“Tôi thích thể thao”, anh bạn Việt Nam tên Tuấn tôi mới làm quen vừa cầm chai bia vừa nói, “nên tôi xem cuộc tranh luận này chẳng khác ǵ một cuộc thi đấu thể thao”. Nốc cạn chai bia anh bảo thêm “hiện giờ đội tuyển Cộng Ḥa đang dẫn trước ít nhất 1 trái, bên Dân Chủ hy vọng cầu thủ sáng giá Joseph Biden sẽ gỡ huề”. Bảo xong anh nói ngay “tôi thấy khó quá” nhưng không cho biết tại sao khó, giơ tay gọi chai bia mới.
![](http://www.danchimviet.info/wp-content/uploads/2012/10/Biden-Ryan_20120907131408_320_240.jpg)
Đây là lần đầu tiên tôi vào một quán bia để vừa cụng ly với bạn bè, vừa xem các trận tranh tài ṿng đầu mùa playoff của bộ môn baseball, vừa để chờ xem cuộc tranh luận chính trị giữa 2 ứng viên phó tổng thống. Quán này nằm ngay giữa ḷng thủ đô Washington D.C., được anh em chúng tôi chọn lựa v́ “giới trẻ tụ tập đông lắm” như anh Tuấn nói, “đồng thời lại được xem cả thể thao lẫn chính trị”. Điều này được thể hiện rơ như ban ngày: quán có cả chục chiếc TV treo trên tường, một nửa dành cho thể thao, nửa c̣n lại dành cho đủ mọi đài trong lúc chờ đợi ông phó Biden của đảng Dân Chủ và ứng viên phó tổng thống Paul Ryan của đảng Cộng Ḥa bước ra sân chào khán giả.
Thông thường, những cuộc tranh luận giữa 2 người đứng “phó” ít khi được dân chúng Hoa Kỳ chú ư tới, nhưng lần này chuyện khác hẳn. Sau khi ông Barack Obama thua ở cuộc tranh luận tại Denver tối thứ Tư tuần trước, cả 2 đảng đều trông chờ vào kết quả cuộc tranh luận tối nay, vào những cú dứt mà cả ông Biden lẫn ông Ryan sẽ làm trên sân cỏ chính trị. Nói rơ hơn: phía Dân Chủ trông đợi ông Biden chiến thắng để lấy lại khí thế cho cuộc vận động tranh cử, bên Cộng Ḥa mong ông Ryan thành công để tăng cường sức mạnh, tiếp tục tiến bước thật nhanh trên con đường dẫn về Ṭa Bạch Ốc. Cả 2 ông đều có những tài năng riêng, “đủ để cuộc tranh luận tối nay trở thành cuộc tranh luận không ai có thể quên được” mà blogger Andrew Sullivan viết từ sáng sớm, lúc cả 2 ông Biden và Ryan vừa đặt chân đến Kentucky.
Ông Biden từng là nghị sĩ trẻ tuổi nhất nh́ của nước Mỹ, có cả chục năm làm Chủ Tịch Ủy Ban Đối Ngoại Thượng Viện, thấu hiểu chính sách đối nội lẫn đối ngoại, cũng như từng 2 lần ra tranh cử tổng thống nhưng không thành công. Với bề dày chính trị như vậy, ông Biden được ca ngợi là người “lăo luyện” trong chính trường, một chính khách tầm vóc quốc tế trước khi ông nhận lời mời đứng chung liên danh với ông Barack Obama.
Trong vai tṛ phó tổng thống, ông là một trong những cố vấn thân cận nhất của ông Obama trong nhiều vấn đề, từ cách thực hiện kế hoạch kích cầu kinh tế cho tới kế sách quốc pḥng đang được Hoa Kỳ và đồng minh NATO áp dụng ở chiến trường Afghanistan. Kinh nghiệm tranh luận chính trị của ông th́ ít ai bằng: gần 40 năm tranh căi ở diễn đàn Thượng Viện, hơn 20 lần dự các cuộc tranh luận ṿng bầu cử sơ bộ của đảng Dân Chủ cấp địa phương (khi ông tranh cử Thượng Nghị Sĩ) và cấp quốc gia (lúc ông c̣n ước mơ làm chủ Ṭa Bạch Ốc).
Nhưng đối thủ chính trị của ông tối nay cũng là người nặng kư chẳng kém! Mới 42 tuổi, với 14 năm làm Dân Biểu, dù không là một khuôn mặt nổi bật trên chính trường quốc gia nhưng ông Ryan là một ngôi sao sáng của đảng Cộng Ḥa. Trong vai tṛ Chủ Tịch Ủy Ban Ngân Sách, ông được các đồng viện cùng đảng kính trọng, ca ngợi về những việc ông đă làm, trong đó đáng chú ư nhất là kế hoạch cách giảm thâm thủng ngân sách và kế hoạch kinh tế ông đưa ra hồi đầu năm nay.
