Tổng Lănh sự Lê Thành Ân, lâu nay ngài ở đâu?
Mùa hè năm ngoái, ông Lê Thành Ân, một nhà ngoại giao người Mỹ gốc Việt, đến nhậm chức tổng lănh sự ở Sài G̣n (hay c̣n gọi là thành phố Hồ Chí Minh), Việt Nam. Nhiệm sở của ông là kết quả của những cuộc đàm phán khổ nhọc giữa Bộ Ngoại giao Mỹ và Chính phủ Việt Nam cộng sản, những kẻ vẫn nuôi dưỡng sự nghi ngờ về người Việt Nam định cư ở nước ngoài, nhất là những người từ Hoa Kỳ.
Nhưng kể từ khi ông ở Việt Nam khoảng tháng 8 năm 2010, người ta đă không nghe từ ông nhiều, ngoại trừ đối với một số h́nh ảnh ở những buổi tiệc đón tiếp ông trong những tháng đầu tiên. Và sau một buổi lễ trao giải từ chính quyền địa phương ở thành phố Hồ Chí Minh và mới tháng trước, có một tấm h́nh của ông ta đứng ra tổ chức buổi tiệc mừng ngày sinh nhật của nhạc sĩ Phạm Duy. Nếu không, ông Lê đă hoàn toàn đi vào im lặng.
Cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Hoa Kỳ bắt đầu ḍ hỏi. Lúc đầu người ta có vẻ thông cảm cho nỗ lực của ông Ân trong việc điều chỉnh môi trường làm việc mới v́ Việt Nam vẫn là một nước cộng sản, lúc nhúc mọi nơi với những điểm chỉ viên và công an ch́m. Dẫu vậy, là một nhân viên ngoại giao chuyên nghiệp, không phải là một kẻ tài tử được bổ nhiệm v́ chính tri, ông Ân chắc hẳn đă được huấn luyện, chuẩn bị kỹ lưỡng để quen thuộc với nhiều loại môi trường làm việc khác nhau, như quá tŕnh công tác của ông cho thấy.

Nhà thờ Đức Bà Sài G̣n cách Lănh sự quán Sài G̣n chưa tới ba sào tây, ông Lê Thành Ân có thấy ǵ không? Nguồn: cmhn.com
Tuy nhiên, trong năm qua, đă có nhiều sự kiện xảy ra tại Việt Nam mà sẽ càng có tác dụng nếu có những phát biểu của ông Ân về các giá trị nền tảng quốc gia của Mỹ, chẳng hạn như tự do ngôn luận, tự do hội họp, truy cập Internet, v.v. Tháng 6 năm 2011, có một cuộc biểu t́nh của sinh viên và trí thức ở Sài G̣n thể hiện sự không hài ḷng về thái độ yếu ớt của chính quyền cộng sản Hà Nội liên quan đến vấn đề chủ quyền của quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa trong Biển Đông của Việt Nam (c̣n gọi là Biển Nam Trung Hoa). Sau khi công an sử dụng côn đồ để phá vỡ và giải tán những người biểu t́nh, một số sinh viên này sau đó lại bị trường đe dọa đuổi học, thậm chí một số trí thức cộng sản, những người khá nổi danh qua các cuộc biểu t́nh chống lại chính quyền Việt Nam Cộng Ḥa (Nam Việt Nam) trước năm 1975, cũng bị bịt miệng. Những người biểu t́nh thực hiện quyền tự do phát biểu nơi công cộng có thể đă được an ủi phần nào nếu ông Ân lên tiếng ủng hộ tự do hội họp và phát biểu - các nhân quyền cơ bản được công nhận trong Tuyên ngôn Nhân quyền Phổ quát của Liên Hiệp Quốc mà Việt Nam đă kư kết. Hơn nữa, trong khi Việt Nam đang cố gắng tranh thủ sự hỗ trợ của Mỹ trong nỗ lực chống lại sự chèn ép, gây hấn của Trung Quốc đối với các vấn đề chủ quyền lănh hải, th́ những phát biểu của ông Ân chắc chắn sẽ có trọng lượng hơn. Và nói rơ về giá trị tự do và dân chủ của Hoa Kỳ cũng là một cách nhắc nhở nhân dân Việt Nam rằng nhân dân Mỹ, thông qua đại diện ngoại giao, thực sự quan tâm về những ǵ xảy ra với những nhân quyền bất khả nhượng của họ! Và trừ khi Việt Nam chia sẻ những giá trị phổ quát đó, sẽ không bao giờ có quan hệ thật sự b́nh thường giữa Mỹ và Việt Nam.
