Nhiều khách lạ ở xa khi đến xă Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng đều ngạc nhiên v́ không thể hiểu tại sao bỗng dưng lại bị người làng chửi té tát, thậm chí c̣n bị… dọa đánh.
Nói “kệ” là bị… doạ đánh
Chị Nguyễn Thị Dung (Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng) vừa cười vừa kể cho chúng tôi nghe câu chuyện ngày đầu chị mới về làm dâu nhà chồng đă bị mẹ chồng “mắng oan”: “Đây là quê chồng tôi, chứ quê gốc tôi ở huyện Vĩnh Bảo. Về làm dâu chân ướt chân ráo nên đâu biết được tục lệ, thói quen của làng, nên ngay trong ngày đầu tiên tôi đă bị mẹ chồng mắng. Sau biết tôi bị oan, mẹ chồng mới cười và… xin lỗi. Chuyện có ǵ đâu, chỉ là tôi trót lỡ nói từ “kệ”, thế là mẹ chồng tôi cho rằng tôi đang nói tục và chửi bà. Rơ khổ, trước đó chồng tôi đâu có nói cho tôi biết tục lệ của người dân nơi đây”.
Làng Cổ Trai (Đoan Ngũ, Kiến Thụy, Hải Pḥng) nh́n từ phía đền thờ nhà Mạc ra.
Theo chị Dung, không riêng ǵ ở làng chồng chị mà hầu hết người dân ở xă Đại Hà đều kiêng không ai nói từ “kệ”. Trong câu nói, đặc biệt là xă giao với nhau, từ “kệ” là từ bị cấm dùng theo quy ước chung của vùng: “Ở đây, khi nói “kệ” được hiểu là thô tục, chửi thề và hàm ư khinh bỉ. Nên nhiều lúc giao tiếp, ai đó lỡ miệng nói “kệ” là ngay lập tức bị người kia mắng: “A, thằng này láo, mày dám chửi tao à?”, nếu người kia mà không xin lỗi ngay là xảy ra căi nhau to, có khi c̣n đánh lộn”.
Chị Dung kể, có lần chị đă chứng kiến cảnh dở khó dở cười mà nguyên nhân cũng chỉ v́ chữ “kệ”: “Có lần tôi đi bán rau ở chợ Đại Hà, đang ngồi bán th́ thấy góc chợ phía bên xảy ra căi nhau om ṣm giữa một khách hàng và bà chủ bán hoa. Người khách từ xa đến đi lễ chùa, mới hỏi mua hoa. Lúc bó hoa, bà chủ bán hoa bảo: “Anh vẩy ít nước vào cho hoa nó tươi”, khách là chàng thanh niên đáp: “Mặc kệ nó thôi”, thế là bà chủ quán nổi quạu: “Sao anh dám chửi tôi?”, người khách ngạc nhiên: “Ơ, tôi chửi bà hồi nào?”. Cứ thế, nói qua nói lại thành căi nhau to”.
“Chưa hết, bà chủ quán c̣n lấy điện thoại gọi đám thanh niên làng gần đó ra để định “trừng trị kẻ dám to gan này. Nhiều người phải can ngăn măi mới thôi đấy. Sau chúng tôi phải giải thích măi hai bên mới chịu hiểu và xin lỗi nhau, rằng đó là người khách ở xa đến, không hiểu phong tục tập quán của địa phương nên mới xảy ra hiểu lầm nói trên. Ngoài ra c̣n nhiều vụ tương tự như thế lắm. Có vụ c̣n xảy ra xô xát nữa” - chị Dung cho biết thêm.
“Kệ” là tên ông thủy tổ của vùng?
Cho đến nay, nhiều người dân Đại Hà vẫn không thể giải thích được tại sao lại có tục kỵ húy nói từ “kệ”. Hầu hết chỉ biết là từ xa xưa, vùng này đă có một tục lệ như một quy ước bất thành văn là người trong vùng không được nói đến từ “kệ” khi giao tiếp.
Một góc chợ Đại Hà (Kiến Thụy, Hải Pḥng).