Kế hoạch này đă giúp ông ở nhiều điểm: được dân chúng Hoa Kỳ biết đến nhiều hơn, được ông Romney mời đứng chung liên danh để khẳng định mục tiêu tranh cử là khôi phục kinh tế và cắt giảm chi tiêu, nhưng đồng thời ông cũng bị phía đảng Dân Chủ chỉa mũi dùi tấn công. Bằng chứng là cả Tổng Thống Obama lẫn Phó Tổng Thống Biden đều lên tiếng chỉ trích ông một cách mạnh mẽ từ lúc ông chưa là ứng viên phó tổng thống.
“Phó Tổng Thống phải ở thế công”, một phụ tá của ông Biden nói với báo chí ngay từ hôm đầu tuần. “Không chỉ phải bênh vực cho Tổng Thống (Obama), ông (Biden) c̣n phải cho cử tri Hoa Kỳ biết rằng chính sách đối nội lẫn đối ngoại của ông Romney không phải là chính sách nước Mỹ cần có trong giai đoạn này, và sự hiện diện của ông Ryan trong liên danh Cộng Ḥa là điều đáng ngại cho mọi người”. Để làm điều đó, “ông Biden phải vạch thật rơ những điểm sai trong đề nghị ngân sách mà ông Ryan đă đưa ra, cắt giảm hầu hết các chương tŕnh xă hội, giáo dục, y tế, mà dân chúng đang được hưởng, chỉ có người nghèo và giới trung lưu bị thiệt tḥi”.
Những ư kiến được tán thành bởi các thành viên cao cấp trong Ủy Ban Vận Động Tranh Cử của Tổng Thống Obama. Theo ông Cố Vấn David Plouffe, “ông Romney và ông Ryan có rất nhiều điểm khác nhau (về mặt chính sách, kế hoạch), chúng tôi sẽ triệt để khai thác những điểm đó” với mục đích “đẩy ông Ryan tới chỗ phải bênh vực cho lập trường của ông ta”, một phụ tá của ông Cố Vấn Plouffe tiếp lời.
H́nh như chiến lược tấn công đó cũng là điều bên ông Romney đă đoán biết. Trong cuộc họp báo trực tuyến trưa thứ Ba vừa rồi, ông phát ngôn viên Kevin Madden nói rằng đừng quên “chỉ có một liên danh là liên danh Romney-Ryan, đừng quên chỉ có một người đứng đầu là ông Thống Đốc Romney. Tất cả những ǵ ông Ryan tŕnh bày với cử tri phản ánh quan điểm của ông Romney và của liên danh, không phản ánh quan điểm của cá nhân”.
Ông Ryan đă nói những ǵ? Trong cuộc vận động mới nhất ở Ohio, ông Ryan nhắc lại đúng những ǵ ông Romney đă từng nói trước đó, cho biết “Tổng Thống Obama không xây dựng được tinh thần chúng ta cần, cũng không có tài lănh đạo chúng ta mong đợi, v́ thế ông ta không tạo được việc làm cho dân chúng và cũng không giúp nước Mỹ an toàn hơn”. Cũng trong cuộc vận động đó, ông Ryan kêu gọi cử tri Hoa Kỳ “mở TV xem, sẽ thấy ngay chính sách ngoại giao thất bại mà ông Obama đă thực hiện trong 4 năm qua”.
Đó cũng là những điều được dự đoán ông Ryan sẽ nói trong cuộc tranh luận với ông Biden. Phát ngôn viên Brendan Buck của ông Ryan cho báo chí biết “chúng tôi đoán từ đầu là sau khi ông Obama thua ông Romney, thế nào ông Biden cũng tấn công ông Ryan”. “Rất tiếc”, ông Buck bảo thêm, “họ sẵn sàng th́ chúng tôi cũng sẵn sàng, họ t́m cách tấn công th́ chúng tôi cũng biết cách tấn công lại”. Điều bên ông Romney chưa muốn nói ra: nếu tối nay ông Ryan thành công, cử tri Hoa Kỳ sẽ bảo với nhau rằng liên danh Romney-Ryan trội hơn liên danh Obama-Biden, và tỷ lệ phiếu ủng hộ ông Romney sẽ tiếp tục tăng. Đó là điều đảng Dân Chủ, ông Obama và ông Biden không muốn thấy.
V́ thế áp lực đang đè nặng trên vai của ông Phó Biden. Trước khi bước ra sân khấu để bắt tay đối thủ, ông Biden hiểu trách nhiệm của ông quá lớn: phải làm sao có thể cứu văn được t́nh thế trong lúc cuộc bầu cử đă thật gần kề. Trong bài viết mới nhất đăng trên tờ POLITICO, b́nh luận gia chính trị Roger Simon nói rằng trước đây khi ông Obama dẫn trước 4 điểm, “giới truyền thông cho rằng cuộc tranh cử vẫn chưa phân thắng bại (dead heat). Bây giờ khi ông Obama bị ông Romney dẫn 4 điểm, giới truyền thông cho rằng ông Obama đang ở thế từ chết đến bị thương (dead meat)”.
Bài b́nh luận này mang tựa đề: “It’s Come to This: Dems Hang Hopes on Joe Biden”. Xin tạm diễn nghĩa: “Chuyện (tối nay) sẽ diễn ra như thế này: Hy vọng của Đảng Dân Chủ nằm trong tay ông Joe Biden”.
Tường thuật từ Washington DC
© Đàn Chim Việt