Sự “Hồi sinh” trên “vùng đất chết”

Trận lũ quét lịch sử cộng với sạt lở đất đã cướp đi gần 30 sinh mạng người dân trong thôn... Đến tận bây giờ người dân thôn Bản Lý, xã Du Tiến, huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang vẫn không thể quên thảm họa vào rạng sáng 19- 7-2004.


Trận lũ quét lịch sử cộng với sạt lở đất đã cướp đi gần 30 sinh mạng người dân trong thôn... Toàn bộ tài sản, hoa màu thôn Bản Lý bị chôn vùi dưới vực sâu núi đá…

Ký ức đau thương…

Những ngày cuối tháng 11 này, chúng tôi mới có dịp trở lại thăm thôn Bản Lý. Đây là thôn bị thiệt hại nặng nề nhất sau trận lũ kinh hoàng vào rạng sáng ngày 19-7-2004. Ông Đỗ Viết Hợp, Chủ tịch UBND huyện Yên Minh chia sẻ "Bản Lý đã hồi sinh rồi anh ạ! 7 năm sau trận lũ quét kinh hoàng, giờ đây, Bản Lý đã khoác trên mình màu áo mới, màu của sự ấm no, hạnh phúc. Cùng với sự quan tâm của Nhà nước, sự đùm bọc, chia sẻ của xã hội, người dân Bản Lý đã vượt qua đau thương, vươn lên trong cuộc sống. Để ngày hôm nay, sau 7 năm thảm họa thiên tai, thôn Bản Lý được xã Du Tiến chọn là điểm xây dựng nông thôn mới…"

Trận lũ lịch sử "đổ bộ" xuống các xã Du Tiến, Du Già, vào rạng sáng ngày 19-7-2004, số người bị chết, mất tích và bị thương lên đến 44 người, trận lũ cũng đã "quét trôi", làm sập hoàn toàn 18 căn nhà, nơi cư ngụ của khoảng 100 người, làm đổ sập toàn bộ ngôi trường hai tầng (8 phòng học) của xã Du Tiến. Nhiều đoạn đường, cầu cống từ trung tâm huyện Yên Minh về khu vực xã Du Tiến, Du Già (khoảng 60km) vẫn còn trong tình trạng sạt lở, ngập nước và hoàn toàn bị chia cắt.

Trưởng thôn Bản Lý Nguyễn Văn Phát buồn rầu nhớ lại: "Thật khủng khiếp, khi chứng kiến cảnh mất mát, đau thương của bà con mà không kìm nổi nước mắt. Ai cũng bàng hoàng không hiểu chuyện gì xảy ra với thôn và gia đình mình. Tất cả mọi thứ tích cóp, xây dựng bao lâu chỉ trong chớp mắt mất sạch, các hộ lâm vào cảnh tay trắng, không có gì để sống, không còn đất sản xuất".

Trong cái đau chung, có lẽ nỗi đau của anh lính vừa xuất ngũ Nguyễn Văn Hơi, 32 tuổi là vô tận. Cả nhà anh 9 người thì chỉ còn mình anh sống sót, 8 người nhà anh từ mẹ, vợ, anh, chị em, các cháu nhỏ đều bị vùi dập chết trong lũ. Nỗi đau quá lớn như không thể chịu đựng được, Hơi đã một mình lên núi ở tạm tại lều canh nương như để tránh xa nơi tang thương. Anh buồn rầu kể lại, khoảng thời gian vào rạng sáng ngày 19-7-2004, khi cả nhà đang ngon giấc thì bỗng nghe tiếng "ầm, ầm" như bom nổ, rồi những tiếng kêu thất thanh từ người dân trong bản, tôi chỉ kịp chạy ra núp dưới khóm tre ven suối, quay lại thì ngôi nhà đã bị chôn vùi cùng đất, đá. Tôi chỉ biết nhìn, và khóc, bất lực nhìn dòng đất đá hung dữ cuốn phăng tất cả.

Nụ cười của học sinh thôn Bản Lý khi được cắp sách tới trường

Hồi sinh "trên vùng đất chết"

Đau thương là thế nhưng người dân Bản Lý không đơn độc mà thấy ấm lòng hơn khi sau lũ, chính quyền các cấp, người dân trong cả nước cùng hướng về Bản Lý để chia sẻ đau thương, mất mát, cùng chung tay góp tiền, góp của, góp sức để giúp bà con sớm ổn định cuộc sống. Anh Nguyễn Văn Phát tâm sự: "Trong khó khăn, hoạn nạn chúng tôi nhận được rất nhiều sự quan tâm, sẻ chia của Nhà nước và nhân dân. Đó chính là động lực giúp bà con vơi đi những mất mát đau thương, tiếp tục vươn lên trong cuộc sống". Từ sự quan tâm đó, 18 hộ dân nhanh chóng được di chuyển lên nơi ở mới cao hơn, an toàn hơn. Các hộ ra nơi ở mới được hỗ trợ tiền để làm nhà mới, không lâu sau đó 100% hộ dân đã có chỗ ở ổn định. Cùng với đó, tỉnh, huyện cũng đã hỗ trợ cho bà con lương thực và kinh phí để phục hồi đất sản xuất, khai khẩn thêm nhiều diện tích trồng ngô, lúa... Nhờ sự chung tay giúp đỡ của toàn xã hội nên chỉ vài năm sau, người dân Bản Lý đã ổn định cuộc sống. Cho đến nay, thôn đã có 33 hộ, bà con trong thôn thực sự đã vượt qua khó khăn, sống đoàn kết, cùng giúp đỡ nhau vươn lên trong cuộc sống.

