Obama xuống nước với Iran vì muốn tái cử?

Trong buổi trả lời phỏng vấn truyền hình mới đây liên quan đến căng thẳng Mỹ-Iran, Tổng thống Obama bất ngờ đưa ra tuyên bố “làm bẽ mặt” cả Bộ trưởng quốc phòng lẫn người đứng đầu cơ quan tình báo Mỹ.

Trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta ngầm khẳng định rằng Israel đã hoàn tất kế hoạch tấn công Iran bởi chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này thì cuối tuần qua trong một cuộc phóng vấn trên truyền hình, Tổng thống Obama lại phủ nhận thông tin trên. Ông chủ Nhà Trắng tuyên bố rằng Israel hoàn toàn không có bất cứ một kế hoạch nào như thế đồng thời nhấn mạnh rằng ông hoàn toàn ủng hộ việc giải quyết căng thẳng với Cộng hòa Hồi giáo bằng các giải pháp ngoại giao.

Tổng thống Obama chưa muốn đánh Iran? Ảnh minh họa: CSMonitor.

Trong cuộc phỏng vấn chỉ kéo dài vẻn vẹn trong vòng 5 phút nhưng thu hút hàng trăm triệu người xem truyền hình trên toàn thế giới này, Tổng thống Mỹ cũng đưa ra bình luận về tin đồn “Iran sắp sửa tiến hành tấn công khủng bố trên đất Mỹ” được đăng tải rộng rãi trên các phương tiện truyền thông trong những ngày gần đây.

Trong đó, Tổng thống Mỹ nhấn mạnh ông “không hề thấy bất cứ bằng chứng nào” cho thấy “Iran có ý định hoặc khả năng” để “tổ chức một cuộc tấn công khủng bố trên đất Mỹ”. Trong khi đó, trước phát biểu của ông Obama, ông James Clapper, Giám đốc cơ quan tình báo quốc gia Mỹ mạnh mẽ cáo buộc Iran đang lên kế hoạch khủng bố trên.

Những gì mà Tổng thống Mỹ vừa tuyên bố trên truyền hình hoàn toàn ngược lại so với lập trường của ông liên quan đến căng thẳng với Iran trước đó. Vài tháng trước, ông Obama còn hoàn toàn ủng hộ các cáo buộc chống lại Cộng hòa Hồi giáo liên quan đến vụ mưu sát Đại sứ Saudi tại Washington. Khi đó, ông Obama tuyên bố chắc nịch rằng “không có gì phải tranh cãi” về âm mưu ám sát của Iran. Nay, ông lại khẳng định “không có bằng chứng nào chứng minh ý định của người Iran để thực hiện một vụ tấn công trên đất Mỹ”.

Từ việc so sánh hai tuyên bố này, nhiều người sẽ thấy rằng những lý lẽ mà Mỹ từng viện ra để cáo buộc âm mưu khủng bố của Iran trước đó là hoàn toàn không thuyết phục và không đáng tin cậy.

Và có lẽ người Iran sẽ thấy được xoa dịu khi điều này chứng tỏ yêu cầu chính thức mà Iran gửi đến Mỹ để đòi chính phủ nước này xin lỗi vì đưa ra những lời buộc tội sai lầm chống lại họ là hoàn toàn chính đáng và hợp lý.

Trong khi đó, về phía giới phân tích, họ cho rằng, với tuyên bố không sợ "làm mếch lòng" ai, ủng hộ giải pháp ngoại giao để giải quyết căng thẳng với Tehran, dường như Tổng thống Mỹ muốn làm dịu đi căng thăng với Iran đang trên đà leo thang trong thời gian qua. Thông qua tuyên bố trên, ông Obama nhắn gửi đến Tehran cũng như cộng đồng quốc tế rằng trách nhiệm quan trọng hơn của ông là tìm ra một giải pháp ngoại giao để làm dịu đi căng thẳng giữa các bên với Iran với sự tôn trọng đối với Cộng hòa Hồi giáo và chương trình hạt nhân của họ.

Ngay sau tuyên bố trên của Tổng thống Obama, truyền thông Mỹ bắt đầu loan truyền thông tin rằng lãnh đạo tối cao của Iran Ali Khamenei tuyên bố bỏ qua cho cáo buộc âm mưu “giết chết tất cả những người Do Thái” và xóa sổ Israel mà Mỹ từng đưa ra đối với họ.

Các báo Mỹ trích đăng tuyên bố của ông Ali Khamenei tiết lộ thực tế họ trích dẫn lại thông tin trên từ một bài bình luận ở trang alef.com của Iran được viết dưới bởi cây bút có bút danh Forghani. Tuy nhiên, vấn đề là, một số người cho hay họ không tìm thấy bất cứ tuyên bố nào trực tiếp hay gián tiếp của Ali Khamenei trong bài bình luận của Forghani.