Ông Mạc Văn Tỉnh (60 tuổi, Đại Hà, Kiến Thụy) cho biết: “Ở vùng Đại Hà chúng tôi, “kệ” là từ kiêng kị. Khi ai đó nói “kệ” được hiểu là đang chửi tục, chửi thề, chửi bố mẹ ông bà ḿnh. Chính v́ thế, từ xưa đến nay khắp vùng Đại Hà không có gia đ́nh nào đặt tên con cái ḿnh là "Kệ" cả. Về nguồn gốc và nguyên nhân do đâu mà từ “kệ” bị kiêng kị th́ tôi không rơ”.
Cụ Trần Thị Loan.
Trong khi đó, cụ Trần Thị Loan (82 tuổi, Đại Hà, Kiến Thụy) th́ cho rằng: “Hồi c̣n bé, tôi nghe các cụ cao niên kể lại rằng,sở dĩ từ “kệ” bị kiêng kị không dùng là do liên quan đến tên của cụ… thủy tổ vùng. Đây được xem là Thành hoàng, người đă khai hoang để lập ra vùng này. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là truyền miệng dân gian chứ không có sử sách nào chép lại cả. Nhiều người đă bỏ công sức đi t́m kiếm nguồn gốc để giải thích cho tục kiêng kị nói “kệ” này nhưng vẫn chưa t́m ra”.
Cũng theo cụ Loan, giải thiết từ “kệ” bị kiêng không dùng do kị húy có nhiều phần là đúng và hợp lư. Cụ Loan lấy dẫn chứng: “Rất nhiều từ ngày xưa bị kiêng kị cấm dùng, có cái kéo dài măi đến tận ngày nay. Những từ kiêng kị cấm dùng thường là những từ được cho là mang nghĩa xấu, tục, không may mắn hoặc những từ trùng tên với vua chúa, quan lại. Ví dụ như từ “bánh đa” và “bánh tráng” mà ngày nay ta vẫn dùng, khi xưa chỉ có tên là “bánh tráng” (đặt tên bánh theo cách làm). Nhưng đến thời Trịnh – Nguyễn th́ bị đổi thành “bánh đa” v́ kiêng không gọi tên húy chúa Trịnh Tráng. Giờ th́ hai tên gọi này đều cùng chỉ chung một loại bánh”.
Cấm trai gái hai làng lấy nhau
Cũng liên quan đến tập tục ḱ lạ của địa phương, người làng Nhân Trai (xă Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng) c̣n cho chúng tôi biết trước kia hai làng Nhân Trai (xă Đại Hà) và Cổ Trai (xă Đoan Ngũ) của huyện Kiến Thụy xưa kia cách nhau một con sông. Đặc biệt, hai làng này có tập tục cấm con trai, con gái hai làng lấy nhau.
Một góc làng Nhân Trai (xă Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng).
Về nguồn gốc của tập tục này, cho đến nay vẫn c̣n lưu truyền một truyền thuyết: Khi xưa, làng Cổ Trai được biết đến là đất phát vương (quê hương của các vua nhà Mạc) bởi v́ người làng này đă biết chọn được đất có long mạch tốt để bí mật an táng mồ mả của tổ tiên ḍng họ. Nơi đất phong thủy tốt để an táng này tương truyền nằm ở địa phận làng Nhân Trai. Chính v́ vậy mà trong suốt nhiều đời, làng Cổ Trai hưng thịnh, có nhiều người đỗ đạt làm quan. Làng Nhân Trai th́ ngược lại, do bị “chặn long mạch” nên làng nghèo nàn và không ai đỗ đạt cao.
Làng Cổ Trai được biết đến như là đất đế vương, là nơi phát tích ra vương triều Mạc (Ảnh: Đền thờ nhà Mạc ở làng Cổ Trai)
Có lần, một cô gái là người làng Cổ Trai lấy chồng là người làng Nhân Trai. Trong đêm tân hôn, cô gái đă đem hết bí mật của làng ḿnh để kể cho chồng nghe, rằng thực ra mồ mả tổ tông làng Cổ Trai bên em đă được bí mật an táng ở đất làng Nhân Trai của chàng, đó là long mạch tốt,… Người chồng biết chuyện, hôm sau đă nói với các ḍng tộc trong làng, người làng Nhân Trai bèn đem cuốc xẻng ra chỗ đất mà cô gái nói, đào hết mồ mả của người làng Cổ Trai, lấy hết hài cốt đem ném xuống sông. Từ đó, làng Nhân Trai mới hưng thịnh.
