Trung Quốc "đi nước đôi" xung quanh chương trình hạt nhân Iran

Vụ Sứ quán Anh tại Tehran bị tấn công thổi bùng lên bất đồng, căng thẳng truyền thống giữa Anh – Iran. Báo Trung Quốc cảnh báo nếu Anh không xử "nhũn" với Iran thì một cuộc chiến tranh lạnh giữa các bên sẽ là điều khó tránh, chẳng có lợi cho ai.

Người biểu tình Iran xông vào Đại sứ quán Anh tại Tehran. Ảnh minh họa: Timesofindia.

Cứng rắn với Iran, phương Tây tự hại mình

Cách đây hơn ba thập kỷ, Đại sứ quán Mỹ tại Iran bị tấn công, nhấn chìm quan hệ Iran - phương Tây. Sau đó, bất chấp các nỗ lực ngoại giao, mối căng thẳng, bất đồng vẫn âm ỉ cháy giữa các bên và nay, nó bắt đầu dậy sóng sau v Đại sứ quán Anh tại Tehran bị tấn công hôm 29/11, tạo ra một chuỗi các phản ứng mạnh mẽ chống lại Iran từ phương Tây.

Một ngày sau vụ tấn công, Ngoại trưởng Anh William Hague tuyên bố lập tức đóng cửa Đại sứ quán Iran tại London, trục xuất tất cả các nhà ngoại giao nước này về nước đồng thời đe dọa rằng Iran sẽ phải đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng bởi dám chống lại nước Anh.

Dù phía Tehran sau này lên tiếng bày tỏ sự “hối tiếc” về “hành vi không thể chấp nhận được” của những người biểu tình song Anh vẫn cứng rắn cho rằng, vụ tấn công không thể xảy ra nếu không có sự hậu thuẫn của Chính phủ nước này.

Hưởng ứng động thái của Anh, Pháp, Đức và Hà Lan cũng nhanh chóng triệu hồi Đại sứ về nước để tham vấn, trong khi đó, Đại sứ Italia đã sẵn sàng cho một lệnh triệu hồi tương tự.

Về phía Mỹ, Tổng thống Obama nhấn mạnh rằng lối hành xử của người Iran là "không thể chấp nhận được" và yêu cầu Chính phủ nước này phải xử nặng những kẻ gây rối. Tương tự, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc cũng kịch liệt lên án hành động của những người biểu tình Iran và ra thông báo yêu cầu Chính phủ nước này phải đảm bảo an toàn về tính mạng và tài sản cho khối nhân viên Đại sứ quán Anh cũng như khối nhân viên và Đại sứ quán phương Tây đóng tại Iran.

Trước đó, quan hệ Tehran - London liên tục gặp nhiều trắc trở vì những bế tắc giữa Iran và phương Tây liên quan đến chương trình hạt nhân của nước này. Hồi đầu tháng 11, những thông tin bị rò rỉ từ Báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tiết lộ Iran vẫn âm thầm tiến hành các nghiên cứu hạt nhân và sắp sửa chế tạo được bom nguyên tử.

Bản báo cáo này làm dấy lên cơn giận dữ của Mỹ lẫn phương Tây, trong đó có Anh để áp đặt các lệnh trừng phạt mới về kinh tế đối với Iran.

Thậm chí, trước khi báo cáo của IAEA được công bố vào hôm 18/11, Mỹ và Israel ban đầu ám chỉ rồi sau đó công khai đe dọa sẽ tấn công quân sự vào Iran nếu nước này không ngừng ngay các chương trình hạt nhân.

Đáp lại, Iran hạ cấp quan hệ ngoại giao với Anh và hai ngày sau đó, người Iran ồ ạt xông vào tấn công Đại sứ quán nước này.

Điều này cho thấy thực tế, các lệnh trừng phạt chống lại Tehran chỉ càng đẩy tình cảm chống phương Tây của người Iran dâng lên mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, đáng tiếc là phương Tây lại không nhận ra được điều này. Biện pháp trả đũa mà phương Tây áp đặt với Iran không có gì mới mẻ hơn là các biện pháp trừng phạt mới.

Cụ thể, 1/12, Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố siết chặt hơn nữa các lệnh trừng phạt chống lại Iran và đang cân nhắc việc áp đặt lệnh cấm vận dầu mỏ đối với nước này.

Tương tự, Thượng viện Mỹ cũng đưa ra các biện pháp cứng rắn hơn với Tehran trong đó có việc loại Ngân hàng trung ương Iran ra khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.

Trước bối cảnh này, hàng loạt các báo Trung Quốc như Global Times, Xinhuanet cảnh báo nếu các bên liên quan bao gồm Mỹ, phương Tây và Iran không tự kìm chế cơn nóng giận và vẫn kiên quyết trả đũa nhau quyết liệt hơn thì quan hệ giữa họ sẽ bị hủy hoại thực sự và khó lòng cứu vãn.

