Chuyện người “lặn ma” ở đáy sông

“Mấy người “lặn ma” hả? Chú cứ đến khu tái định cư thôn Lại Tân hỏi anh em ông Sết thì ai cũng biết. Mấy anh em ông nớ “lặn ma” hạng siêu ở Huế ni đó”, người đàn ông chỉ đường quả quyết như vậy.
Mấy chục năm nay, bất kể nắng mưa, trời đêm rét buốt, ba anh em ông Sết âm thầm lặn mò tìm xác những người tự tử, tai nạn chết đuối…còn nằm lại dưới đáy sông.
Ba đời tìm “ma”
Chúng tôi về thôn Lại Tân, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên – Huế tìm ba anh em ruột Nguyễn Văn Chí (60 tuổi), Nguyễn Văn Sết (53 tuổi) và người em Nguyễn Văn Chí (50 tuổi) - những người “lặn ma” gia truyền vừa từ phố về làm người ở xã.
Trong căn nhà còn thơm mùi mới, ông Sết tóm tắt sơ lược “lý lịch trích ngang”: “Số là suốt mấy đời, gia đình tui sống lênh đênh trên sông (cư dân vạn đò sông Hương –PV) thuộc tổ 40, Khu vực 7, phường Vỹ Dạ, TP Huế. Đến năm ngoái, anh em tui lên bờ, được cấp đất tái định cư tại thôn Lại Tân, rứa là rời phố… Được như ri cũng thích hung”.

Công việc của người “lặn ma” dưới đáy sông

Cũng vì cái kiếp ở đò mà gia đình ông Sết bén duyên với việc “lặn ma” dưới các dòng sông ở Huế: “Gia đình tui “lặn ma” từ mấy đời ni rồi. Đời ông nội, đến đời ba tui, đời tui…”, ông Sết kể.
Vào thập niên 70 của thế kỷ trước, ba anh em ông Sết đã là những tay bơi, tay lặn có tiếng trên sông Hương. Cả ba anh em ông lặn xuống đáy những con nước sâu đến 22 sải tay người lớn là chuyện hết sức bình thường.
Chính vì “tài nghệ” đó mà mỗi lần “lặn ma”, ông Nguyễn Văn Hoan (cha ông Sết – PV) dẫn các con theo: “Lúc đầu ba tui cho đi để phụ giúp chèo ghe, đưa người lên. Đến lúc quen việc thì cho lặn thử. Lần đầu lặn gặp “người ta” tui có cảm giác rờn rợn và đã định thôi”, ông Sết kể tiếp.
Uống một lèo hết ly nước lọc, ông Sết đưa ánh mắt xa xăm về phía con hói trước nhà. Ông thủng thẳng nhắc lại câu nói của cha mấy chục năm trước: “Người chết rồi thì không có chi mà phải sợ hết. Xuống giúp đỡ mà đưa họ lên với gia đình chứ nằm dưới nước sâu lạnh lẽo, tội nghiệp”.

Siêu “lặn ma” Nguyễn Văn Sết. Ảnh: Đăng Khoa

Chính vì câu nói đó mà khi cha qua đời, anh em ông Sết chưa một lần từ chối tìm người xấu số dù nửa đêm, nơi sông sâu, nước lạnh “cắn” điếng da người: “Ban đêm và dù nước sâu mấy cũng lặn. Có người khuyên uống nước mắm chống lạnh, nhưng anh em tui thì chỉ cần hít một hơi thật sâu là nhảy tõm xuống sông tìm người. Chỉ đến khi mô không còn hy vọng thì mới để cho người ta tự nổi…”.
Ông Sết còn nhớ như in vụ sập cầu kinh hoàng tại Huế của nhiều năm trước. Khi trời nhập nhoạng tối, cây cầu Kho Rèn đổ sập xuống dòng sông An Cựu nhiều người chết thảm.
Anh em ông tức tốc được “điều” đến để đưa người xấu số lên. Lần mò đống đổ nát dưới đáy sông tang tóc, anh em ông đưa lên 1, 2,3…30 người trong đêm tối: “Họ níu, nằm đè lên nhau, ai nằm trên thì đưa lên trước. Đưa hết 30 người lên, sức cạn. Còn một cháu bé tìm mãi vẫn không thấy tung tích, mấy ngày sau cháu mới nổi”, ông Sết kể.
Chưa một lần ngửa tay đòi tiền
Cũng có lần ông tình cờ gặp “ma” dưới đáy nước sâu. Chuyện là sau cơn bão lớn 1985, ông được người dân Thuận An, huyện Phú Vang thuê lặn vớt tôn, sắt chìm dưới phá Tam Giang.
Lặn xuống, ông Sết chạm phải thịt, cứ tưởng là heo chết chìm dưới đáy. Sờ kỹ, ông phát hiện xác người.
Ông ngoi lên gọi người xuống trợ giúp. Tình huống “bỗng dưng” thấy “ma” nên nhiều người từ chối và còn khuyên ông nên để lại. Không chịu, ông Sết đánh liều lặn một lèo 20 hơi mới đưa được người xấu số lên khỏi mặt nước.

