Để cho ra “ḷ” 1 kg ḅ khô phải bỏ ra ít nhất 500 ngh́n đồng để mua 2 kg thịt ḅ tươi chế biến.
Vậy nhưng, không hiểu sao giá ḅ khô rao bán trên thị trường TPHCM hiện chỉ từ 150 – 200 ngh́n đồng/kg!
Theo tiết lộ của một cán bộ thú y có nhiều năm “chinh chiến” trên mặt trận VSATTP, thực chất ḅ khô siêu rẻ này được người ta áp dụng công thức: Phụ phẩm ḅ (hoặc thịt heo bệnh) sau khi được “luyện” các chất tẩy rửa công nghiệp (thuốc tẩy trắng, vôi…), sẽ được tẩm ướp các loại hóa chất công nghiệp để cho ra sản phẩm ḅ khô kinh dị!
Ḅ khô làm từ ḷng ḅ
Từ một vụ đột kích bất ngờ của lực lượng liên ngành thú y huyện B́nh Chánh ngày 27/8 vừa qua vào một cơ sở chế biến ḅ khô (tại căn nhà không số thuộc tổ 5, ấp 2, xă Vĩnh Lộc A), người ta mới tá hỏa biết rằng, ḅ khô được sản xuất tại đây 100% làm từ… ḷng ḅ bẩn ngâm tẩm hóa chất!
Ngay sau khi vụ việc được khám phá, việc truy nguồn gốc ḷng ḅ được đoàn kiểm tra liên ngành t́m hiểu để ngăn chặn từ gốc. Theo nguồn tin của PV, nguồn nguyên liệu kinh dị này được các cơ sở chế biến ḅ khô chủ yếu lấy từ khu vực Bến Ba Đ́nh (thuộc phường 8 và 9, quận 8, TPHCM). Một cán bộ thú y quận 8 cho biết, đoàn kiểm tra của huyện B́nh Chánh đă liên hệ với chúng tôi để hỏi nguồn gốc, hóa ra nó được một cơ sở sơ chế phụ phẩm ḷng ḅ Bến Ba Đ́nh cung cấp. Ngay sau đó, Trạm Thú y quận 8 đă ngưng cung cấp giấy kiểm dịch xuất bán các lô hàng phụ phẩm của cơ sở này.
Có mặt tại Bến Ba Đ́nh dù vào giờ nghỉ trưa (ngày 17/9), nhưng khi PV đi ngang qua vẫn phải ngửi mùi hôi hám nồng nặc, khó chịu thốc thẳng vào mũi. Dọc bến, rất nhiều dụng cụ sơ chế phụ phẩm ḷng ḅ được các hộ dân vứt lăn lóc, chỏng chơ ngay băi đất trống sát bờ kênh, ruồi nhặng bu đầy trông rất bẩn thỉu.
Theo t́m hiểu của PV, một trong những “đầu nậu” có tiếng tại khu vực này là ông Trần Văn Sơn (cơ sở số 137 – 139 Bến Ba Đ́nh) – người từng bị lực lượng thú y quận 8 “tóm” v́ gom tới 24 tấn phụ phẩm ḷng ḅ thối để “luyện” cho trắng, sạch bán cho các cơ sở chế biến ḅ khô kiếm lời. Do lợi nhuận rất cao, sau khi bị xử phạt cả trăm triệu đồng để xử lư tiêu hủy lô hàng khổng lồ này, ông Sơn vẫn “tái xuất” và hoạt động hoàn toàn không có giấy đăng kư kinh doanh.
Thịt heo bệnh...
.... hoặc phụ phẩm ḅ dơ bẩn...
... được tẩm ướp với bột ḅ, hương ḅ không nguồn gốc...
... và “luyện” trong nồi hóa chất độc hại tạo màu, dai, gịn
Cùng với ông Sơn, một đầu nậu khác tên Nguyễn Thị Sấu (cơ sở số 43 Bến Ba Đ́nh) cũng có “thành tích” nhiều lần bị phanh phui sơ chế phụ phẩm ḷng ḅ cực bẩn để cung cấp cho các cơ sở làm ḅ khô và quán nhậu. Ngoài ra, chỉ trong đoạn đường vài trăm mét, PV có thể điểm danh cả chục đầu nậu khác hoạt động không có giấy đăng kư kinh doanh, có thâm niên nhiều năm trong nghề như: bà Trần Thị Ngọc Loan (số 7 Bến Ba Đ́nh), bà Phạm Thị Hồng (số 63 Bến Ba Đ́nh), bà Trần Thị Mai Linh (số 65D Bến Ba Đ́nh), ông Nguyễn Anh Kiệt (số 103 Bến Ba Đ́nh)…
Làn sóng kinh doanh phụ phẩm ḷng ḅ bẩn để bán cho các cơ sở ḅ khô c̣n lan sang nhiều hộ dân trên đường Hưng Phú (phường 8, quận 8). Tại một quán nước trên đường này, PV ḍ hỏi thăm địa chỉ cung cấp ḷng ḅ bán quán nhậu, lập tức một thanh niên ngồi gần đó chỉ cho vài địa chỉ nóng: “Cứ hỏi anh Nam, chị Thảo hay chị Cá là được cung cấp ngay”.
