Việc các máy bay ném bom Nga xuất hiện ngày càng nhiều ở gần Nhật Bản khiến cho các quan chức đất nước mặt trời mọc không khỏi lo ngại.
Cuối tháng 6/2012, Nhật Bản đă cho biết, một vài máy bay F-15 của nước này đă phải xuất kích để chặn 4 máy bay ném bom Tu-22 của Nga. Các phi công F-15 của Nhật sau đó mô tả, 4 máy bay Nga mang theo nhiều tên lửa chống hạm.
Tuy Nhật Bản không công bố bức ảnh nào về các máy bay ném bom Nga nhưng một vài phương tiện truyền thông nước này cho biết, vũ khí mà Tu-22 mang theo là các tên lửa chống hạm tầm xa.
Nga đang sở hữu một vài chủng loại tên lửa hàng không chống hạm, hầu hết là các biến thể sửa đổi của các loại tên lửa chống hạm trang bị trên tàu chiến hoặc các hệ thống tên lửa pḥng thủ bờ biển. Sự xuất hiện của các máy bay ném bom Tu-22 mang theo số lượng lớn tên lửa chống hạm gần không phận Nhật Bản là sự gia tăng “không b́nh thường”.
Trong những năm 1990, sức mạnh không quân Nga giảm đi đáng kể và hoạt động của Quân đội Nga ở vùng biển xung quanh Nhật Bản cũng bị suy giảm. Nhưng trong thập kỷ vừa qua, mọi việc đă được thay đổi.
Trong cuộc tập trận không quân vừa qua ở gần phía Bắc Nhật Bản. Nga đă bố trí 400 tên lửa hành tŕnh hướng về phía Nam và có thể tấn công mọi vị trí trong khu vực. Điều đáng nói, đây không phải là lần đầu tiên Nga cho máy bay ném bom chiến lược xuất hiện gần Nhật Bản.
Máy bay ném bom Tu-22.
Cách đây một thập kỷ, Nga đă có trên 100 chiếc máy bay ném bom Tu-22M3 Backfire phục vụ. Khoảng 500 chiếc máy bay như vậy đă được sản xuất trong giai đoạn 1969 - 1993. Khi chiến tranh lạnh kết thúc cuối năm 1991, trên 300 chiếc Tu-22 vẫn trong phục vụ.
Tu-22M đă tham chiến ở Afghanistan và thực hiện các cuộc ném bom rải thảm xuống nơi trú ẩn của các phiến quân Afghanistan trong những năm 1980. Một vài chiếc như vậy cũng đă được sử dụng trong cuộc chiến với Gruzia trong năm 2008.
Các máy bay này thường được trang bị một số tên lửa hành tŕnh Kh-55 (AS-15) với biến thể cải tiến là Kh-555. Tên lửa có chiều dài 6 mét, nặng 1,6 tấn và có tầm bắn tới 3.000 km. Đầu đạn thông thường dạng bom chùm nặng 364 kg.
Tên lửa sử dụng hệ dẫn đường quán tính và dẫn đường bằng vệ tinh, có thể tấn công mục tiêu với sai số trong ṿng bán kính 6m. Ngoài ra cũng có thông tin về một biến thể Kh-55 trang bị đầu đạn hạt nhân nhưng loại tên lửa này thường không xuất hiện.
Hiện nay, mỗi máy bay ném bom hạng nặng Tu-160 và Tu-95MS có thể mang 12 tên lửa hành tŕnh Kh-555, c̣n Tu-22M có thể mang 4 tên lửa như vậy.
Tu-22 là máy bay ném bom được Liên Xô thiết kế từ những năm 1970. Máy bay nặng 126 tấn, sử dụng 2 động cơ phản lực, cánh cụp cánh x̣e để thay đổi tốc độ và thường được điều khiển bởi phi hành đoàn gồm 4 người (hai phi công, một người cắt bom và một vận hành hệ thống pḥng thủ).
Ban đầu Tu-22 được trang bị một pháo 23 mm gắn ở tháp đuôi. Thông thường có thể mang được 12 tấn các loại bom và tên lửa (gồm cả 4 tên lửa cỡ lớn) nhưng nếu bay ở khoảng cách gần, Tu-22 có thể mang số lượng vũ khí lớn gấp đôi tới 24 tấn.
Tu-22 đạt tốc độ bay cực đại là 2.300 km/h và có bán kính chiến đấu 2.400 km. Ban đầu máy bay được trang bị một cần tiếp nhiên liệu trên không để có thể tiếp dầu và tăng tầm hoạt động nhưng vào đầu những năm 1980, sau khi hiệp ước cắt giảm vũ khí hạt nhân SALT giữa Nga và Mỹ có hiệu lực, thiết bị tiếp dầu này của nó đă bị gỡ bỏ.
Nga hy vọng rằng, họ sẽ có được một thiết kế máy bay ném bom mới đi vào phục vụ từ năm 2025 để thay thế cho các máy bay ném bom Tu-22M3M đang già nua.
Ngoài ra, họ cũng đang tích cực nâng cấp phi đội 30 máy bay ném bom Tu-22M3 của họ lên chuẩn Tu-22M3M. Chiếc Tu-22M3M hiện đại đầu tiên vừa qua đă đi vào phục vụ. Ở tiêu chuẩn này, máy bay đă được cải thiện các hệ thống điện tử, khả năng mang cá loại bom thông tim và phục hồi lại khả năng tiếp nhiên liệu trong khi bay.
Một số bộ phận khác của máy bay cũng được nâng cấp tới mức cần thiết. Điều này dự kiến sẽ giữ cho 30 chiếc Tu-22M3M sẽ tiếp tục phục vụ trong những thập kỷ tiếp theo và có thể c̣n dài hơn thế. Tất cả công việc nâng cấp 30 máy bay Tu-22M3M sẽ không được hoàn thành xong trước năm 2020.
Phạm Thái (theo Strategy Page)