Về phía làng Cổ Trai, do “long mạch” bị phá bỏ, mồ mả tổ tông bị ném xuống sông nên cũng từ đó làng không c̣n ai đỗ đạt cao nữa. Người làng Cổ Trai giận lắm, từ đó mới cấm con gái làng ḿnh không được lấy chồng là người làng Nhân Trai và các dịp lễ, tết, tảo mộ, người làng Cổ Trai cũng không bao giờ cho phụ nữ đi thăm viếng mộ tổ tông v́ sợ lại bị “mất mộ” như câu chuyện trên.
Trong Từ điển tiếng Việt, tùy theo ngữ cảnh mà từ "kệ" mang hai chức năng danh từ và động từ. Trong vai tṛ danh từ, "kệ" mang 3 ư nghĩa: Giá nhỏ để sách hay đồ dùng (đặt sách lên kệ); Bài văn vần giảng giải một đoạn kinh Phật (đọc kinh kệ); Bài văn của một vị sư đă chết để lạị. Trong vai tṛ động từ, "kệ" mang ư nghĩa để mặc, không can thiệp, tác động đến (kệ nó; kệ tôi, mặc kệ...)
Ông Mạc Như Điểm – Trưởng ḍng tộc họ Mạc ở làng Cổ Trai (xă Đoan Ngũ, huyện Kiến Thụy, Hải Pḥng) cho biết: Khi xưa, Cổ Trai và Nhân Trai là cùng chung một tổng, măi sau này một bộ phận người dân mới từ bên tỉnh Hải Dương di cư sang nên mới tách ra làm hai thôn của hai xă. Câu chuyện cấm trai gái hai làng Cổ Trai và Nhân Trai lấy nhau chỉ xảy ra ở thời phong kiến, chứ hiện nay th́ tập tục trên không c̣n nữa, trai gái hai làng vẫn lấy nhau. Ngày xưa, mỗi khi an táng mồ mả tổ tông th́ các cụ thường làm rất kín đáo và bí mật, một phần là theo quan niệm về phong thủy, nhưng quan trọng hơn là vấn đề an ninh v́ người Việt ta kị nhất việc mồ mả tổ tông ḍng họ bị đụng chạm đến như khai quật, di dời, đào trộm bởi những kẻ xấu,… Bởi thế, câu chuyện trên một phần nào đó cũng như lời nhắc nhở con cháu sau này phải chú ư đến việc chăm nom hương hỏa và bảo vệ mồ mả tổ tông mà thôi
Nhiều khách lạ ở xa khi đến xă Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng đều ngạc nhiên v́ không thể hiểu tại sao bỗng dưng lại bị người làng chửi té tát, thậm chí c̣n bị… dọa đánh.
Làng Cổ Trai (Đoan Ngũ, Kiến Thụy, Hải Pḥng) nh́n từ phía đền thờ nhà Mạc ra.
Nói “kệ” là bị… doạ đánh
Chị Nguyễn Thị Dung (Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng) vừa cười vừa kể cho chúng tôi nghe câu chuyện ngày đầu chị mới về làm dâu nhà chồng đă bị mẹ chồng “mắng oan”: “Đây là quê chồng tôi, chứ quê gốc tôi ở huyện Vĩnh Bảo. Về làm dâu chân ướt chân ráo nên đâu biết được tục lệ, thói quen của làng, nên ngay trong ngày đầu tiên tôi đă bị mẹ chồng mắng. Sau biết tôi bị oan, mẹ chồng mới cười và… xin lỗi. Chuyện có ǵ đâu, chỉ là tôi trót lỡ nói từ “kệ”, thế là mẹ chồng tôi cho rằng tôi đang nói tục và chửi bà. Rơ khổ, trước đó chồng tôi đâu có nói cho tôi biết tục lệ của người dân nơi đây”.
Theo chị Dung, không riêng ǵ ở làng chồng chị mà hầu hết người dân ở xă Đại Hà đều kiêng không ai nói từ “kệ”. Trong câu nói, đặc biệt là xă giao với nhau, từ “kệ” là từ bị cấm dùng theo quy ước chung của vùng: “Ở đây, khi nói “kệ” được hiểu là thô tục, chửi thề và hàm ư khinh bỉ. Nên nhiều lúc giao tiếp, ai đó lỡ miệng nói “kệ” là ngay lập tức bị người kia mắng: “A, thằng này láo, mày dám chửi tao à?”, nếu người kia mà không xin lỗi ngay là xảy ra căi nhau to, có khi c̣n đánh lộn”.
