Nửa thế kỷ căng thẳng và xung đột ở Triều Tiên

Nhà lãnh đạo Triều Tiên ông Kim Jong-il từ trần ngày 17/12, kết thúc một cuộc đời gắn liền với các mốc lịch sử quan trọng của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên.

Năm 1945: Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, chế độ phát xít Nhật sụp đổ tại Triều Tiên. Bán đảo Triều Tiên được chia thành hai nửa qua vĩ độ 38, miền Bắc được sự ủng hộ của Liên Xô, miền Nam có sự ủng hộ của Mỹ.

Binh sĩ thuộc phái bộ LHQ trong chiến tranh Triều Tiên. Ảnh: Britannica.

Năm 1950-1953: Sau khi quân đội Liên Xô và Mỹ rút khỏi bán đảo Triều Tiên, chiến tranh giữa hai miền bùng phát. Mỹ ủng hộ cho miền Nam còn Trung Quốc đứng về phía miền Bắc.

Cuộc chiến tại bán đảo Triều Tiên làm hơn 4 triệu người thiệt mạng. Sau chiến tranh, quân đội Mỹ tiếp tục hiện diện tại Hàn Quốc.

Năm 1988: Mỹ ban hành lệnh cấm vận với Bắc Triều Tiên sau khi liệt quốc gia này vào danh sách các nước ủng hộ khủng bố.

Năm 1989: Ảnh vệ tinh của Mỹ tiết lộ một nhà máy tái chế hạt nhân tại khu vực Yongbyon.

Năm 1994: Mỹ đến gần với chiến tranh với Bắc Triều Tiên khi dỡ bỏ các thanh nhiên liệu từ lò phản ứng Yongbyon. Cựu tổng thống Mỹ Jimmy Carter xoa dịu tình hình bằng chuyến thăm Bình Nhưỡng và Triều Tiên cam kết sẽ tạm dừng để tiến tới hủy bỏ chương trình hạt nhân nhằm đổi lấy các viện trợ về năng lượng.

Năm 1998: Triều Tiên bắn tên lửa đạn đạo tầm xa đầu tiên.

Năm 2002: Tổng thống Mỹ George W. Bush liệt Triều Tiên vào danh sách các nước thuộc "trục ma quỷ". Hiệp ước năm 1994 bị hủy bỏ sau khi Mỹ phát hiện Triều Tiên tiến hành làm giàu uranium trong chương trình sản xuất vũ khí hạt nhân bí mật.

Năm 2003: Triều Tiên rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân. Cuộc hội đàm sáu bên đầu tiên về vấn đề hạt nhân Triều Tiên diễn ra vào tháng 8 tại Bắc Kinh.



Hai miền trên bán đảo Triều Tiên. Đường đỏ ngang là vĩ tuyến 38, chia cắt đất nước sau Thế chiến II. Đường đứt đoạn là biên giới tạm trên bộ hiện nay, được phân định sau chiến tranh Triều Tiên. Đồ họa: BBC

Năm 2005: Lần đầu tiên Triều Tiên thừa nhận sở hữu vũ khí hạt nhân.

Năm 2006: Triều Tiên tiến hành cuộc thử hạt nhân lần đầu tiên ngày 9/10, làm dấy lên sự phản đối của cộng đồng quốc tế cùng với lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc.

Năm 2007: Tháng 2, Triều Tiên đồng ý phá bỏ các cơ sở hạt nhân để đổi lấy viện trợ kinh tế và các lợi ích về ngoại giao. Tháng 7, Triều Tiên tuyên bố đã đóng cửa các cơ sở hạt nhân chính tại nước này.

Năm 2008: Tháng 6, Triều Tiên cho phá hủy tháp làm lạnh ở Yongbyon để chứng minh cam kết giải trừ vũ khí hạt nhân. Tháng 10, Washington loại Triều Tiên ra khỏi danh sách đen về khủng bố.

Năm 2009: Ngày 4/5, Triều Tiên phóng tên lửa tầm xa và tuyên bố rút khỏi vòng đàm phán sáu bên đồng thời khởi động lại những hoạt động ở Yongbyon sau khi Liên hợp quốc lên án việc thử tên lửa. Ngày 25/5: Triều Tiên tiến hành vụ thử hạt nhân lần thứ hai, dẫn đến lệnh trừng phạt nghiêm khắc hơn từ Liên Hợp Quốc.

Năm 2010:

Ngày 26/3: 46 thủy thủ thiệt mạng trong vụ chìm tàu quân sự của Hàn Quốc ở địa điểm gần với biên giới Triều Tiên. Điều tra viên quốc tế nói rằng tàu Hàn Quốc chìm vì trúng phải ngư lôi của Triều Tiên. Bình Nhưỡng phủ nhận cáo buộc.

Ngày 12/11: Triều Tiên cho phép các nhà khoa học Mỹ tới thăm nhà máy làm giàu uranium. Các chuyên gia cho biết có thể chế tạo được vũ khí hạt nhân từ đây.

Ngày 23/11: Triều Tiên nã pháo vào đảo của Hàn Quốc làm 4 người chết.

Năm 2011:

22/7: Các đặc phái viên về hạt nhân của hai miền Triều Tiên gặp mặt tại Bali để thảo luận nối lại vòng đàm phán sáu bên.

24-25/10: Mỹ và Triều Tiên tổ chức cuộc họp song phương lần thứ hai tại Geneva nhưng không tạo được bước đột phá.

19/12: Hãng thông tấn quốc gia Triều Tiên thông báo ông Kim Jong-il qua đời hai ngày trước vì một cơn đau tim đồng thời phát đi lời kêu gọi nhân dân cả nước ủng hộ Kim Jong-Un, con trai ông Kim Jong-il lãnh đạo đất nước. Đám tang ông Kim Jong-il sẽ được tổ chức vào ngày 28/12.

Hàn Quốc yêu cầu các lực lượng ở trong trạng thái sẵn sàng, Nhật Bản mở cuộc họp an ninh khẩn cấp và Mỹ tuyên bố đây là "sự kiện cần theo dõi chặt chẽ".

Vũ Hà
Theo vnexpress