Một vài phát biểu của tân Thủ tướng Nhật cho thấy lập trường mang khuynh hướng dân tộc chủ nghĩa khá mạnh, khiến Trung Quốc và Hàn Quốc quan ngại, RFI đưa tin.
Dân tộc chủ nghĩa
Theo nhật báo Wall Street Journal thì tân Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda, xuất thân từ một gia đình quân nhân, được biết đến như một người ủng hộ mạnh mẽ quan hệ an ninh Mỹ-Nhật.
Bên cạnh đó, ông không che giấu tinh thần dân tộc dù biết điều đó có thể khiến cho các láng giềng Nhật Bản bực bội.
Hồi đầu tháng, ông Noda nhắc lại quan điểm riêng mà theo đó, các lãnh đạo Nhật Bản thời Chiến tranh thế giới thứ II không phải tội phạm chiến tranh dù bị tòa án quốc tế kết án khi cuộc chiến kết thúc. Trước đó, trong năm 2002, ông từng cho rằng cần phải hủy bỏ điều khoản ghi trong Hiến pháp là cấm nước Nhật có quân đội.
Ông Noda có lập trường cứng rắn.
Là người có ý hướng dân tộc, đương nhiên ông Noda không chấp nhận các hành vi chèn ép của Trung Quốc như thời gian vừa qua.
Đơn cử như năm 2008, ông chỉ trích đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vì đảng này kiềm hãm chính sách thúc đẩy Trung Quốc đối thoại với Đức Đạt Lai Lạt Ma, lãnh đạo tinh thần Tây Tạng, người bị Trung Quốc coi là “kẻ thù”.
Và đến khi đảng Dân chủ (DPJ) của ông lên cầm quyền cách đây hai năm và hứa hẹn là sẽ thực hiện chính sách đối ngoại thân thiện hơn với Trung Quốc và đặt trọng tâm nhiều hơn vào châu Á, ông Noda lại công khai tỏ ý bất đồng.
Gần đây, trong bài viết được đăng trên nguyệt san Bungei Shunju, ông tiếp tục thẳng thắn đả kích chi tiêu quân sự của Bắc Kinh.
Ông viết: “Đà tăng cường sức mạnh quân sự nhanh chóng của Trung Quốc, kèm theo việc mở rộng phạm vi các hoạt động quân sự của nước này, cùng với tính chất thiếu minh bạch về ý đồ chiến lược đằng sau việc tăng cường quân sự đó là nguyên nhân tạo ra mối quan ngại lớn, không chỉ riêng đối với Nhật Bản, mà còn đối với toàn bộ khu vực”.
Chưa dừng lại, ông còn cho rằng: “Chính sách đối ngoại của Trung Quốc dưới sự hỗ trợ của sức mạnh quân sự làm dấy lên mối quan ngại là Trung Quốc sẽ phá vỡ trật tự trong khu vực“.
Trung Quốc và Hàn Quốc lo ngại
Với lập trường cứng rắn như trên, việc được bầu làm Thủ tướng Nhật từ hôm qua khiến giới truyền thông ở cả Bắc Kinh lẫn Seoul liên tục lên tiếng đả kích.
Tân Hoa Xã “tuyên bố”: “Một số chính trị gia cánh hữu ở Nhật Bản luôn luôn cố gắng che đậy hoặc bóp méo giai đoạn đặc biệt của lịch sử đẫm máu và đen tối của nhân loại (ám chỉ Nhật chiếm Trung Quốc trong thế chiến thứ I), tiếp tục thúc đẩy tình trạng thù địch giữa người Trung Quốc và Nhật Bản“.
Bài báo răn đe: “Tân Chính phủ Nhật Bản cần phải bắt đầu nhận thức thực tế không thể tranh cãi là quan hệ Trung - Nhật bị rắc rối sâu đậm. Sự nghi kỵ nặng nề không hề có lợi cho hai bên nói riêng và thậm chí là cả khu vực và toàn thế giới nói chung”.
Đã vậy, Tân Hoa Xã còn cho rằng, để cải thiện quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn thứ 2 và thứ 3 thế giới, nội các của ông Noda cẩn coi trọng xây dựng và triển khai chính sách thích hợp để xử lý hậu quả cuộc chiến tranh do Nhật Bản gây ra trong quá khứ nhằm xoa dịu sự oán giận của người dân Trung Quốc đối với Nhật Bản.
“Bất kỳ chính trị gia nào của Nhật Bản cũng không nên thăm viếng ngôi đền Yasukuni, là nơi thờ khoảng 2,5 triệu người Nhật Bản thiệt mạng trong chiến tranh, trong đó bao gồm cả 14 tội phạm chiến tranh thời chiến tranh thế giới thứ 2. Nhật Bản đừng nên để vấn đề lịch sử này xoáy sâu thêm mối thù hằn dân tộc giữa hai nước”, Tân Hoa Xã cảnh báo.
Ngoài ra, Tân Hoa Xã nhấn mạnh, Nhật Bản cần thể hiện sự tôn trọng đầy đủ đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, nhất là đối với vấn đề liên quan đến quần đảo Điều Ngư (Nhật Bản gọi là Quần đảo Senkaku). Bắc Kinh sẵn sàng gác lại những bất đồng và thăm dò, khai thác chung với Nhật Bản với điều kiện Tokyo phải công nhận “chủ quyền hoàn toàn của Trung Quốc ở quần đảo này”.
Thêm vào đó, Nhật Bản cần thừa nhận đòi hỏi chính đáng của Trung Quốc về hiện đại hóa quân đội để bảo vệ những lợi ích quốc gia của Trung Quốc. Tokyo nên chấm dứt việc xem Bắc Kinh là mối đe dọa và coi đây là cái cớ thay đổi chính sách quốc phòng của mình.
Ngoài việc “tấn công” trên mặt trận truyền thông, hôm 24/8, khi ông Naoto Kan tuyên bố sắp rời bỏ chức vụ Thủ tướng Nhật, Trung Quốc còn cho hai tàu ngư chính xâm phạm vùng biển quanh quần đảo Điếu Ngư/Senkaku. Đây được coi là tín hiệu cảnh cáo đối với Chính phủ sắp lên cầm quyền tại Tokyo phát đi từ Trung Quốc.
Trong khi đó, chính quyền Hàn Quốc cũng kêu gọi tân Chính phủ Nhật Bản nên “nhìn thẳng” vào quá khứ của nước Nhật, để có thể xây dựng quan hệ “chín chắn và hướng về tương lai” với Hàn Quốc.
Dù không nói rõ nhưng Seoul hàm ý nhắc lại tuyên bố hồi đầu tháng của ông Noda cho rằng, những người bị kết án về tội ác chiến tranh mà linh vị còn được thờ trong đền tử sĩ Yasukuni tại Toyko không phải là tội phạm.
Hiện phía Nhật chưa có đòn "phản pháo" nhưng với việc ông Noda theo đuổi tư tưởng dân tộc, quan hệ Nhật với Hàn Quốc và nhất là Trung Quốc rất có thể sẽ bị cọ sát trong thời gian tới. "Điểm nóng nhất" nhiều khả năng là khu vực quanh Điếu Ngư/Senkaku.
Huy Hoàng (theo Xinhua, People Daily, RFI, Wall Street Journal)
Trung Quốc, Hàn Quốc 'sợ' tân Thủ tướng Nhật
