WESTMINSTER (NV) - Vụ đàn áp tu viện Bát Nhă/Làng Mai ở tỉnh Lâm Đồng năm 2009 được đoàn ngoại giao Mỹ theo dơi sát và thường xuyên đối thoại với phía Việt Nam về vụ này, công điện do Wikileaks tiết lộ ra cho thấy.
Tăng ni Bát Nhă tụng niệm sau khi bị đuổi ra khỏi chùa. (H́nh tư liệu)
Chỉ nội trong số công điện bị Wikileaks lấy được, đă có 4 công điện tường tŕnh trực tiếp vụ Bát Nhă: Ba công điện từ ṭa đại sứ Mỹ ở Hà Nội vào các ngày 29 tháng 9, 2009; ngày 18 tháng 12, 2009; ngày 15 tháng 1, 2010; và một công điện ngày 3 tháng 12, 2009 của Ṭa Tổng Lănh Sự Mỹ ở Sài G̣n.
Khoảng gần 400 tăng ni sinh và các nhà sư điều hành tu viện Bát Nhă, tu tập theo hệ phái Làng Mai, bị trục xuất ra khỏi tu viện. Sau một thời gian buộc giải tán tu viện Bát Nhă không có kết quả, theo bản tường tŕnh của Ṭa Đại Sứ Mỹ, ngày 27 tháng 9, 2009 “Công an thường phục và đám đông địa phương cưỡng bách 150 tăng ni sinh ra khỏi liêu pḥng, phá hủy tài sản vật dụng của họ.” Hai vị tăng sĩ cầm đầu tu viện bị đánh bất tỉnh. Ngày hôm sau, lại cưỡng bách nốt khoảng 230 tăng ni sinh c̣n lại và chở đến một ngôi chùa gần đó.
Cùng ngày 27 tháng 9, có cuộc họp giữa hai thứ trưởng ngoại giao Mỹ và Việt Nam. Trong cuộc họp này, Đại Sứ Michael Michalak nêu vấn đề tăng sinh Làng Mai ở Bát Nhă. Cũng ngày này, tăng sinh liên lạc trực tiếp với Ṭa Tổng Lănh Sự Mỹ cho hay họ bị công an đeo mặt nạ tấn công bằng dùi cui.
Công điện ngày 29 tháng 9 viết:
“Tăng ni sinh tu tập theo pháp môn Làng Mai của Thiền Sư Nhất Hạnh đă gọi cho văn pḥng tổng lănh sự vào trưa ngày 27 tháng 9, báo tin rằng công an mặc thường phục nhưng đeo mặt nạ và dùi cui đă tấn công vào tu viện Bát Nhă. Những công an này hành động sát cánh với một đám ‘côn đồ’ địa phương mà các tăng ni sinh từng nhận diện được cho tới thời điểm hôm đó.”
“Đám côn đồ đă cưỡng bức 150 tăng ni sinh ra ngoài sân, trong khi trời mưa lớn, rồi tiến hành phá phách tài sản của họ bên trong các liêu pḥng, phá cửa sổ, đồ đạc, bàn ghế, giường chiếu và đổ nước lạnh nhằm phá hủy các thiết bị điện tử, kể cả điện thoại di động và máy điện toán cá nhân mà tăng ni sinh dùng để liên lạc với truyền thông báo chí, cũng như với ḍng thiền mẹ bên Pháp là Làng Mai. Hai nguồn liên lạc của tổng lănh sự cho biết trong cuộc tấn công này có 2 vị tăng sĩ bị đánh đến bất tỉnh.”
Hai vị tăng sĩ cầm đầu bị bắt đi. Bản công điện cho biết tiếp:
“Lúc công an bắt hai tăng sĩ niên trưởng, nhiều vị tăng sĩ khác đă cố gắng cứu giải, bằng cách nằm dài xuống đường đi ngăn chặn xe bắt người. Hai vị tăng nầy đă bị thẩm vấn cho đến khuya, sau đó bị áp giải về tư gia tại, một ở Nha Trang và một ở Hà Nội.”