“lặn ma” dưới đáy sông

Xong đâu vào đấy, ông dùng dây thừng néo người xấu số vào cây cọc để người nhà đến dễ tìm.
“Làm người sống hay người chết thì cũng là con người cả. Biết thì phải giúp người ta chứ ngoảnh mặt đi thì thể nào cũng lãnh hậu quả khôn lường”, ông Sết chia sẻ.
Cách đây mấy năm, trong một lần chạy đò ngược sông Hương lên chùa Thiên Mụ, từ phía xa ông Sết phát hiện một người đàn ông lao xuống sông tự vẫn. Ông kéo hết ga cho con đò phóng nhanh lên phía trước.
Áp sát khu vực người bị nạn, ông bỏ đò lao xuống sông. Sau một hồi ngụp lặn, ông Sết đưa được người đàn ông lên bờ. “Nhiều người có mặt đã sơ cứu, đưa đến bệnh viện Trung ương Huế. Sau ni, tui nghe nhiều người kể người gặp nạn được cứu sống”, ông Sết kể.
Không chỉ lặn tìm người xấu số trên các con sông tại Thừa Thiên – Huế. Anh em ông Sết còn được mời đi các tỉnh Quảng Bình, Gia Lai, Kon Tum…
"Chỉ cần họ lo cho anh em tui phương tiện đi lại, cái ăn, chỗ ngủ, xa tới mô cũng đi”.
Ở cái tuổi 53, ông Sết không nhớ hết đã có bao nhiêu xác người xấu số được anh em ông đưa lên từ đáy sông sâu: “Ba mươi lăm năm “lặn ma” thì nhiều quá rồi không sao kể hết. Làm cái việc ni tui cũng không dám kể công”.
Ông Sết bảo việc ông đang làm đó là một nghề. Ông “chú thích” rõ ràng rằng mỗi lần đưa người xấu số lên bờ, anh em ông cũng có chút chút nhưng đó không phải là tiền công và càng không phải là lương do một cơ quan, tổ chức đứng ra chi trả.
Đó là số tiền của gia đình những người xấu số cho để anh em ông làm “thủ tục” với người đã khuất.
“Sau khi đưa người lên bờ, người nhà cho được bao nhiêu thì cho chứ chưa từng một lần ra giá, đòi tiền. Số tiền đó, anh em tui mua về đồ cúng cấp cho vong hồn họ được thanh thản. Còn dư bao nhiêu thì mua rượu, mồi anh em ngồi lai rai chống lạnh”, ông Sết nói.

Chiếc máy tạo khí được anh em ông Sết mày mò chế tạo, lắp ráp. Ảnh: Đăng Khoa.

Có nhiều gia đình nghèo khó, ba anh em tự bỏ tiền túi làm đúng “thủ tục”.
Bây giờ, khi đã có điều kiện, ba anh em ông Sết tự mày mò nghiên cứu chế tạo máy tạo khí để phục vụ cho việc lặn ở những đoạn sông sâu.
Họ góp 5 triệu đồng sắm máy nổ, mua dây dẫn khí, kính lặn và tự thiết kế bình hơi, chế tạo bộ phận tạo khí.
“Cái máy ni có thể cung cấp khí cho 2 người cùng một lúc. Có hắn (máy tạo khí – PV) lặn được lâu hơn, việc tìm kiếm cũng dễ hơn trước bội phần”, ông Sết nói.
Ba anh em ông Sết hiện là 'cộng tác viên' của Phòng Cảnh sát đường thuỷ, Công an tỉnh Thừa Thiên – Huế. Các con của họ, cũng được truyền dạy kinh nghiệm kế tục nghiệp gia truyền.
Trong tương lai gần, anh em ông Sết vẫn chưa tính đến chuyện ngừng công việc “lặn ma”.
Việc có ích, cố mà làm thôi. Khi mô lặn sông thấy oải, thấy đuối thì khi đó sẽ thôi không làm nữa”, ông Sết cười tươi.