Nhà máy rác (khu xử lư chất thải rắn) ở thôn Nam Phước, xă Lộc Thủy, huyện Phú Lộc, TT-Huế có nguồn vốn đầu tư gần 3,5 triệu USD, hoàn thiện hơn 1 năm nay nhưng chưa một lần đi vào hoạt động.
Rác tràn khắp nơi nhưng nhà máy rác "im lặng"
Đây là công tŕnh thuộc vốn vay ADB và AFD với kinh phí đầu tư 3,42 triệu USD, hoàn thành vào đầu năm 2011, do Dự án cải thiện môi trường đô thị miền Trung đầu tư. Hiện công tŕnh đă được bàn giao cho Công ty TNHH NNMTV Môi trường và CTĐT Huế quản lư. Khu xử lư chất thải rắn này có diện tích gần 27ha, khi đi vào vận hành sẽ xử lư được toàn bộ lượng rác thải của 18 xă, thị trấn trên huyện Phú Lộc; trung b́nh 1 ngày sẽ xử lư 150 tấn rác, trong đó có 15 tấn rác nguy hại.
Theo thiết kế, khu xử lư rác ở Lộc Thủy đạt tiêu chuẩn băi rác hợp vệ sinh với các khu chôn lấp rác thải sinh hoạt, rác thải nguy hại và hệ thống điện nước, giao thông, các công tŕnh phụ trợ, nhà điều hành... Riêng băi chôn lấp rác có các ô chôn lấp, hồ xử lư nước rỉ rác, hệ thống chống thấm được xây dựng theo công nghệ hiện đại. Tuy nhiên đă quá 1 năm kể từ lúc hoàn thành, khu xử lư vẫn “án binh bất động”.
Khu xử lư chất thải rắn ở xă Lộc Thủy đóng cửa im ĺm...
Theo quan sát của chúng tôi, khu xử lư chưa từng đi vào hoạt động nhưng cơ sở hạ tầng đă bắt đầu bị mưa nắng "tàn phá": cổng sắt hoen gỉ, một số đoạn rào đă đổ sập vừa được dựng tạm lên, trong sân nhà máy cỏ dại mọc đầy, cả khu xử lư không một bóng người...
Trong khi đó, nhiều điểm nóng về rác của huyện Phú Lộc vẫn gây ô nhiễm từng ngày. Như xung quanh chợ Cầu Hai (thị trấn Phú Lộc), rác chất đống, ruồi nhặng bay đầy và bốc mùi khó chịu ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Hay ngay đường vào khu xử lư rác ở xă Lộc Thủy, rác cũng được vứt tràn lan. Ngoài ra, băi rác ở thị trấn Lăng Cô cũng đang trong t́nh trạng quá tải, xung quanh QL 1A các đống rác nhỏ nằm rải rác dù thường có biển "Cấm đổ rác"...
... trong khi rác tràn ngập khắp nơi
Ông Cái Minh, Chủ tịch UBND thị trấn Phú Lộc, chia sẻ: “Mong nhà máy rác Lộc Thủy sớm đi vào vận hành để xử lư rác thải, xóa những điểm tập kết rác tự phát lâu nay. Băi rác ở thị trấn hiện chỉ là tạm thời, không bảo đảm yêu cầu”.
C̣n phải chờ...
Trên thực tế, việc xây dựng 1 khu xử lư rác rồi không có rác để hoạt động là 1 “quy tŕnh ngược” làm tốn kém ngân sách nhà nước. Đúng ra phải tính toán nguồn nguyên liệu, khối lượng nguyên liệu, phạm vi thu gom nguyên liệu rác từ lúc xây nhà máy.
Theo ông Lê Chí Dũng, Trưởng pḥng Tài nguyên môi trường huyện Phú Lộc, bên phía quản lư khu xử lư rác đang phối hợp với huyện làm đề án thu gom vận chuyển rác thải sinh hoạt. Vào tháng 9/2011, UBND huyện Phú Lộc đă phê duyệt đề án này. Theo đó, phương án tối ưu là “Nhà nước và nhân dân cùng làm”: Nhà nước chịu phí vận chuyển từ điểm tập trung về khu xử lư rác Lộc Thủy; nhân dân chịu phí từ nhà đến điểm tập trung rác với mức nhà ở nông thôn là 7.000đ/nhà/tháng, ở đô thị tùy theo vị trí từ 8.000-11.000đ/nhà/tháng.
Hiện đă có thông tin từ Pḥng Tài chính huyện cho biết tỉnh đă đồng ư cho kinh phí vận chuyển từ điểm tập trung về khu xử lư rác Lộc Thủy với khoảng 1,1 tỷ đồng. Phần c̣n lại (từ nhà dân ra điểm tập trung) huyện phải họp bàn với dân nhưng đến nay vẫn gặp không ít khó khăn.
“Bởi thói quen xử lư rác của người dân nông thôn khác thành thị. Ở nông thôn, chỉ những nhà ở vùng đông dân cư, gần chợ, gần đường mới chấp nhận nộp tiền để có người đi gom rác, c̣n ở các xóm thôn, dân "tự xử lư" nên thu tiền từ đây ko dễ. Chúng tôi sẽ họp triển khai lấy ư kiến với các xă, thị trấn vào tháng 3 này” - ông Dũng nói thêm.
Và trong lúc chờ các phương án, người dân huyện Phú Lộc vẫn cam chịu sống cảnh rác vứt tứ tung c̣n nhà máy rác đóng cửa.
Một số h́nh ảnh ghi nhận nhà máy rác bạc tỷ không hoạt động:
Một đoạn tường rào bị sập đă được dựng tạm lại ở cổng trước khu xử lư rác Lộc Thủy
Hạ tầng khang trang nhưng chưa một lần hoạt động
Trong khi đó rác vẫn được chất đống ở khắp mọi nơi.
Nhà máy rác triệu đô xây xong rồi... bỏ hoang