Vị bị đưa về Nha Trang trực tiếp cho biết ông bị ép cung. Bản công điện trích lời ông này nói “Trong lúc bị thẩm vấn, công an cố t́nh ép cung ông tố cáo và thừa nhận Làng Mai đă dính líu tới ‘hoạt động chống chính quyền’. Sau khi ông bị công an áp giải về nhà, vị sư này c̣n cho biết, công an chụp h́nh ông và thân phụ của ông, hăm dọa rằng chỉ nên thờ Phật ở nhà và c̣n nói thêm, ông không nên ‘làm hại đến lư lịch trong sáng của ḿnh,’ và ‘đừng để thân nhân gặp t́nh huống khó khăn.’”
Phúc tŕnh dựa vào tin truyền thông quốc tế và nhân chứng nói khoảng từ 80 đến 150 tăng ni sinh bị nhà cầm quyền dùng xe buưt chở đi đâu không biết. Những người c̣n lại th́ tới tá túc ở chùa Phước Huệ gần đó.
Chuyện đàn áp này xảy ra chỉ ít ngày trước khi Bộ Ngoại Giao công bố bản phúc tŕnh hàng năm về tự do tôn giáo trên thế giới nên ṭa đại sứ xin chỉ thị ứng đối.
Ṭa đại sứ đề nghị cập nhật quan điểm về Việt Nam, nhấn mạnh “sự lo ngại sâu sắc về việc gia tăng sách nhiễu và bạo lực chống lại tín đồ và lănh tụ các tôn giáo, gồm cả sử dụng công an thường phục và côn đồ tại chùa Bát Nhă”. Bản phúc tŕnh tự do tôn giáo sau đó có đưa thêm chi tiết vụ Bát Nhă nhưng vẫn không đưa Việt Nam vào lại danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt (CPC).
Bản công điện ngày 3 tháng 12 của ṭa tổng lănh sự tóm tắt 200 tăng ni sinh Làng Mai (tu viện Bát Nhă) c̣n lại tạm trú ở chùa Phước Huệ tiếp tục bị áp lực trục xuất trong khi công an giám sát chặt chẽ. Thân nhân của tăng ni sinh được đưa tới để thuyết phục con em trở về nhà nếu không chính họ cũng gặp khó khăn.
Theo phúc tŕnh, 21 tăng ni sinh trú ẩn ở chùa Từ Đức tỉnh Khánh Ḥa cũng bị cưỡng bách trục xuất dù ḥa thượng Thích Giác Viên cam kết bảo lănh. 11 ni sinh trốn ở chùa Từ Hiếu, Huế.
Thượng tọa Thích Minh Nghĩa của chùa Toàn Giác ở Đồng Nai và thượng tọa Thích Viên Thanh của chùa Vạn Hạnh, Đà Lạt đứng ra bảo lănh cho các tăng sinh Làng Mai nhưng ban chấp hành Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam (do nhà nước hậu thuẫn) ra tối hậu thư đ̣i tăng ni sinh Làng Mai hạn chót là 30 tháng 11 phải chấm dứt “tụ tập bất hợp pháp” tại chùa Phước Huệ. Một số nhà ngoại giao đă gặp viên chức Bộ Ngoại Giao, Bộ Công An, Ủy Ban Tôn Giáo Chính Phủ để nêu các mối quan tâm.
Ủy Ban Tôn Giáo ấp úng
Công điện ngày 18 tháng 12 tiết lộ, một phái đoàn EU đă tới tận nơi để quan sát, người cầm đầu phái đoàn là bà Marie Louise Thaning, tham tán chính trị Ṭa Đại Sứ Thụy Điển. Bà Thaning nói “Bà rất bị sốc khi chứng kiến đám đông hỗn độn cắt ngang buổi tiếp xúc của phái đoàn Cộng Đồng Âu Châu với viện chủ chùa Phước Huệ.”
Đại diện Ṭa Đại Sứ Mỹ và phái đoàn EU đă có cuộc họp với các viên chức Hà Nội và ở Lâm Đồng. Nhà cầm quyền nhất định đ̣i các tăng ni sinh của tu viện Bát Nhă phải giải tán dù bị khuyến cáo rằng cư xử vụng về sẽ làm mang tiếng nhà nước về nhân quyền.
