Thêm một đồng minh thân thiết nổi giận với Mỹ

Sau khi làm sứt mẻ quan hệ với đồng minh thân thiết Pakistan bằng một cuộc đột kích vào lãnh thổ nước này mà không xin phép, Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm qua (19/5) lại chọc giận thêm một đồng minh hàng đầu khác là Israel bằng những phát biểu liên quan đến Palestine.

Tổng thống Obama đã có bài phát biểu quan trọng về tình hình Trung Đông kéo dài tới 45 phút tại Bộ Ngoại giao Mỹ. Trong bài phát biểu này, ông Obama cho biết, tương lai nước Mỹ có ràng buộc với Trung Đông và Washington sẽ sử dụng “cơ hội lịch sử” từ các cuộc nổi dậy trong khu vực hiện nay để củng cố nền dân chủ ở các nước Trung Đông.

"Chính sách của Mỹ sẽ là ủng hộ cải cách và các cuộc chuyển tiếp tới nền dân chủ", ông Obama cho hay.

"Chúng ta đang đối mặt với một cơ hội lịch sử. Chúng ta có cơ hội để chứng tỏ rằng Mỹ coi trọng nhân phẩm của một người bán hàng dạo ở Tunisia nhiều hơn quyền lực của một nhà độc tài," Tổng thống Obama phát biểu, ám chỉ đến cuộc nổi dậy đầu tiên của khu vực Trung Đông ở Tunisia. Một người bán hàng dạo Tunisia đã tự thiêu để phản đối việc cảnh sát tịch thu nông phẩm của ông.

Mỹ “phản đối dùng bạo lực đàn áp nhân dân trong khu vực” và ủng hộ “những quyền hợp pháp” gồm “tự do ngôn luận, tự do tụ tập một cách hòa bình, tự do tôn giáo, bình đẳng giới theo pháp quyền và quyền được chọn nhà lãnh đạo riêng”, ông Obama cho biết.

Đề cập đến vấn đề Libya, Tổng thống Obama cho hay, thời gian “đang chống lại” Tổng thống Muammar Gaddafi. Ông Gaddafi đã “không còn kiểm soát được đất nước” và ông này “sẽ không tránh khỏi việc phải ra đi hoặc bị buộc ra đi."

Ông chủ Nhà Trắng đã dùng những lời lẽ mạnh mẽ hơn để nói với Syria. "Nhân dân Syria đã thể hiện lòng dũng cảm khi đòi hỏi đưa đến đất nước đến nền dân chủ. Tổng thống Bashar al-Assad có một sự lựa chọn: ông ấy hoặc là ‘dẫn dắt quá trình chuyển tiếp đó’ hoặc ‘tránh ra khỏi con đường đó".

Tổng thống Obama đã kêu gọi chính phủ Syria chấm dứt bắn giết người biểu tình, cho phép các cuộc biểu tình hòa bình, phóng thích các tù nhân chính trị và bắt đầu các cuộc đối thoại nghiêm túc” với phe đối lập.

Trong bài phát biểu ngày hôm qua, Tổng thống Obama đã giành một phần lớn thời gian để nói về vấn đề Israel-Palestine. Và đây chính là nguồn cơn gây ra sự nổi giận của Israel.

Ông Obama đã kêu gọi Israel và Palestine nối lại các cuộc đàm phán về những vấn đề then chốt trong cuộc xung đột giữa hai nước này. "Nền tảng cốt lõi của các cuộc đàm phán này đã rõ ràng, đó là, một nhà nước Palestine tồn tại và một quốc gia Israel an toàn”.

Theo ông Obama, các cuộc đàm phán “nên đem lại kết quả là hai nhà nước với một Palestine tồn tại mãi mãi bên cạnh Israel, Jordan, Ai Cập và một Israel mãi mãi bên cạnh Palestine."

Tổng thống Mỹ cho rằng, một nhà nước Palestine nên được thiết lập trong phạm vi biên giới được đặt ra từ năm 1967 với “những sự trao đổi đất đã được nhất trí từ trước đó”. "Người Palestine phải có quyền tự lãnh đạo chính họ Palestine nên trở thành một quốc gia chủ quyền".

Ông Obama cũng tái khẳng định sự ủng hộ “không gì lay chuyển được” với an ninh Israel và cho biết “tất cả các quốc gia có quyền tự vệ và Israel phải có quyền tự bảo vệ bản thân trước bất kỳ mối đe dọa nào".

Israel nổi giận

Ngay sau bài phát biểu của Tổng thống Obama, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bày tỏ sự tức giận với quan điểm của Mỹ. Ông Netanyahu cho biết, quan điểm của Mỹ về một nước Palestine nằm trong biên giới của những năm 1967 đã đặt Israel vào tình trạng “không thể bảo vệ được bản thân

Trong một tuyên bố được đưa ra trước khi Thủ tướng Israel lên đường đến Mỹ tham dự các cuộc hội đàm với Tổng thống Obama, ông Netanyahu đã khẳng định: "Sự tồn tại của một nhà nước Palestine không thể được đánh đổi bởi sự tồn tại của nhà nước Israel".

Thủ tướng Netanyahu cho biết, ông mong đợi, trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào với Palestine, Washington sẽ để Israel giữ nguyên các khu định cư lớn mà nước này đã xây dựng ngoài những đường biên giới được đặt ra từ năm 1967 trong khu vực Bờ Tây mà Israel chiếm đóng.

Các quan chức Israel dường như cũng ngỡ ngàng bởi những phát biểu mới nhất của Obama về Trung Đông. Khi được hỏi liệu Thủ tướng Netanyahu có được Washington nói trước về quan điểm đó không, một quan chức cho biết ông không rõ. Một số phóng viên đi theo tháp tùng Thủ tướng Netanyahu dự đoán, sẽ có giông bão trong cuộc gặp sắp tới giữa Tổng thống Obama và Thủ tướng Netanyahu.

Ông Netanyahu được cho sẽ yêu cầu ông Obama tái khẳng định cam kết của Mỹ đã đưa ra năm 2004 trong một bức thư của Tổng thống Mỹ lúc đó là George W. Bush. Trong bức thư này, ông Bush đã nói rằng Israel có thể giữ nguyên các khu định cư lớn mà họ xây dựng ở khu chiếm đóng Bờ Tây, vượt qua các đường biên giới năm 1967.

"Những cam kết đó đã nói, Israel không phải rút về đường biên giới cũ những năm 1967 bởi đường biên giới đó sẽ đẩy Israel vào tình trạng không thể bảo vệ được mình”, ông Netanyahu nhấn mạnh.

Trong khi Israel phản ứng một cách đầy tức giận trước phát biểu của ông Obama thì Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã hoan nghênh nỗ lực của Nhà lãnh đạo Mỹ trong việc nối lại các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine.

Kiệt Linh
(Vnmedia)