Tệ hơn nữa, nếu các căng thẳng, bất đồng không được hòa giải thông qua các nỗ lực quốc tế với các biện pháp hòa bình thì hệ quả cuối cùng nhiều khả năng sẽ là một cuộc chiến tranh. Và rõ ràng, đây là điều không ai mong muốn.

Song song với các cảnh báo, Global Times khuyên các bên liên quan nên bình tĩnh, tránh hành động bốc đồng và tăng cường ngoại giao mềm dẻo.

Mỹ, phương Tây và Iran nên tuân thủ luật pháp cũng như các quy ước quốc tế và cách tốt nhất để giải quyết các mâu thuẫn hiện nay giữa các bên chỉ có thể là đối thoại và hội đàm.

Ngoài ra, báo Trung Quốc cũng lên tiếng kêu gọi cộng đồng quốc tế phải có trách nhiệm ngăn chặn khả năng cuộc chiến trên mặt trận ngoại giao hiện nay giữa các bên bùng lên thành một cuộc chiến thực sự.

Nguyên nhân là với lợi thế địa lý cũng như vị trí đặc biệt ở mỏ dầu Trung Đông, Iran giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với hòa bình và sự ổn định của khu vực cũng như sự ổn định của nền kinh tế thế giới. Nhiều quốc gia, trong đó có nhiều nước phương Tây thậm chí phụ thuộc vào Iran bởi họ là nhà cung cấp dầu mỏ chính cho nền kinh tế các nước này.

Hơn nữa, trong bối cảnh các cường quốc Phương Tây còn đang phải vật lộn với một trong những cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong lịch sử và nguy cơ vỡ nợ buộc Mỹ phải “tủi nhục” rút quân khỏi Iraq và Afghanistan, một cuộc chiến tranh thực sự sẽ chỉ càng đẩy các quốc gia vào ngõ cụt.

Trung Quốc sẽ không vào hùa với phương Tây

Trong bối cảnh phương Tây nỗ lực kêu gọi Trung Quốc hành động tương tự như họ để đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với Iran, Xinhuanet đưa ra khuyến cáo rằng Bắc Kinh không nên đáp lại lời kêu gọi này. Thay vào đó, Chính phủ Trung Quốc nên bắt tay với Nga nhằm bình ổn tình hình.

Báo Trung Quốc khuyên Chính phủ nên bắt tay với Nga để bình ổn căng thẳng giữa Iran và phương Tây. Ảnh minh họa: Opfblog.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng nên “mặc kệ” các biện pháp trừng phạt về kinh tế mới của Thượng viện Mỹ đối với Tehran trong đó có tuyên bố sẽ phạt bất cứ tổ chức tài chính nào còn làm ăn với Ngân hàng trung ương Iran, đồng nghĩa với việc cấm các hoạt động thương mại dầu mỏ giữa Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ với nước này.

Theo tờ báo này, vụ tấn công vào Sứ quán Anh của người biểu tình Iran đáng bị lên án nhưng không phải vì thế mà phương Tây có quyền kích động các hành động chống Iran, tạo cơ hội lật đổ Cộng hòa Hồi giáo, phục vụ cho lợi ích riêng của họ.

Iran là quốc gia Hồi giáo khá dân chủ. Tuy nhiên, do sự khác biệt về tôn giáo mà họ luôn bị phương Tây kỳ thị và xung đột giữa các bên thực chất bắt nguồn từ việc phương Tây luôn nung nấu tham vọng thay đổi chế độ Tehran theo mô hình của họ.

Song là một quốc gia có chủ quyền, Iran hoàn toàn có quyền theo đuổi một mô hình chính trị không giống mô hình của phương Tây miễn là nó được ủng hộ và đáp ứng được các nguyện vọng của người dân trong nước.

Ngoài ra, dù kiên quyết phản đối các chương trình hạt nhân của Iran nhưng Bắc Kinh sẽ chỉ ủng hộ các lệnh trừng phạt đối với các công trình nghiên cứu và ngành công nghiệp liên quan đến hạt nhân của nước này. Và điều kiện đi kèm là, phương Tây phải chỉ ra được các chứng cứ rõ ràng và đầy đủ cho những cáo buộc của họ đối với chương trình hạt nhân của Tehran.

Đối với Trung Quốc, việc Iran phát triển vũ khí hạt nhân cũng nguy hiểm tương đương như các nỗ lực của phương Tây hòng lật đổ chế độ Cộng hòa Hồi giáo trong cái vỏ chống lại chương trình hạt nhân của nước này.

Cuối cùng, Xinhuanet nhấn mạnh dù phương Tây đang lao đao trong suy thoái kinh tế nhưng không phải vì thế mà tham vọng lật đổ các Chính phủ không theo mô hình chính trị giống họ bị dập tắt. Do đó, Trung Quốc lẫn Nga cần tỉnh táo để đối phó với mọi tình huống có thể xảy ra. Đồng thời, Bắc Kinh cũng không cần tỏ thái độ “khiêm nhường” bởi sợ đối đầu với phương Tây để hùa theo họ mà nên lựa chọn các biện pháp phù hợp dựa trên việc đảm bảo các lợi ích quốc gia.

( theo datviet )