Là bác sĩ nhưng lại bị chính đồng nghiệp của ḿnh kỳ thị. Điều trị cho những bệnh nhân không c̣n tha thiết muốn sống. Đó chính là những thầy thuốc đang làm việc ở Bệnh viện 09 (Hà Nội) - nơi tiếp nhận và điều trị những bệnh nhân AIDS giai đoạn cuối.
Trần gian chỉ có một bệnh viện
Bác sĩ đang điều trị cho bệnh nhân tại Bệnh viện 09
Bệnh viện (BV) 09 từng là nơi tiếp nhận người nhiễm HIV/AIDS là các học viên, trại viên tại các trại giam, trại tạm giam, trung tâm lao động xă hội... Sau đó, đối tượng người bệnh được mở rộng thêm những người bệnh trong cộng đồng trên địa bàn TP Hà Nội. Ai đó đau xót nói, BV 09 chính là “băi thải” của xă hội khi phải đón nhận những bệnh nhân mắc căn bệnh thế kỷ ở Hà Nội. Điều đó nghe cay nghiệt, nhưng có vẻ đúng bởi xuất thân của bệnh nhân rất phức tạp, có cả phạm nhân, mại dâm, dân anh chị... và phần lớn đều nghiện ma túy.
Có lẽ đây là BV duy nhất không có t́nh trạng quá tải bệnh nhân, không có sự xô bồ, chen lấn khi giờ thăm nom. Băi xe hầu như chỉ có xe của cán bộ y, bác sĩ (BS) mà thôi. Nhiều lắm th́ chỉ 20% bệnh nhân ở đây thi thoảng lắm mới có người thân đến đáo qua vài phút.
Những ngày đầu tiên về công tác tại BV này, BS Vũ Đức Phê - Trưởng pḥng Kế hoạch tổng hợp - c̣n sốc bởi thái độ của người nhà bệnh nhân. Bệnh nhân nặng vừa được cấp cứu xong, c̣n đang thở ôxy; khi BS quay sang giường khác, quay lại đă thấy người nhà bệnh nhân vừa được cấp cứu lén chạy vào... giật ống thở ôxy để anh ta chết nhanh hơn. Ở BV này hầu như bệnh nhân nào cũng giống nhau ở bệnh tật và chung cảnh bị người thân ruồng bỏ như thế. Nhiều lần BS gọi điện cho người nhà thông báo t́nh h́nh sức khoẻ th́ chỉ nhận được câu hỏi lạnh lùng: “Nó chết chưa?”.
Cũng v́ không c̣n ǵ để mất như thế nên bản thân nhiều bệnh nhân cũng không c̣n muốn vương vấn trên cuộc đời. Họ từ chối uống thuốc, không nhận sự chăm sóc của BS. Có những người cắt mạch máu hoặc nhảy từ trên tầng 2 xuống đất tự tử. V́ thế, BS, y tá đối với họ không chỉ là người chăm sóc sức khoẻ, mà c̣n là người để họ tṛ chuyện, tâm t́nh.
BS Hoàng Hải Hà - khoa Nội I - cho biết: Những bệnh nhân HIV/AIDS giai đoạn cuối có thể có biểu hiện cực đoan về tinh thần, t́nh cảm. Có người c̣n nói “không cần ai đến thăm hết”, có người luôn tỏ ra bất cần đời... Song, thực chất đó chỉ là vỏ bọc của họ. Trong thâm tâm nhiều người, họ thực sự muốn thay đổi hoàn cảnh. Họ tuân thủ điều trị để có sức khoẻ tốt, quyết tâm bỏ ma túy. Như cặp bệnh nhân Phương Anh và Thắng, khi được ra viện chỉ phải vào BV lấy thuốc định kỳ, họ t́m được nhà thuê, bán đồ ăn sáng. Nhưng khổ nỗi, khi làm giấy tạm trú, công an phường sở tại điều tra và biết quá khứ họ từng là người nghiện ma túy, lại nhiễm HIV. Chẳng mấy chốc, tin lan nhanh và quán ăn bị tẩy chay.
Giờ đây, hai người bệnh này lại đi t́m nhà nơi khác thuê và mở cửa hàng bán đồ lưu niệm. Là bệnh nhân ruột của BS Hà nên anh theo dơi từng bước đi của họ. “Cuộc sống khó khăn quá, hết bị người này đuổi, người kia hắt hủi, làm người lương thiện khó quá anh ơi!”. BS Hà vẫn nhớ như in câu nói của bệnh nhân Thắng! Sự kỳ thị của xă hội đă đẩy những người nhiễm HIV vào ngơ cụt. Đối với người nhiễm HIV có “quá khứ”, điều đó c̣n nặng nề hơn những ánh mắt xa lạ, cái lắc đầu mà năm xưa anh Hà từng gặp phải.
Bác sĩ cũng bị kỳ thị
“Duyên” của bác sĩ Hoàng Hải Hà với BV 09 như một định mệnh của số phận. Năm 2001, đang phụ trách quản lư người nhiễm HIV/AIDS, một lần BS Hà bị phơi nhiễm. 10h đêm, khi lực lượng công an vây bắt được 8 đối tượng sử dụng ma túy, đến lúc BS Hà phải lấy máu xét nghiệm cho đối tượng, anh đă bị một thanh niên 15 tuổi đâm và bơm cả xilanh máu vào người. Đau xót cho BS Hà là đối tượng này đă nhiễm HIV.
Cho đến thời điểm đó, tất cả các trường hợp phơi nhiễm đều do bị kim đâm, cắt vào tay khi mổ, hoăc do sây sát ngoài da. BS Hà là trường hợp duy nhất bị bơm thẳng 3/4ml máu vào người như thế.
