau.

Các cửa hàng bán đồ xạc điện thoại nhanh chóng trống rỗng khi các mạng di dộng hoạt động trở lại. Các cửa hàng bán xe đạp cũng trở nên cực kỳ đắt khách. Xe đạp và xe máy trở thành các phương tiện "vua" trong thời điểm hiện nay.

Niềm tự hào của người dân thủ đô Tokyo là tháp truyền hình Tokyo đã bị cong mất phần ngọn

Người dân kẹt cứng ở các bến tàu

Người dân Tokyo sử dụng luôn đường tàu điện làm lối đi bộ khi toàn bộ ga phải đóng cửa

Công nhân tháo chạy ra đường

Các bệnh viện dã chiến mọc lên ở từng góc phố

(Theo DVT)