Xe tải đi chợ của tăng ni chùa Bát Nhă bị ném đá bể kiếng ngay lúc về gần cổng chùa. (H́nh: phusa.info)
Phía nhà cầm quyền vẫn một mực nói vụ đuổi tu viện Bát Nhă chỉ là sự “tranh chấp nội bộ Phật Giáo”. Nhưng trong phiên họp của đại diện Ṭa Đại Sứ Mỹ với Ban Tôn Giáo Chính Phủ, khi bị hỏi tại sao chỉ là “tranh chấp nội bộ” mà Ban Tôn Giáo Chính Phủ lại đứng ra cản trở không cho các cơ sở Phật Giáo ở địa phương giải quyết ôn ḥa. Đến lúc đó, ông Bùi Hữu Dược, vụ trưởng Vụ Phật Giáo, đổi lập trường, không c̣n vin vào “tranh chấp nội bộ Phật Giáo” nữa mà lên án việc làm của Thiền Sư Thích Nhất Hạnh.
Ông Dược trích một bức thư của thiền sư gởi Chủ Tịch Nguyễn Minh Triết, được Làng Mai công bố trên mạng. Ông chỉ trích lời lẽ bức thư “đề nghị băi bỏ Ủy Ban Tôn Giáo và công an, rằng Việt Nam nên bỏ chữ ‘Xă Hội Chủ Nghĩa’ trong quốc danh đi”.
Ông Dược cũng tố cáo trang mạng Phusa.info đă “đăng thông tin đầy tính ‘chống chính quyền Việt Nam’, mà ông cho là lỗi của Thiền Sư Thích Nhất Hạnh”.
Rồi ông hỏi, tại sao không một tăng sĩ cao cấp nào của Bát Nhă/Làng Mai liên lạc với Ủy ban Tôn giáo để nhờ giải quyết. Tới đây, công điện viết tiếp:
“Tham tán chính trị lại hỏi rằng ông Dược có gọi cho giới chức thẩm quyền tỉnh Lâm Đồng ngay khi đám côn đồ khởi sự tấn công tăng thân Làng Mai trong tháng 6 không? Hay ông có gọi cho Bộ Thông Tin Truyền Thông ngay khi cái loa tuyên truyền của Bộ Công An, là tờ Công An Nhân Dân, đăng tải nhiều bài báo đầy lời lẽ mạ lỵ Thiền Sư Thích Nhất Hạnh và tăng thân Làng Mai không? Hay ông có gọi cho công an để t́m xem tại sao có nhiều nhân viên thường phục lại đi dính líu vào vụ bạo hành quấy phá các tu sĩ và xô đẩy trục xuất các vị này ra khỏi tu viện? Không cần phải ngạc nhiên, Dược không trả lời được.”
Bản công điện kết luận là tu sinh Làng Mai cuối cùng đă đành phải phân tán. Công điện nói sự cư xử kém cỏi của nhà cầm quyền, đàn áp người tu hành bằng côn đồ làm xấu thêm thành tích nhân quyền của nhà nước Việt Nam.
Bản công điện cuối cùng đề ngày 15 tháng 1, 2010 của ṭa đại sứ tổng kết vụ đàn áp tu viện Bát Nhă. Kết luận của bản công điện này là nhà cầm quyền Hà Nội bị thiệt hại uy tín v́ vụ đàn áp tu viện Bát Nhă.
Điều đáng để ư là tỉnh hội Phật Giáo Lâm Đồng cũng như Phật tử địa phương muốn giúp đỡ tăng sinh Bát Nhă nhưng lại bị nhà câm quyền áp lực cấm giúp. Theo lời một nhà sư trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam tại Lâm Đồng, tỉnh hội này “đă gửi thỉnh nguyện thư lên chính phủ, Ban Tôn Giáo Chính Phủ và Trung Ương Giáo Hội (Phật Giáo Việt Nam), cũng như các cấp thẩm quyền trong tỉnh Lâm Đồng vào ngày 18 tháng 12, yêu cầu những ai quấy nhiễu, bạo hành các tăng ni sinh Làng Mai ở chùa Phước Huệ vào những ngày 10, 11 và 14 tháng 12 phải bị trừng trị”.
Vị thượng tọa này nói nhiều tăng sĩ ở Lâm Đồng có thể bỏ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam (do nhà nước điều hành) nếu thỉnh nguyện thư bị làm ngơ.
Nam Phương/Người Việt
Đàn áp tu viện Bát Nhă thành công, nhưng thiệt hại uy tín
