Trở về nhà sau 36 năm
“Hài cốt người phi công t́m thấy là Trung Úy Nguyễn Văn Tạng và người phụ nữ cùng em bé là vợ con của y tá phi hành Nguyễn Chược (thuộc Phi Đoàn 257 Trực Thăng)?”
Theo lời kể của ông Nguyễn Minh Đệ, 55 tuổi, trưởng nam của Chuẩn Tướng Nguyễn Văn Điềm, những năm trước đây, với nguồn tin máy bay trực thăng do Trung Tá Lê Ngọc B́nh lái bị bắn rớt tại Sa Huỳnh vào ngày 28 tháng 3, 1975 sau khi Đà Nẵng bị thất thủ, gia đ́nh Chuẩn Tướng Nguyễn Văn Điềm đă đến vùng này để t́m kiếm nhưng không có kết quả. Thật ra địa điểm máy bay rơi là Sa Kỳ thuộc tỉnh Quảng Ngăi. Năm ngoái, có một thân nhân ở Đà Lạt cho biết ở Sa Kỳ năm 1975 người ta có chôn một ông tướng VNCH tên Điềm và chỗ này dân chúng tin tưởng rất linh thiêng, hay đến cầu xin và nhang khói, tuy vậy gia đ́nh đă mất ḷng tin v́ đă cất công t́m kiếm nhiều lần.
Trung tá phi công Lê Ngọc B́nh. (H́nh do gia đ́nh cung cấp)
Nhân có người em của Chuẩn Tướng Điềm ở Mỹ mới về thăm nhà và ông này đă thúc giục gia đ́nh nên đi Sa Kỳ một lần để rơ thực hư. Khi đến nơi hỏi th́ dân làng ai cũng biết ngôi mộ này, nằm trong một xóm nhỏ có tên là Lá Ngái.
Theo lời kể của dân làng th́ đầu tháng 4 năm đó có rất nhiều xác người tấp vào bờ và dân làng đă chôn họ rải rác ven bờ biển, qua các trận băo lụt, bây giờ đă không c̣n dấu tích ǵ. Rất may mắn, sáu thi thể trong đó có Chuẩn Tướng Điềm, Đại Tá Vơ Toàn nằm gần một hố bom, cao hơn mặt biển được dân làng mai táng vào đó, nên không hề bị ảnh hưởng bởi sóng gió. V́ sự linh thiêng của người chết mà dân trong vùng tin tưởng, nên khi gia đ́nh đến nơi, người trong thôn đă chỉ nơi chính xác của ngôi mộ.
Khi công nhân khai quật nấm mộ đă bắt gặp hai đôi giầy trận đă mục nát. Một hài cốt nhỏ nhắn được gia đ́nh nghi là của Chuẩn Tướng Điềm, c̣n thẻ bài mang rơ họ tên, và trong túi áo c̣n có một mảnh bùa. Cạnh bên là hài cốt của Đại Tá Vơ Toàn, có thẻ bài và một chiếc nhẫn vàng trên lóng xương tay. Theo xác nhận của bà quả phụ Vơ Toàn, hiện đang sống tại Việt Nam nói chuyện với chúng tôi qua điện thoại, đây là chiếc nhẫn đính hôn từ năm 1964, sau này tay của ông mập ra nên không thể nào cởi nhẫn ra được, do đó mà chiếc nhẫn nhẫn mới c̣n.
Trong ngôi mộ này người ta c̣n t́m thấy hài cốt của một em bé, một phụ nữ, một thiếu úy (xác nhận nhờ cấp bậc trên cổ áo), một phi công (nhận ra nhờ bộ đồ bay). Hai quân nhân này không có giầy, và hài cốt của người phi công lớn hơn b́nh thường. Qua cuộc điện đàm với chúng tôi sau khi có tin nấm mộ được khai quật, cựu trung tá phi công Lê Ngọc B́nh, hiện cư ngụ tại La Fayette, Louisana, cho rằng đây có thể là hài cốt của cố Trung Úy Nguyễn Văn Tạng, co-pilot của ông trong chuyến bay định mệnh này, và người đàn bà và đứa trẻ là gia đ́nh của “y tá phi hành” Nguyễn Chược trong Phi Đoàn 257 Trực Thăng có nhiệm vụ “tản thương-t́m cứu” mà ông Lê Ngọc B́nh là phi đoàn trưởng. Ông Nguyễn Chược đă gửi theo chuyến bay này người vợ và 4 đứa con nhỏ. Về những người khác đi trên chuyến bay ông không biết rơ.
