Vụ bê bối thất thoát tiền khiến lãnh đạo Cục Điện ảnh phải từ chức đã trở thành “giọt nước làm tràn ly” khiến nền điện ảnh Việt vốn đã khó khăn nay lại càng… “vật vã”. Việc tìm ra một lối thoát giống như tìm… “trăng nơi đáy giếng”.
“Đời cát”
Những khó khăn của điện ảnh Việt Nam vẫn được báo chí “kể lể” trong suốt 10 năm qua. Từ việc “vật vã” bán vé, “vật vã” mưu sinh, đến việc bị phim ngoại chèn ép. Từ việc đạo diễn đi xin tiền làm phim đến việc “nhảm nhí hóa” nội dung để câu khách, từ việc cả năm “ngồi chơi xơi nước” đợi Tết để “tung” phim đến chuyện cứ mỗi phim ra mắt lại bị giới phê bình “đánh cho tơi tả” vì chất lượng. Từ chuyện diễn viên đóng ngây ngô đến chuyện kịch bản xào xáo… Nếu ngồi kể cho hết những bi kịch của nền điện ảnh đương đại có thể sẽ bị phàn nàn, “Biết rồi. Khổ lắm! Nói mãi”.
Vụ bê bối thất thoát tiền ở Cục Điện ảnh xảy ra vào tháng 6/2011 đã trở thành “giọt nước làm tràn ly” đẩy nền điện ảnh vốn đã khó khăn, nghèo khổ nay càng trở nên bi kịch. Hai vị lãnh đạo (Cục trưởng và Phó cục trưởng) đệ đơn xin từ chức. Số tiền gần 40 tỷ thất thoát chỉ ồn ào trên công luận một thời gian rồi lại chìm vào yên ắng. Lãnh đạo Bộ Văn hóa- Thể thao- Du lịch vẫn khẳng định như đinh đóng cột, ngay khi có kết luận của bên điều tra, lãnh đạo bộ sẽ truy xét đến cùng trách nhiệm của từng cá nhân trong vụ thất thoát tiền. Trách nhiệm đến đâu, truy cứu đến đâu… Chúng ta vẫn còn phải đợi. Cứ đợi thôi, dù chẳng biết đến bao giờ.
Hai vị lãnh đạo của Cục Điện ảnh đã xin từ chức sau bê bối thất thoát tiền.
Nghèo khổ, vật vã như “đời cát”, nhưng điện ảnh Việt lại có rất nhiều tiền để thất thoát. Gần 40 tỷ biến mất cùng người kế toán viên của Cục Điện ảnh chỉ là con số bề nổi. Còn những con số bề chìm khác cũng gồm rất nhiều tỷ. Đó là tiền sản xuất ra những bộ phim xếp kho. Là tiền sản xuất cho những bộ phim ế khách. Là tiền tổ chức những liên hoan phim tẻ ngắt. Là tiền giải thưởng trao cho những cá nhân, cho những bộ phim không xứng đáng tại các kỳ liên hoan phim…! Còn rất nhiều tỷ khác thất thoát mà chúng ta không được biết một cách công khai như con số gần 40 tỷ kia.
“Trăng nơi đáy giếng”
Đạo diễn - NSƯT Nguyễn Thanh Vân có ví, vụ bê bối thất thoát tiền ở Cục Điện ảnh giống như một đống tro tàn. Những người làm phim có tâm như anh không muốn nhìn mãi vào đống tro tàn ấy để buồn thương, đau khổ. Họ cố gắng tìm trong đống tro tàn ấy một tín hiệu vui, một mầm sống khả quan còn sót lại.
Có lẽ, chính Mỹ Hạnh (Hạnh Sino) cũng "choáng váng" với giải Bông Sen Vàng của mình tại LHP lần thứ 17 mới đây.
