Ngày 28.6, tại Hội nghị triển khai chương tŕnh hành động pḥng, chống mại dâm giai đoạn 2011 – 2015 ở Quảng Ninh, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Nguyễn Thị Kim Ngân đă chính thức đưa ra quan điểm tiếp cận để pḥng, chống mại dâm trong thời gian tới là không nên coi đây là tệ nạn xă hội nữa.
Nên giúp đỡ, hỗ trợ người bán dâm, từ đó giảm thiểu tác hại cho cộng đồng chứ không phải là cứ đưa họ vào trại hoặc các trung tâm giáo dưỡng.
Tạo lập sinh kế, thay đổi số phận
Chị Nguyễn Thị Thoan đă 5 năm nay không c̣n hành nghề mại dâm. Cô con gái 24 tuổi của chị một thời làm nghề buôn phấn bán hương như mẹ cũng đă lấy chồng, sinh con và yên ổn gia đ́nh. Ngoài công việc làm đồng đẳng viên tiếp cận cộng đồng, chị Thoan c̣n giúp việc theo giờ để có thêm thu nhập. Cuộc sống trong gia đ́nh chị đă khác hẳn từ khi chị được Hội Phụ nữ TP.Hạ Long tiếp cận, vận động chị tham gia công tác xă hội.
Nhóm “Biển xanh” của chị Thoan có 67 thành viên ṇng cốt, trước đó hầu hết đều là phụ nữ bán dâm. Sau 3 năm tham gia sinh hoạt nhóm, được tuyên truyền kiến thức về bệnh xă hội, về HIV/AIDS, được khám sức khỏe định kỳ hằng năm, đă có 20 chị thôi nghề cũ. Một số người được vay vốn ổn định buôn bán nhỏ, chăn nuôi tại gia đ́nh, mở tiệm may...
Mô h́nh vừa hỗ trợ phụ nữ bán dâm tiếp cận với dịch vụ y tế, vừa tạo điều kiện cho họ tái ḥa nhập cộng đồng như ở nhóm “Biển xanh” đang là cách tiếp cận tỏ ra hiệu quả. Nhận định về điều này, ông Bruce Campell – quyền điều phối viên Liên Hợp Quốc tại VN - cho rằng: “Các bằng chứng trên thế giới đều cho thấy, trung tâm cải tạo bắt buộc không phải là cách tiếp cận hiệu quả, chủ yếu các trung tâm này không giúp tạo sinh kế thay thế mới cho họ.

Tạo điều kiện cho phụ nữ bán dâm được tiếp cận dịch vụ y tế là biện pháp giảm thiểu tác hại hữu hiệu. Ảnh: Q.D
Trong khi đó, mại dâm khó tách rời khỏi cộng đồng, v́ vậy cần giúp đỡ họ tiếp cận dịch vụ y tế, đào tạo nghề và công ăn việc làm mới. Nhưng nỗi sợ hăi bị bắt, bị đánh đập, bị kỳ thị, khiến họ không dám tiếp cận với các dịch vụ dự pḥng như xét nghiệm, hỗ trợ điều trị, cung cấp bao caosu. Theo thống kê, tỉ lệ nhiễm HIV/AIDS trong gái mại dâm đường phố ở Hải Pḥng là 23%. Ở TPHCM và Hà Nội, tỉ lệ này lên tới tương ứng là 20% và 16%. Chương tŕnh thí điểm 100% bao caosu đă thí điểm thành công tại một số nơi như An Giang, Cần Thơ. Đă đến lúc có thể mở rộng mô h́nh này ở nhiều nơi hơn”.
Hiện tượng cũ – nhăn quan mới
Theo Cục Pḥng, chống tệ nạn xă hội (Bộ LĐTBXH), nhiều vùng quê có các khu công nghiệp mới h́nh thành nay không c̣n đất nông nghiệp đă chuyển sang kinh doanh ăn uống, giải khát, nhà nghỉ, nhưng thực ra là mại dâm. Ngành “công nghiệp” giải trí này ngày càng phát triển, nó lan đến cả những vùng xa, vùng sâu.
Theo ông Nguyễn Văn Minh - Cục trưởng Cục Pḥng, chống tệ nạn xă hội - Pháp lệnh Pḥng, chống ma túy, mại dâm có quy định là tỉnh nào để mại dâm “phát triển”, tỉnh đó sẽ phải chịu trách nhiệm. Nhưng 5 năm qua, chưa thấy nơi nào bị xử lư về việc để mại dâm diễn biến phức tạp.
Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng cũng nh́n nhận vấn đề này với quan điểm mới: Thế giới kỵ việc gom chị em vào các trại tập trung cải tạo, bởi những biện pháp hành chính cưỡng bức chủ quan sẽ không có hiệu quả. Ngay ở Việt Nam, mọi người đă nh́n nhận người nhiễm HIV/AIDS với cái nh́n tích cực, khách quan hơn và với phụ nữ bán dâm cũng như vậy. Nên coi đây là một hiện tượng hơn là một tệ nạn xă hội.
Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, pḥng, chống mại dâm bên cạnh những can thiệp trực tiếp để giảm thiểu tác hại vào nhóm phụ nữ bán dâm, cũng cần tuyên truyền mạnh mẽ hơn nữa về những mô h́nh gia đ́nh văn hóa, an toàn t́nh dục trong cộng đồng.
Quang Duy
LD