hảm kịch Tiên Lăng đă gây sự chú ư rộng lớn trong và ngoài nước. Có hơn cả trăm bài viết về tin tức vụ Tiên Lăng, trên báo chí “lề trái”và cả “lề phải”,“chính thống” và “phi chính thống”.Những tin tức và những phản biện này đôi khi trái ngược nhau đưa đến những cái nh́n về nhiều khía cạnh khác nhau trong vụ án Tiên Lăng.
Gần đây nhất có một bài viết xuất sắc của Giáo sư Tiến sĩ Hoàng Xuân Phú mang tựa đề “Một số khía cạnh h́nh sự của vụ án Tiên Lăng – Hải Pḥng” đặt nghi vấn về sự trong sạch của guồng máy chính quyền Hải Pḥng.
Giáo sư Tiến sĩ Hoàng Xuân Phúphân tích rất tỉ mỉ những lời kết luận của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng về thảm kịch Tiên Lăng. Ông Hoàng Xuân Phú đưa ra những lời kết luận đanh thép như: “bộ máy cầm quyền ở Hải Pḥng […] băng hoại”, và “không thể để bộ máy cầm quyền ở Hải Pḥng định đoạt số phận gia đ́nh ông Đoàn Văn Vươn”. Ông Hoàng Xuân Phúviết thêm:
“Huyện ủy Tiên Lăng đă triệu tập 300 đảng viên đến để tuyên truyền, phổ biến những thông tin sai trái, hoàn toàn bóp méo sự thật về những ǵ đă và đang xẩy ra trên đất Tiên Lăng, và không thấy có đảng viên nào lên tiếng công khai phản đối. Trong thể chế mà Đảng CSVN lănh đạo tuyệt đối và toàn diện, sự kiện kể trên cho thấy bộ máy cầm quyền ở Tiên Lăng đă mục ruỗng và không thể hy vọng ǵ từ đó. Để cho bộ máy cầm quyền ở Tiên Lăng rơi vào t́nh trạng thối nát và ngang nhiên hoành hành như vậy, không thể coi bộ máy cầm quyền của thành phố Hải Pḥng– cấp trên trực tiếp của huyện Tiên Lăng – là vô can và trong sạch.”

Đây là những câu kết luận rất nặng kí. Bài của Giáo sư Tiến sĩ Hoàng Xuân Phú là một gáo nước lạnh dội vào bộ máy cầm quyền Hải Pḥng.Nhưng cho những người c̣n tin tưởng vào việc giải quyết công minh của nhà nước, biến cố Tiên Lăng nếu được nghiên cứu tường tận sẽ giúp nhà nước t́m ra nguyên nhân của căn bệnh trầm kha là bệnh tham nhũng ở Việt Nam. T́m được nguyên nhân sẽ đưa đến giải pháp. Cũng như bác sĩ chẩn bệnh, những triệu chứng do căn bệnh gây ra trên cơ thể bệnh nhân giúp người thầy thuốc xác định bệnh chính xác hơn. Thảm kịch Tiên Lăng đem đếnrất nhiều dữ kiện cho người thầy thuốc (nhà nước) nếu vị thầy thuốc này có quyết tâm diệt trừ căn bệnh. Và ngoài sự quyết tâm đó, t́m ra những giải pháp thích đáng cho vụ Tiên Lăng c̣n đ̣i hỏi sự lắng nghe, một cuộc điều tra nghiêm túc, mộtsự t́m ṭi nh́n sâu…để hiểu.
Chúng tôi cho rằng một trong những nguyên nhân quan trọng là
tính độc lập của hệ thống luật pháp.Trong tiến tŕnh tố tụng và xử án ở các xứ bên trời Âu Mỹ, bất cứ một vụ án lớn nào như vụ án Tiên Lăng đều phải có sự hiện diện của một bồi thẩm đoàn (membres du jury) hoàn toàn độc lập với phe tố tụng và phe bị cáo. Và ông ṭa (chánh án) xử án dựa trên kết luận của bồi thẩm đoàn. Bộ luật h́nh sự hiện nay ở Việt Nam tương đối khá tốt nhưng cách xử án ở Việt Nam hiện tại hoàn toàn thiên vị guồng máy nhà nước v́ bị chính guồng máy này kiểm soát. Chúng ta chỉ cần xem lại lời tuyên bố ban đầu của bà Chánh án Ṭa án Nhân dân thành phố Hải Pḥng về vụ Tiên Lăng là có thểđoán trước vụ án Tiên Lăng sẽ được xét xử như thế nào hoặc xem lại những vụ tố tụng và xử án trong quá khứ để thấy cách xử án bất công của hệ thống luật pháp nước ta, ví dụ điển h́nh là vụ xử ông Cù Huy Hà Vũ.
Nguyên nhân quan trọng thứ hai là
sự sợ hăi. Chiến tranh dai dẳng mà nước ta đă gánh chịu cộng thêm những áp lực đầy bạo cường gây ra bởi những chính sách hậu chiến tranh của nhà nước tạo cho người dân từ Nam chí Bắc một nỗi lo âu sợ hăi. Và đây là một căn bệnh của người Việt chúng ta, nó ăn vào xương vào tủy của rất nhiều người Việt Nam. Thêm vào đó,sự lạm quyền (và lộng quyền) của rất nhiều quan chức làm người dân b́nh thường lo sợ thêm mỗi khi thấy bóng dáng của các vị này nhất là khi ḿnh bị chính quyền “mời lên làm việc”. Sự sợ hăi này sẽ làm cho những nhân chứng quan trọng trong bất cứ vụ án nào ở Việt Nam phải im hơi lặng tiếng. Câu hỏi được đặt ra ở đây là:Nhà nước có chính sách nào để lấy đi sự sợ hăi của người dân trước bộ máy chính quyền? Hay là nhà nước, ngược lại, đang củng cố sự sợ hăi này để dễ trị dân và giữ trật tự trong nước?Cách dùng những nhân viên dân sự (không làm việc cho nhà nước) mà các báo lề trái thường gọi là xă hội đen (hay côn đồ) để áp đảo dân biểu t́nh kêu oan hay để dẹp “loạn” là việc thường thấy nói đến trên những báo lề trái này.
Nguyên nhân quan trọng thứ ba là
tự do báo chí. Chúng ta có hơn mấy trăm tờ báo chính thống trên mạng nhưng không tờ báo nào cho chúng ta những tin tức có thể tin cậy được hoàn toàn. May thay nhờ vào sự có mặt của truyền thông trên mạng (cái được gọi là Internet), những blogs độc lập trong nước đă tạo đượcmột thành quả rất lớn trong việc dọi ánh sáng công luận vào vụ Tiên Lăng. Các blogs “không chính thống” này đă gây sự chú ư và nhất là sự quan tâm của rất nhiều người trong và ngoài nước. Sự quan tâm rộng lớn này cũng có thể là một lư do đă thúc đẩy Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng “thân chinh” dự phần vào việc xử lư thảm kịch Tiên Lăng.
Tôi không biết quư độc giả và nhà nước có đồng ư với suy luận của tôi hay không, và cũng không biết nhà nước có thực tâm muốn xây dựng một xă hội an lành hơnhay không.
Nguyễn Duy Vinh (TS Cơ khí Động học hiện đang làm việc ở Phi Châu)
Nguồn: Bauxite Việt Nam