Nếu có một tín hiệu vui trong đống tro tàn ấy, có lẽ đó là sự đoàn kết, sự lạc quan của những người làm điện ảnh tại liên hoan phim lần thứ 17. Lần đầu tiên trên sân khấu một kỳ liên hoan phim, người hâm mộ được tận mắt nhìn lại đội ngũ nghệ sỹ hùng hậu của lịch sử điện ảnh nước nhà. Hình ảnh dòng sông điện ảnh chảy dài suốt lịch sử, vượt qua những năm tháng chiến tranh hào hùng, vượt qua khó khăn đương đại để vươn ra biển lớn đã trở thành hình ảnh đầy ấn tượng, đầy hứa hẹn với người hâm mộ. Khán giả đã hy vọng sẽ nhìn thấy bước chuyển mình, vươn dậy của điện ảnh.
Tuy nhiên, những giải thưởng tại LHP 17 lại chứng minh điều ngược lại. Rằng, điện ảnh sẽ vẫn như thế thôi. Tư tưởng, tầm nhìn, cách thức trao giải thưởng của tất cả các kỳ liên hoan phim từ trước đến nay đều thế, và LHP 17 cũng không ngoại lệ. Những giải Sen Vàng, Sen Bạc luôn khiến người hâm mộ phải đặt dấu hỏi lớn. Tại sao một bộ phim có chất lượng trung bình như Vũ điệu đam mê lại có thể vượt qua Tâm hồn mẹ để xếp ngang hàng cũng Hotboy nổi loạn…?!
Tại sao Vũ điệu đam mê lại có thể đoạt giải cao đến thế?
Giải thích cho giải thưởng Sen Bạc dành cho Vũ điệu đam mê, đạo diễn Lưu Trọng Ninh - trưởng ban giám khảo hạng mục phim truyện nhựa có nói rằng, “Tâm hồn mẹ hay nhưng đề tài đã cũ…” và rằng, “BGK nhìn thấy ở Vũ điệu đam mê những yếu tố mới cho dù có thể giống ở đâu đó”. Xin hỏi, nếu “đã giống ở đâu đó”, liệu có thể xem là mới được không? Đạo diễn Trương Nghệ Mưu từng trả lời phỏng vấn khi ông bắt tay vào làm phim kiếm hiệp Anh hùng (Hero) rằng: “Mới nhất trong điện ảnh là cái nhìn của đạo diễn”. Năm ấy, bộ phim Anh hùng của ông được đánh giá cao, cho dù rõ ràng, đề tài của phim ấy không mới!
LHP 17 được tổ chức quy mô, hoành tráng với mong muốn điện ảnh có thể lấy lại niềm tin với công chúng, lấy lại niềm tin với những nghệ sỹ yêu nghề. Tuy nhiên, với cách thức chấm giải ấy, việc lấy lại được niềm tin vẫn còn là chuyện… “tìm trăng nơi đáy giếng”.
“Bao giờ cho đến tháng 10”
Đến bây giờ, cả giới làm phim và công chúng vẫn đặt một câu hỏi, tại sao giữa bom đạn khốc liệt, giữa hoàn cảnh thiếu thốn trăm bề, “thế hệ vàng” của điện ảnh cách mạng Việt Nam có thể cho ra đời những tác phẩm như Cánh đồng hoang, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm, Nổi gió…?
Tại sao khi điện ảnh còn khó khăn, thiếu thốn, “vật vã” hơn bây giờ, NSND Đặng Nhật Minh lại có Bao giờ cho đến tháng 10, Thương nhớ đồng quê, Cô gái trên sông…?
Giữa cơ chế thị trường đề cao lợi nhuận, giữa lối làm ăn mùa vụ nhỏ lẻ, giữa những kịch bản phim dù giống ở đâu đó vẫn đoạt Bông Sen Bạc, giữa những vụ bê bối ầm ĩ… giữa "cánh đồng bất tận" ấy, điện ảnh đương đại sẽ đi đâu, về đâu?
Hiền Hương - DânTrí
Điện ảnh Việt năm 2011 - Vận đen hay bi kịch?