Nhưng chẳng có lời nào từ phía ông Ân. Và mọi người càng bực tức khi họ được biết ông Ân đă khuyên "đừng làm ầm ĩ" sau một sự cố bạo lực ở Huế, khi một đồng nghiệp ngoại giao Mỹ, ông Christian Marchant, đă cố gắng tới thăm linh mục bất đồng chính kiến đang bị bệnh là linh mục Nguyễn Văn Lư và đă bị công an đối xử thô bạo, hành hung và xô ngă trên đường phố, thậm chí chân ông Marchant c̣n bị thương tích khi chúng dùng cánh cửa xe đập vào! Thay v́ lên tiếng phản đối hành vi côn đồ của chính quyền cộng sản trong đối xử với đồng nghiệp của ông, th́ ông Ân lại dường như t́m cách khỏa lấp sự cố đó để khỏi làm Hà Nội khó chịu! Nếu đúng như thế, th́ sự kiện ấy cho biết nhiều về ông Ân! Dù ǵ đi nữa th́ những người cộng sản Hà nội đă rút được một bài học rất tốt bởi v́ sau đó họ càng đàn áp mạnh hơn nữa những người bất đồng chính kiến ở Việt Nam, các nhà báo mạng (blogger), những người vận động dân chủ. Trong trường hợp ông Ân nghĩ rằng cách tiếp cận im lặng của ḿnh có hiệu quả thuyết phục hơn th́ thực là ấu trĩ, ngây thơ khi cho rằng lối tiếp cận vuốt ve đó sẽ có thể làm mềm ḷng những kẻ cầm quyền độc tài, sát nhân tại Hà Nội.
"Vậy th́ ông Ân phục vụ ai?" Một số người Mỹ gốc Việt cũng bắt đầu đặt câu hỏi!

Cháu Bùi Trung Nhân đi t́m mẹ Bùi Thị Minh Hằng, đă liên lạc được với một nhân viên Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội và được hứa sẽ t́m hiểu trường hợp bà Hằng. C̣n ông Tổng Lănh sự Lê Thành Ân, ngài đang ở đâu? Nguồn: cmhn.com
Họ nghĩ rằng nếu ông ta cảm thấy bị hạn chế trong môi trường làm việc mới của một nước Việt Nam cộng sản, đến mức mà ông không thể hoạt động hữu hiệu để hoàn thành nhiệm vụ một đại diện ngoại giao của Hoa Kỳ, th́ ông nên yêu cầu được thuyên chuyển. Một số người cố gắng thông cảm với ông Ân khi cho rằng chính Bộ Ngoại giao Mỹ bỏ qua sự những vi phạm nhân quyền của Hà Nội -như cách chính quyền đối xử với cuộc biểu t́nh của trí thức tại Hà Nội hay thái độ chống lại các giáo xứ Công Giáo khi có tranh chấp quyền sử dụng đất - bởi v́ người Mỹ đang cố gắng tranh thủ Việt Nam trong chính sách địa chính trị của Mỹ để tái tiếp cận châu Á. Nếu thế th́ đúng là một chính sách sai lầm và đi ngược lại mọi giá trị nền tảng quốc gia của Hoa Kỳ: Không thể hy sinh các nguyên tắc và các giá trị quốc gia khi bỏ qua những bất công và lạm dụng trắng trợn quyền cơ bản của người dân, bất cứ ở đâu.
Hăy nh́n vào thế giới ngày nay: Ngay cả người Nga cũng đă đứng lên nói rằng họ không chịu đựng nổi nữa, cho dù Vladimir Putin đă mang lại cơm áo cho họ trong mười năm qua. V́ người ta không sống chỉ để ăn! Những cơn gió tự do dù sớm hay muộn cũng sẽ quét sạch những kẻ độc tài và nhân dân Việt Nam sẽ nhớ những người tốt với họ và những người đă bỏ rơi họ trong lúc khó khăn.
Người Mỹ gốc Việt đă đặt nhiều hy vọng nơi ông Lê Thành Ân khi họ nghe nói về việc bổ nhiêm ông. Bây giờ họ không chắc là ông sẵn sàng đứng lên khẳng định cho các giá trị nền tảng của Mỹ trong cương vị một nhà ngoại giao người Mỹ gốc Việt đầu tiên tại Việt Nam. Thất vọng của họ càng tăng cao khi bà Bùi Thị Minh Hằng, một người biểu t́nh thường xuyên chống lại thái độ bắt nạt của Trung Quốc đối với Việt Nam, đă bị bắt cóc và giờ đây công an cộng sản tuyên bố đă gửi bà đến một trại cải tạo trong 2 năm. Thế thôi, chẳng cáo cuộc, xử án, tuyên án ǵ cả! Công an muốn làm ǵ th́ làm! Ngay con trai bà cũng phải chạy đôn chạy đáo để t́m tung tích mẹ ḿnh. Anh ta liên lạc được với một nhân viên Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội và được hứa sẽ t́m hiểu trường hợp bà Hằng. Tuy nhiên, ông Lê Thành Ân, tổng lănh sự Mỹ tại Saigon là người chưa bao giờ phát biểu điều ǵ về việc chính quyền cộng sản Việt Nam vi phạm một cách có hệ thống các quyền phổ quát của người dân Việt Nam; v́ thế, đừng nên hy vọng bất cứ điều ǵ từ ông ta.
Đến nay chưa có giải thích hay biện minh nào cho thái độ "đào ngũ" của tổng lănh sự Mỹ ở Sài G̣n, ông Lê Thành Ân, trong thời điểm khó khăn thực sự của nhân quyền Việt Nam.
"Ông Lê Thành Ân, ngài đang ở đâu?"
Tran V. A.
© DCVOnline