Chị Dung kể, có lần chị đă chứng kiến cảnh dở khó dở cười mà nguyên nhân cũng chỉ v́ chữ “kệ”: “Có lần tôi đi bán rau ở chợ Đại Hà, đang ngồi bán th́ thấy góc chợ phía bên xảy ra căi nhau om ṣm giữa một khách hàng và bà chủ bán hoa. Người khách từ xa đến đi lễ chùa, mới hỏi mua hoa. Lúc bó hoa, bà chủ bán hoa bảo: “Anh vẩy ít nước vào cho hoa nó tươi”, khách là chàng thanh niên đáp: “Mặc kệ nó thôi”, thế là bà chủ quán nổi quạu: “Sao anh dám chửi tôi?”, người khách ngạc nhiên: “Ơ, tôi chửi bà hồi nào?”. Cứ thế, nói qua nói lại thành căi nhau to”.
“Chưa hết, bà chủ quán c̣n lấy điện thoại gọi đám thanh niên làng gần đó ra để định “trừng trị kẻ dám to gan này. Nhiều người phải can ngăn măi mới thôi đấy. Sau chúng tôi phải giải thích măi hai bên mới chịu hiểu và xin lỗi nhau, rằng đó là người khách ở xa đến, không hiểu phong tục tập quán của địa phương nên mới xảy ra hiểu lầm nói trên. Ngoài ra c̣n nhiều vụ tương tự như thế lắm. Có vụ c̣n xảy ra xô xát nữa”, chị Dung cho biết thêm.
“Kệ” là tên ông thủy tổ của vùng?
Cho đến nay, nhiều người dân Đại Hà vẫn không thể giải thích được tại sao lại có tục kỵ húy nói từ “kệ”. Hầu hết chỉ biết là từ xa xưa, vùng này đă có một tục lệ như một quy ước bất thành văn là người trong vùng không được nói đến từ “kệ” khi giao tiếp.
Một góc chợ Đại Hà (Kiến Thụy, Hải Pḥng).
Ông Mạc Văn Tỉnh (60 tuổi, Đại Hà, Kiến Thụy) cho biết: “Ở vùng Đại Hà chúng tôi, “kệ” là từ kiêng kị. Khi ai đó nói “kệ” được hiểu là đang chửi tục, chửi thề, chửi bố mẹ ông bà ḿnh. Chính v́ thế, từ xưa đến nay khắp vùng Đại Hà không có gia đ́nh nào đặt tên con cái ḿnh là "Kệ" cả. Về nguồn gốc và nguyên nhân do đâu mà từ “kệ” bị kiêng kị th́ tôi không rơ”.
Trong khi đó, cụ Trần Thị Loan (82 tuổi, Đại Hà, Kiến Thụy) th́ cho rằng: “Hồi c̣n bé, tôi nghe các cụ cao niên kể lại rằng,sở dĩ từ “kệ” bị kiêng kị không dùng là do liên quan đến tên của cụ… thủy tổ vùng. Đây được xem là Thành hoàng, người đă khai hoang để lập ra vùng này. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là truyền miệng dân gian chứ không có sử sách nào chép lại cả. Nhiều người đă bỏ công sức đi t́m kiếm nguồn gốc để giải thích cho tục kiêng kị nói “kệ” này nhưng vẫn chưa t́m ra”.
Cũng theo cụ Loan, giải thiết từ “kệ” bị kiêng không dùng do kị húy có nhiều phần là đúng và hợp lư. Cụ Loan lấy dẫn chứng: “Rất nhiều từ ngày xưa bị kiêng kị cấm dùng, có cái kéo dài măi đến tận ngày nay. Những từ kiêng kị cấm dùng thường là những từ được cho là mang nghĩa xấu, tục, không may mắn hoặc những từ trùng tên với vua chúa, quan lại. Ví dụ như từ “bánh đa” và “bánh tráng” mà ngày nay ta vẫn dùng, khi xưa chỉ có tên là “bánh tráng” (đặt tên bánh theo cách làm). Nhưng đến thời Trịnh – Nguyễn th́ bị đổi thành “bánh đa” v́ kiêng không gọi tên húy chúa Trịnh Tráng. Giờ th́ hai tên gọi này đều cùng chỉ chung một loại bánh”.