Những ngày phải uống thuốc chống nhiễm, nghĩ đến người vợ trẻ và đứa con thơ chưa đầy tuổi, anh không khỏi bi quan. Viết bức di chúc ở tuổi 30, anh lao đầu làm việc như thể đó là những ngày cuối cùng trong cuộc đời ḿnh. Lúc đó, anh chỉ biết là cần làm ǵ để chăm lo cho vợ con, bố mẹ và gia đ́nh, làm những ǵ ḿnh cần phải làm. Thuốc uống nhiều tác dụng phụ, khiến anh gầy rộc đi 10kg. Nhưng điều anh không khỏi chạnh ḷng là trong cơ quan ai nấy đều biết thông tin anh bị phơi nhiễm. “Tin dữ đồn xa”! Thế nên dù là đồng nghiệp cùng ngành y, nhưng vẫn có không ít người kỳ thị anh. Thậm chí đến đồ dùng cá nhân của anh đặt trên bàn, họ cũng không dám cầm, không dám đụng đến.
Dùng thuốc phơi nhiễm theo chỉ định 1 tháng, 3 rồi 6, 9 và 12 tháng cũng đều cho kết quả âm tính với HIV; lúc đó, anh mới dám chắc chắn ḿnh không bị nhiễm và lại trở về bắt đầu sống như trước. Nhưng cũng từ đó, công việc của anh đă hoàn toàn gắn với người nhiễm HIV như “duyên” và như “nợ”. Có lẽ v́ cũng đă từng trong hoàn cảnh là bệnh nhân như họ, đối mặt trước cái chết, mà anh hiểu họ hơn. Thậm chí, càng tiếp xúc với họ, anh càng có t́nh thương, sự thông cảm với họ.
Gắn bó với bệnh viện phải thực sự tâm huyết với nghề...
Ở BV 09, có lẽ cũng là nơi duy nhất chẳng mấy khi bệnh nhân phải cầu cạnh BS. C̣n BS th́ cũng không có ai mở pḥng mạch tư ngoài giờ, không phải họ không có tài chữa bệnh, mà bởi bệnh nhân HIV nào cũng cố gắng để vào các chương tŕnh được tài trợ, sử dụng thuốc miễn phí. Thế nên, không dễ BS có thể làm việc và gắn bó được với nơi đây, nếu không thực sự tâm huyết với nghề và gặp những cơ duyên của ḿnh.
Có thâm niên 4 năm làm giáo viên Trường Trung cấp dân lập Y học cổ truyền Hà Nội, BS Vũ Đức Phê chuyển về BV 09, cũng chỉ v́ muốn phát triển tay nghề thông qua khám - chữa bệnh trực tiếp. Khi anh làm việc ở đây, đến bạn bè, đồng nghiệp BS như anh cũng đặt câu hỏi sao lại vào đây với ánh mắt nghi ngại. Anh cũng chỉ biết an ủi cho nỗi lo lắng không cần thiết ấy của họ bằng câu trả lời: HIV là cũng là bệnh, người nhiễm HIV cũng là người bệnh thôi. Cũng như BS Hà, anh đă may mắn hơn là có sự ủng hộ của gia đ́nh.
Nhưng trong BV, có tới 70 - 80% anh chị em chưa có nhà ở Hà Nội. Có người lập gia đ́nh ở xa, lên đây làm vẫn phải giấu nơi làm việc đích thực của ḿnh với người thân. Đồng lương cũng chỉ đủ trang trải cuộc sống gia đ́nh đơn thuần. Năm 2010 có 3 BS xin chuyển đi, nhưng năm 2011, mặc dù có nhu cầu tuyển nhiều, BV chỉ tuyển được thêm duy nhất một BS chính quy.
Nói như vậy, nhưng các BS ở đây không phải chỉ có bi quan. Theo BS Hà nhận định: Trước đây, bệnh nhân nắm kiến thức về HIV rất hạn chế. BS giải thích, họ hiểu rồi nhưng lại vấp phải rào cản tiếp theo kỳ thị của cộng đồng. Họ luôn phải che giấu t́nh trạng bệnh tật, điều đó chỉ đẩy bệnh nhân vào chỗ gần với cái chết, v́ khi đến BV bệnh đă nặng. Nhưng hiện nay, người bệnh đến gặp BS rất sớm, từ khi chưa có nhiễm trùng cơ hội để được theo dơi sức khoẻ và điều trị sớm. Trong tâm trí họ, nhiễm HIV giờ cũng không phải là chết, mà họ vẫn hy vọng. Đó cũng là niềm an ủi và là phần thưởng cho những BS lặng lẽ cùng bệnh nhân AIDS ở đây.
Hằng ngày họ vừa tiêm thuốc, khám bệnh, vừa tṛ chuyện với bệnh nhân. Một bệnh nhân linh tính ḿnh không c̣n sống được bao lâu nên nhờ BS mua hộ một món ăn từ ngày thơ bé. Khi đó họ đều thực hiện ước nguyện của bệnh nhân. Nh́n bệnh nhân cầm món quà nhỏ, ánh mắt tha thiết, nhiều người không khỏi bật khóc. Ngày hôm sau, bệnh nhân ấy vĩnh viễn ra đi, nhưng chắc hẳn trong ḷng đă thanh thản v́ trong lúc cuối cuộc đời vẫn có được những BS đă tâm huyết gắng ḷng cứu sống và đem niềm vui dù nhỏ bé cho họ trong cuộc đời này.
Theo Lao động
Giành lại cuộc đời cho những người... không muốn sống
Games