Sống chết bên nhau
Di ảnh của Đại Tá Vơ Toàn. (H́nh do gia đ́nh cung cấp)
Trong thời gian có cuộc hành quân Lam Sơn 719 đánh sang Hạ Lào, lúc Đại Tá Điềm (Khóa 4 Thủ Đức), chỉ huy Trung Đoàn I BB th́ Trung Tá Vơ Toàn (khóa 17 VBQG Đà Lạt) là tiểu đoàn trưởng TĐ 3/1. Năm 1973 lúc Chuẩn Tướng Điềm được giao trọng trách tư lệnh SĐ 1 th́ Đại Tá Vơ Toàn là trung đoàn trưởng Trung Đoàn IBB. Tháng 3 năm 1975, Sư Đoàn 1 Bộ Binh cùng Liên Đoàn 15 Biệt Động Quân, chịu trách nhiệm bảo vệ hướng Tây và Nam tỉnh Thừa Thiên. Trong lúc hành quân, sư đoàn được lệnh rút về cửa Tư Hiền để thực hiện lệnh tái phối trí Quân Đoàn I. Theo kế hoạch rút quân, Sư Đoàn 1 Bộ Binh cùng các đơn vị phụ thuộc sẽ tập hợp tại cửa Tư Hiền, vượt đầm Cầu Hai, qua đèo Hải Vân rồi theo quốc lộ 1 về Đà Nẵng. Trước sự tấn công của cộng sản và Duyên Đoàn 13 Hải Quân chịu trách nhiệm đưa quân qua sông bị khó khăn, không làm tṛn trọng trách, nên cuối cùng Sư Đoàn 1 Bộ Binh tan ră tại đây, và chỉ khoảng vài ngh́n quân nhân về được đến Đà Nẵng.
Chuẩn Tướng Nguyễn Văn Điềm được Trung Tướng Ngô Quang Trưởng chỉ định làm Quân Trấn Trưởng Đà Nẵng để tái lập an ninh, và Đại Tá Vơ Toàn tuy là phụ tá Quân Trấn Trưởng nhưng gần như ông đôn đốc mọi công chuyện. Định mệnh đă sắp xếp để cuối cùng hai chiến hữu của SĐ1BB, đă từng chiến đấu bên nhau cùng lên một máy bay trực thăng HU1H do Trung Tá Lê Ngọc B́nh lái từ căn cứ Non Nước bay về hướng Nam. Ngày 18 tháng 4 khi CS tiến vào Đà Nẵng. Trong cuộc phỏng vấn truyền h́nh của chúng tôi (và phóng viên quay phim Đăng Minh SBTN) tại nhà riêng của Cựu Trung Tá Lê Ngọc B́nh tại thành phố La Fayette vào tháng 10, 2007, ông B́nh xác nhận là không biết có Đại Tá Toàn trên máy bay hay không, v́ trong lúc hỗn loạn và quá đông người.
Cuối cùng khi khai quật nấm mồ, người thấy Chuẩn Tướng Điềm và Đại Tá Toàn nằm sát bên nhau.
Sau hơn 36 năm Đại Tá Vơ Toàn đă về với gia đ́nh tại Long Thành (Biên Ḥa) và Chuẩn Tướng Điềm có mộ phần tại Bà Rịa (Phước Tuy). Hai người đều sinh trưởng ở Huế, chiến đấu nhiều năm cho mảnh đất quê hương, nhưng sau tháng 4, 1975, gia đ́nh của hai tử sĩ này đều bị vùi dập, kỳ thị và xua đuổi phải đi dần về phương Nam t́m đất sống và đă “nhận nơi này làm quê hương.”
Địa điểm khai quật nấm mộ Chuẩn Tướng Điềm và Đại Tá Vơ Toàn. (H́nh do gia đ́nh cung cấp)
Huy Phương/Người Việt