Lần ṃ t́m và hỏi thêm, PV biết được tên thật và địa chỉ cụ thể của các cơ sở kinh doanh nguyên liệu ḅ khô này: Đầu nậu Nguyễn Hoàng Nam (số 1A/5 Hưng Phú), Phạm Thị Phương Thảo (số 1A/20 Hưng Phú) và Nguyễn Thị Cá (số 1A/42 Hưng Phú). Nguồn tin của PV cũng cho biết, tất cả các cơ sở này đều hoạt động trái phép v́ không hề có giấy đăng kư kinh doanh.
Ăn ḅ khô ăn cả hóa chất
Khu vực chợ đầu mối thực phẩm B́nh Tây (phường 2, quận 6, TPHCM) lớn nhất phía Nam, trong đó cung cấp rất nhiều thịt ḅ khô giá sỉ cho tất cả các tỉnh thành Đông Nam bộ, Tây Nguyên, miền Trung và ĐBSCL.
Có mặt tại đây sáng 18/9, PV ghi lại được hàng loạt h́nh ảnh các loại ḅ khô được hàng trăm sạp lớn nhỏ bày bán la liệt trong các túi nylon loại lớn (vài chục kg/túi) và không có bất cứ địa chỉ sản xuất, nhăn mác hay thông tin ǵ về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm. Giá bán các loại ḅ khô “3 không” này chỉ dao động ở mức 150 – 200 ngh́n đồng/kg tùy loại ḅ khô nguyên miếng, dạng que hay xé sợi nhỏ.
Sấy khô thủ công
Một chủ sạp tên là T.M c̣n tuyên bố: “Nếu anh lấy hàng nhiều và thường xuyên sẽ giảm từ 15 đến 20%” (tức chỉ c̣n 120 – 130 ngh́n đồng/kg). Với giá bán siêu rẻ, thậm chí c̣n khuyến măi khá đậm đà của các cửa hàng, chứng tỏ giá ḅ khô từ gốc c̣n mềm hơn rất nhiều.
Lư giải về giá bán lạ lùng này, một cán bộ thú y từng chinh chiến nhiều năm với các cơ sở chế biến ḅ khô lậu, cho biết: Có hai loại nguyên liệu chính để sản xuất các loại ḅ khô “3 không” gồm ḷng ḅ bẩn và thịt heo bệnh, sau đó ngâm tẩm hóa chất, hương ḅ độc hại (mua chủ yếu ở chợ đầu mối hóa chất Kim Biên, quận 5). Loại ḅ khô làm từ ḷng ḅ được bán cho các quán ăn kinh doanh gỏi, nộm đu đủ; c̣n loại ḅ khô làm từ thịt heo (tùy theo giá bán để phối trộn % tỷ lệ heo – ḅ) được bày bán nhan nhản tại hầu khắp các chợ truyền thống.
“Điều đáng nói, để qua mặt “thượng đế”, các cơ sở chế biến đă dùng rất nhiều hóa chất độc hại tẩm ướp: với thịt heo, để tạo màu đỏ nâu sẫm đẹp mắt và mùi ḅ khô “chính hiệu”, họ dùng chất tạo màu và mùi công nghiệp; để tăng độ dai họ ngâm thêm hàn the; để tăng cân nặng họ dùng bột biến tính và gia vị giá rẻ không nguồn gốc để tẩm ướp. Độc hại nhất là họ dùng chất bảo quản xuất xứ từ Trung Quốc để giữ cho ḅ khô cả năm không hỏng!” – vị này nói.
“Chạy” ra chợ bán với giá “siêu rẻ” 150 ngh́n đồng/kư!
Riêng với ḷng ḅ, theo t́m hiểu của PV, do nguyên liệu ban đầu rất dơ bẩn, các hộ sơ chế tại Bến Ba Đ́nh và Hưng Phú đă sử dụng vôi (có tên gọi là vôi Càng Long) ngâm với tỷ lệ 100 kg ḷng ḅ + 1 kg vôi + 160 lít nước. Ngoài ra, một số hộ c̣n lét lút sử dụng chất tẩy trắng cực mạnh không nguồn gốc để đánh bật các vết thâm đen, nhớt và mùi hôi thối trên phụ phẩm ḷng ḅ.
Sau công đoạn này, đến lượt các cơ sở chế biến ḅ khô sẽ tiếp tục phối trộn nhiều loại hóa chất tạo độ dai, gịn, thơm, ngậy khác cho sản phẩm. Cụ thể, tại cơ sở ḅ khô của bà Bùi Thị Ngọc Hậu (xă Vĩnh Lộc A, huyện B́nh Chánh), đoàn kiểm tra phát hiện bà Hậu sử dụng đường đen thắng cháy khét, chất tạo sánh và nhiều gói hóa chất không nguồn gốc để tẩm ướp và sên cho ḷng ḅ dính vón cục lại, trước khi được cán ra thành phẩm.
Theo Bùi Nguyễn (Nông nghiệp Việt Nam)