Châu Á nghèo hay giàu?

So với các nước Châu Mỹ và Châu Âu, nhiều nước Châu Á (trừ Nhật Bản) vẫn thuộc diện các nước nghèo, có lẽ chỉ nhỉnh hơn Châu Phi - một châu lục nghèo nhất hiện nay.

Nhưng theo tờ “Financial Times” số ra ngày 7/5, dự trữ ngoại tệ của các nước Châu Á hiện lên tới 6.000 tỉ USD. Trong đó, Trung Quốc có 3.040 tỉ USD (chiếm 50%), tiếp theo là Nhật Bản (1.093 tỉ USD), Đài Loan (400 tỉ USD), Hàn Quốc (307,2 tỉ USD), Ấn Độ (300 tỉ USD), Hong Kong (273,2 tỉ USD), Singapore (221,4 tỉ USD), Thái Lan (170 tỉ USD), Indonesia (110 tỉ USD)... “Financial Times” cho biết trong số 7 nền kinh tế có dự trữ ngoại tệ hàng đầu thế giới, Châu Á chiếm 4 nước và vùng lãnh thổ: Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc.

Từ những số liệu trên, tờ “Financial Times” kết luận: ”Châu Á vừa nghèo vừa giàu”. Tuy nhiên, các nước có dự trữ ngoại tệ nhiều đều lo ngay ngáy - nhất là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan - bởi vì đồng USD yếu làm các nước thua thiệt rất nhiều.

Giám đốc Viện nghiên cứu Kinh tế Tiền tệ thuộc Ủy ban Phát triển và Cải cách nhà nước (Trung Quốc) Trương Ngạn Nguyên nói: “Trong 7 năm qua, tỉ giá đồng USD thay đổi đã khiến cho Trung Quốc bị thiệt hại tới 271,1 tỉ USD. Nếu thời gian tới tỉ giá là 1 USD đổi được 6 CNY (Nhân dân tệ), thì với dự trữ ngoại hối trên 3.000 tỉ USD, Trung Quốc sẽ bị thiệt hại tới 578,6 tỉ USD. Đây là một con số rợn tóc gáy”.

Tại hội nghị của Ngân hàng Phát triển Châu Á vừa qua tại Hà Nội, bộ trưởng tài chính ba nước Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đã có cuộc hội kiến riêng bên lề hội nghị và nhất trí cho rằng: tình hình tích lũy tài sản của Châu Á có xu hướng ngày càng tăng, nhưng do đồng USD yếu, nên tài sản các nước bị xói mòn. Bởi vậy ba nước đều nhất trí cần đa nguyên hóa dự trữ ngoại tệ. Để giảm thiểu thiệt hại, bộ trưởng tài chính ba nước nói trên kêu gọi các nước khác cùng họ cần áp dụng ba phương thức sau:

- Một là sử dụng đồng tiền của các nước để thanh toán mậu dịch với nhau. Các bên cần nhanh chóng tiến hành các khâu kỹ thuật cần thiết cho phương thức này trong giao dịch buôn bán thời gian tới. Như vậy, đồng USD trong dự trữ ngoại tệ của ba nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc thời gian tới sẽ giảm xuống.

Tuy nhiên, Phó Giám đốc Học viện Kinh tế Đại học Phúc Đán (Trung Quốc) Tôn Lập Kiên cho rằng nếu áp dụng phương thức này thì Trung Quốc sẽ bị tổn thất nghiêm trọng hơn. Ông giải thích cơ cấu mậu dịch của ba nước chênh lệch nhau, nhất là cán cân mậu dịch của Nhật Bản và Hàn Quốc với Trung Quốc đều là xuất siêu. Nếu áp dụng phương thức này thì Trung Quốc phải đổi USD ra đồng Yên và đồng Won để mua hàng. Trên thực tế đồng Yên và đồng Won đều gắn với đồng USD và rõ ràng rủi ro của Trung Quốc sẽ gấp hai lần. Ngoài ra, đồng tiền ba nước này thiếu các kênh đầu tư với nhau. Sau khi đổi từ USD ra đồng tiền của hai nước, thì nước nắm giữ hai đồng tiền đó sẽ đầu tư vào đâu? Nếu không có nơi đầu tư thì đồng tiền này lại quy đổi ra USD. Rõ ràng phương thức này là “Đèn kéo quân’ chạy lòng vòng rồi lại ra đồng USD.

- Hai là bộ trưởng tài chính ba nước đưa ra phương thức thứ hai là đầu tư sang nước láng giềng để giảm rủi ro khi nắm giữ đồng USD. Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Yoon Jeung Hyun cho biết sẽ sử dụng một phần trong dự trữ ngoại tệ 307,2 tỉ USD của nước này quy đổi ra CNY đầu tư vào Trung Quốc thời gian tới. Nhưng một vấn đề lớn đặt ra là luật Trung Quốc không cho phép ngoại tệ tự do di chuyển và doanh nghiệp nước ngoài chỉ được đầu tư mức độ nhất định, bởi vậy dù muốn các doanh nghiệp Hàn Quốc cũng không đầu tư lớn.

Ông Tôn Lập Kiên cho rằng các nước Châu Á hiện nay rất thận trọng đối với vốn đầu tư nước ngoài, nếu ở mức độ lớn sẽ phá vỡ thị trường tiền vốn trong nước của họ. Bởi vậy phương thức này khó khả thi.

- Ba là thành lập Quỹ tiền tệ chung. Bộ trưởng tài chính ba nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc nhất trí thành lập “Văn phòng nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3” (AMRO) và coi AMRO như là “IMF Châu Á”. Dự kiến, AMRO ra đời vào tháng 5/2011 tại Singapore. Tháng 3/2010, “ASEAN+3” đã thành lập Quỹ dự trữ ngoại tệ trị giá 120 tỉ USD để hỗ trợ tiền vốn cho nước có yêu cầu. Nếu AMRO hình thành có thể tiến hành viện trợ, chứ không chỉ hỗ trợ cho nước lâm vào khủng hoảng. AMRO có thể đầu tư sang các nước ở EU và Mỹ. AMRO vẫn sử dụng USD mà không cần chuyển đổi sang tiền các nước, nên cũng tránh được rủi ro. Ngoại trưởng ba nước cho rằng chỉ cần tiến hành quản lý và giám sát nghiêm ngặt thì phương thức này dễ khả thi nhất và tránh được rủi ro, thiệt hại tới tài sản chung của các nước Châu Á.

Tờ “Financial Times” kết luận: Rõ ràng Châu Á cũng giàu, nhưng hiện nay phải phân tán bớt tài sản đi nơi khác để tránh rủi ro. Nghèo thì khốn khó, nhưng giàu thì cũng có nhiều mối lo.

Kiều Tỉnh
(Tầm nhìn)