Thêm vào đó, giới phân tích cũng nhận định trong bối cảnh giá dầu thế giới trên đà tăng - kết quả của mâu thuẫn Mỹ-Iran ở Vịnh Ba Tư - nỗ lực để giảm căng thẳng với Tehran được cho là sẽ giúp mang lại cảm giác lạc quan hơn cho nền kinh tế Mỹ. Lý do là, sự phục hồi của nền kinh tế số 1 thế giới có khả năng bị “trật khỏi đường ray” nếu giá dầu tăng đột biến thêm từ 20 USD – 30 USD/thùng như dự kiến của Ngân hàng Thế giới trong một báo cáo mới nhất tập trung vào tác động của lệnh cấm vận của phương Tây đối với dầu mỏ Iran.

Theo báo cáo này, người Mỹ sẽ phải chấp nhận chi 5 USD cho một gallon xăng (gần bằng 3,7 lít), đắt hơn 1 USD so với giá xăng hiện tại. Không khó để thấy tình huống này có nguy cơ khiến nhiều cử tri Mỹ bất mãn, ảnh hưởng không tốt tới con đường quay trở lại Nhà Trẳng của ông Obama trước thềm bầu cử Tổng thống Mỹ đang đến gần.

Tuy nhiên, vấn đề không chỉ đơn giản như vậy. Nhiều chuyên gia phân tích hoài nghi về những gì thực sự ẩn dấu đằng sau quyết định làm dịu căng thẳng với Iran của Tổng thống Obama? Liệu có phải nó được đưa ra bởi tiếng gọi cho dân chủ và hòa bình? Trên thực tế, suy xét một cách thấu đáo hơn, thì quyết định của ông Obama rõ ràng cho thấy những bất đồng trong nội bộ chính quyền Mỹ về vấn đề Iran, chủ yếu là giữa phe theo đuổi chính sách bồ câu và phe theo đuổi chính sách diều hâu.

Rõ ràng một mình Tổng thống Obama không thể làm nên chuyện dù ông có là người quyền lực nhất nước Mỹ. Nếu không chắc chắn được “bật đèn xanh” từ những chính trị gia ôn hòa đầy quyền lực trong chính phủ Mỹ, ông Obama đã không bao giờ mạo hiểm để đưa ra những tuyên bố táo bạo như trên. Lý do là, sự thay đổi lập trường của ông về Iran chắc chắn làm mếch lòng, thậm chí có thể dấy lên làn sóng giận dữ của các nhóm lợi ích ủng hộ cho Israel, những người đang nỗ lực định hướng truyền thông, đẩy Mỹ hướng tới một cuộc đối đầu quân sự với Iran.

Trước đó, các chính sách đối ngoại của vị Tổng thống đảng Dân chủ đã luôn bị các đối thủ chính trị của ông đem ra làm mục tiêu công kích, chỉ trích là quá mềm yếu và với tuyên bố ôn hòa lần này, khả năng ông Obama tiếp tục hứng chịu búa rìu dư luận là điều hiển nhiên và nó chắc chắn khiến con đường trở lại Nhà Trắng của ông gặp nhiều trắc trở và gập ghềnh hơn.

Một câu hỏi quan trọng được đặt ra là: “Liệu Tổng thống Obama có thể chống đỡ hàng loạt phản ứng tiêu cực bởi nhóm cử tri người Do Thái đông đảo tại Mỹ?”. Nhóm cử tri này đang cố vận động hành lang để đưa kịch bản chiến tranh với Iran trở thành vấn đề quốc gia, điểm mấu chốt tại cuộc thảo luận ở Hội đồng Quan hệ Đối ngoại vào ngày 1/3 sắp tới. Hiện, Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ có chiều hướng nghiêng về những người theo quan điểm gây chiến với Iran thay vì quan tâm đến các lựa chọn ngoại giao để giải quyết vấn đề với Tehran.

Cuối cùng, một khả năng khác theo sau tuyên bố của Tổng thống Obama là toan tính muốn chiếm nhiều lợi thế hơn nhằm “mặc cả” một thỏa thuận chính trị với cộng đồng người Do Thái ở Mỹ trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Nhóm người này hiện dường như đang nghiêng về đối thủ đáng gờm đảng Cộng Hòa của ông Obama, Mitt Romney hơn. Nếu vậy, Iran không nên đặt quá nhiều hi vọng vào tuyên bố ôn hòa của Obama.

Bạch Dương (theo Asia Times)