Cấm trai gái hai làng lấy nhau
Cũng liên quan đến tập tục ḱ lạ của địa phương, người làng Nhân Trai (xă Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng) c̣n cho chúng tôi biết trước kia hai làng Nhân Trai (xă Đại Hà) và Cổ Trai (xă Đoan Ngũ) của huyện Kiến Thụy xưa kia cách nhau một con sông. Đặc biệt, hai làng này có tập tục cấm con trai, con gái hai làng lấy nhau.
Một góc làng Nhân Trai (xă Đại Hà, Kiến Thụy, Hải Pḥng).
Về nguồn gốc của tập tục này, cho đến nay vẫn c̣n lưu truyền một truyền thuyết: Khi xưa, làng Cổ Trai được biết đến là đất phát vương (quê hương của các vua nhà Mạc) bởi v́ người làng này đă biết chọn được đất có long mạch tốt để bí mật an táng mồ mả của tổ tiên ḍng họ. Nơi đất phong thủy tốt để an táng này tương truyền nằm ở địa phận làng Nhân Trai. Chính v́ vậy mà trong suốt nhiều đời, làng Cổ Trai hưng thịnh, có nhiều người đỗ đạt làm quan. Làng Nhân Trai th́ ngược lại, do bị “chặn long mạch” nên làng nghèo nàn và không ai đỗ đạt cao.
Làng Cổ Trai được biết đến như là đất đế vương, là nơi phát tích ra vương triều Mạc . Ảnh: Đền thờ nhà Mạc ở làng Cổ Trai
Có lần, một cô gái là người làng Cổ Trai lấy chồng là người làng Nhân Trai. Trong đêm tân hôn, cô gái đă đem hết bí mật của làng ḿnh để kể cho chồng nghe, rằng thực ra mồ mả tổ tông làng Cổ Trai bên em đă được bí mật an táng ở đất làng Nhân Trai của chàng, đó là long mạch tốt,… Người chồng biết chuyện, hôm sau đă nói với các ḍng tộc trong làng, người làng Nhân Trai bèn đem cuốc xẻng ra chỗ đất mà cô gái nói, đào hết mồ mả của người làng Cổ Trai, lấy hết hài cốt đem ném xuống sông. Từ đó, làng Nhân Trai mới hưng thịnh.
Về phía làng Cổ Trai, do “long mạch” bị phá bỏ, mồ mả tổ tông bị ném xuống sông nên cũng từ đó làng không c̣n ai đỗ đạt cao nữa. Người làng Cổ Trai giận lắm, từ đó mới cấm con gái làng ḿnh không được lấy chồng là người làng Nhân Trai và các dịp lễ, tết, tảo mộ, người làng Cổ Trai cũng không bao giờ cho phụ nữ đi thăm viếng mộ tổ tông v́ sợ lại bị “mất mộ” như câu chuyện trên.
Nhưng đó là sự thực, như ở Việt nam từ năm 1975 nếu ai nói đến 2 chử chó Hồ, hay giặc Hồ th́ bỏ mẹ, không chừng bây giờ ai nhắc đến chử giặc Tàu th́ cũng bị
...
==================GƠ TIẾNG VIỆT==================== == Hảy thể hiện ḿnh là người Việt bằng cách viết tiếng Việt:
Gơ Tiếng Việt Có Dấu Online từ Mọi Nơi và Mọi Máy PC hay Apple/Mac
http://angeltech.us/viet-anywhere/
==================== ==================== ==========
Nhưng đó là sự thực, như ở Việt nam từ năm 1975 nếu ai nói đến 2 chử chó Hồ, hay giặc Hồ th́ bỏ mẹ, không chừng bây giờ ai nhắc đến chử giặc Tàu th́ cũng bị
...
==================GƠ TIẾNG VIỆT==================== == Hảy thể hiện ḿnh là người Việt bằng cách viết tiếng Việt:
Gơ Tiếng Việt Có Dấu Online từ Mọi Nơi và Mọi Máy PC hay Apple/Mac
http://angeltech.us/viet-anywhere/
==================== ==================== ==========
Nhưng đó là sự thực, như ở Việt nam từ năm 1975 nếu ai nói đến 2 chử chó Hồ, hay giặc Hồ th́ bỏ mẹ, không chừng bây giờ ai nhắc đến chử giặc Tàu th́ cũng bị
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Vùng quê nói 'kệ' là… bị ăn đ̣n