Bản Lý hôm nay

Bí thư Đảng ủy xã Du Tiến, Phạm Tiến Tình dẫn tôi đi một vòng quanh thôn, anh bảo: "Cuộc sống của bà con Bản Lý dù vẫn còn nghèo nhưng không khó khăn như trước nữa. Nhờ khai khẩn ruộng, nương, khắc phục diện tích thiệt hại do thiên tai nên giờ thôn đã có 12ha diện tích đất trồng lúa một vụ, 13ha đất trồng ngô. Do được các chương trình, dự án đầu tư nhiều mô hình chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất nên bà con biết trồng giống lúa, ngô mới, biết thâm canh tăng vụ. Nhờ đó, mấy năm gần đây, năng suất lúa, ngô năm nào cũng đạt rất cao. Không những thế, bà con còn luân canh tăng vụ, ngoài trồng ngô, lúa bà con còn trồng cây ngô vụ đông, đậu tương, khoai tây, do đó, các hộ dân đều có đủ lương thực trong năm. Ngoài sản xuất, đây cũng là một trong những thôn đi đầu trong phát triển chăn nuôi. Trận lũ lịch sử năm 2004 cướp đi gần hết trâu, bò, lợn, gà của bà con những đến nay thôn đã có trên 150 con trâu, bò còn gia cầm thì nhà nào cũng có. Thôn giờ không còn hộ sống ở nhà tạm, đó là nhờ Nhà nước đầu tư cho các hộ khắc phục hậu quả thiên tai và nhờ chương trình xoá nhà tạm được thực hiện trong mấy năm gần đây. Bà con rất đoàn kết, luôn tương trợ, giúp đỡ nhau lúc khó khăn, hoạn nạn, cùng vươn lên xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. 100% trẻ em trong thôn được đến trường đúng độ tuổi. 7 năm sau thảm hoạ thiên tai, bộ mặt của thôn thay đổi nhiều và khang trang hơn trước, đời sống của từng hộ dân cũng có chuyển biến đáng mừng".

Trưởng thôn Nguyễn Văn Phát vui vẻ cho biết: "Cả thôn rất vui vì được xã chọn là điểm xây dựng nông thôn mới, bà con rất hào hứng bước vào "cuộc chiến" mới xây dựng thôn khang trang hơn, giàu mạnh hơn, văn hoá hơn". Trong tháng 11 vừa qua, thôn được Nhà nước hỗ trợ xi măng để các hộ dân làm đường bê tông vào đến tận nhà. Hộ nào được hỗ trợ xi măng cũng vui vẻ và tích cực làm đường bê tông về gia đình mình. Nhà ông Nguyễn Văn Nhất được hỗ trợ xi măng và làm con đường dài 240m vào tận sân nhà, ông cho biết: "Họp thôn tôi biết thôn mình được chọn là điểm xây dựng nông thôn mới của xã, gia đình tôi rất ủng hộ. Cũng nhờ chương trình này nên gia đình mới được hỗ trợ xi măng để làm đường bê tông vào nhà. Đoạn đường rất dài, nếu không có sự hỗ trợ xi măng của Nhà nước chắc gia đình cũng không có điều kiện để làm”.

Chia tay đồng bào thôn Bản Lý, Chủ tịch UBND huyện Yên Minh, Đỗ Viết Hợp bắt tay tôi, nước mắt rưng rưng, trong chén rượu ngô nồng ấm tình người, anh tâm tình, những người cán bộ từ miền xuôi lên vùng đá xám Hà Giang này chỉ mong mỏi một điều rằng đồng bào miền Cao nguyên đá sẽ bớt khổ, mang lại cho đồng bào nhiều niềm vui và hạnh phúc. Đồng bào Hà Giang còn khổ lắm, các nhà báo hãy là cầu nối với mọi miền tổ quốc để trẻ thơ Hà Giang có áo ấm mặc mùa đông, có những đôi dép bền khi cắp sách tới trường.

Rời Hà Giang, chúng tôi mang trong lòng một niềm vui bất tận, niềm tin vào thế hệ trẻ nơi Cực Bắc tổ quốc. Một ngày kia, Bản Lý sẽ bừng sáng như ánh nắng Cao nguyên, vui vì Bản Lý đã hồi sinh…, tôi tự hứa, sẽ về với Bản Lý vào một ngày không xa nữa.

Phạm Dương