Căng thẳng Trung - Nhật liên quan đến tranh chấp chủ quyền Senkaku/Điếu Ngư lên đến đỉnh điểm, khiến cộng đồng quốc tế quan ngại về một cuộc xung đột quy mô lớn giữa hai cường quốc lớn nhất châu Á.
Căng thẳng leo thang
Căng thẳng song phương đă lên đến mức nguy hiểm hồi tháng trước, khi ngày13/12/2012, Tokyo đă phải huy động 8 máy bay phản lực F-15 để xua đuổi máy bay Trung Quốc thâm nhập vùng trời của quần đảo Senkaku. Đây là lần đầu tiên máy bay Trung Quốc xâm phạm vùng trời Nhật Bản kể từ năm 1958. Ngay sau đó, ngày 5/1, Nhật Bản cũng phải triển khai các máy bay chiến đấu để chặn một máy bay của Trung Quốc đang tiến về phía gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.
Căng thẳng đă bị đẩy lên một bước khi Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết ngày 8/1 triệu Đại sứ Trung Quốc tới để “phản đối kịch liệt” vụ các tàu của Chính phủ Trung Quốc xuất hiện tại vùng biển quanh quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. Đây là lần đầu tiên dưới thời chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe, Tokyo triệu đại sứ của Trung Quốc tới để phản đối về vụ việc nói trên.
Giới phân tích nhận định, việc Bắc Kinh tiếp tục thử thách giới hạn của Nhật Bản là một tṛ chơi nguy hiểm, v́ nó không chỉ thử thách ư chí của người dân xứ Phù Tang mà cả Hiệp ước an ninh Nhật - Mỹ. Theo hiệp ước này, Washington có trách nhiệm bảo vệ không chỉ lănh thổ của Nhật Bản mà cả những vùng đất “thuộc quyền quản lư” của Tokyo nếu bị bên thứ 3 tiến công.
Trung - Nhật gần đây thường xuyên va chạm trên khu vực biển tranh chấp.
Sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc khiến Nhật Bản vô cùng quan ngại. Giờ đây, Trung Quốc đă chính thức “qua mặt” Nhật Bản chiếm giữ ngôi vị số 2 của nền kinh tế thế giới. Đi liền với đó là những tham vọng mở rộng ảnh hưởng không chỉ trong khu vực mà ra toàn thế giới của giới lănh đạo Bắc Kinh.
Thời gian gần đây, “mạnh v́ gạo, bạo v́ tiền”, Nhật Bản đă chứng kiến một Trung Quốc ngày càng hiếu chiến và quyết liệt. Bắc Kinh liên tiếp dùng tàu chiến, tàu bán quân sự, tàu quân sự trá h́nh, tàu dân sự và cả máy bay “uy hiếp” Nhật Bản. Chưa hết, giới quan chức ở Bắc Kinh cũng không ngần ngại đưa ra những lời cảnh báo về khả năng chiến tranh với Nhật Bản, trong đó những tướng có quan điểm diều hâu như La Viện là điển h́nh. Trong t́nh thế như vậy, Tokyo không thể không lo ngại, và đây là một trong những lư do căn bản khiến nước này phải tăng cường tiềm lực quốc pḥng.
Nhật Bản tăng cường tiềm lực quốc pḥng
Giới phân tích nhận định, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe giành chiến thắng trước Đảng Dân chủ (DPJ) trong cuộc bầu cử Hạ viện vừa qua đă phần nào thể hiện mong muốn của người dân xứ Phù Tang, theo đó chính quyền cần có những hành đồng quyết liệt hơn với Trung Quốc, không thể nhân nhượng Bắc Kinh trong vấn đề chủ quyền lănh thổ. Và Thủ tướng Abe, người luôn có quan điểm cứng rắn với Bắc Kinh trong vấn đề này đă được cử tri Nhật “chọn mặt gửi vàng”.
Nhằm cụ thể hóa các cam kết của ḿnh, LDP vừa đề nghị tăng ngân sách quốc pḥng trong năm tài khóa 2013 bắt đầu từ ngày 1/4 sắp tới thêm khoảng 100 tỷ yen (tương đương 1,1 tỷ USD) so với mức 4.710 tỷ yen mà Đảng DPJ từng đề nghị trước đó. Nếu được Quốc hội thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên trong ṿng 11 năm qua ngân sách quốc pḥng của Nhật Bản được tăng lên nhằm củng cố quyền lực cứng của quốc đảo này.
Trong nhiệm kỳ trước đó, năm 2007, cũng chính Thủ tướng Shinzo Abe đă bổ nhiệm người đứng đầu Cục Pḥng vệ Nhật Bản là ông Fumio Kyuma lên làm bộ trưởng Quốc pḥng. Việc nâng cấp từ Cục Pḥng vệ lên thành bộ Quốc pḥng là sự thay đổi lớn nhất trong hệ thống an ninh quốc gia của Nhật Bản kể từ khi Cục Pḥng vệ và Lực lượng pḥng vệ (SDF) được thành lập năm 1954. Đó cũng là lần đầu tiên kể từ khi Nhật Bản bị tước quyền thành lập quân đội sau thất bại trong Chiến tranh Thế giới thứ II, bộ Quốc pḥng nước này được đưa vào hoạt động một cách đầy đủ.
Sự ra đời của bộ Quốc pḥng được nội các Thủ tướng Shinzo Abe khi đó kỳ vọng sẽ giúp nâng cao vị thế của quân đội cũng như SDF (SDF là một bộ phận của bộ Quốc pḥng) trong Chính phủ Nhật Bản, nhất là với việc tác động thông qua ngân sách và các quyết sách chiến lược. Điều quan trọng hơn, việc thành lập bộ Quốc pḥng c̣n là cơ sở để quân đội Nhật Bản có thể đóng vai tṛ lớn hơn trong trường hợp đối mặt với những thách thức và đe dọa an ninh từ bên ngoài.
Chiến tranh bùng nổ?
Những diễn biến căng thằng trong quan hệ Trung - Nhật khiến cộng đồng quốc tế không thể không quan ngại về một cuộc xung đột quy mô lớn, thậm chí là một cuộc chiến tranh giữa hai siêu cường châu Á. Chiến tranh có thể nổ ra giữa Trung Quốc và Nhật trong năm 2013 nếu tranh căi kéo dài, Giáo sư Hugh White, chuyên gia hàng đầu về quan hệ quốc tế tại Đại học Quốc gia Australia nhận định trên tờ Sydney Morning Herald.
Tuy nhiên, rất nhiều chuyên gia khác lại bác bỏ lập luận này, cho rằng, đây chỉ là các hành động “diễu vơ dương oai” của hai phía mà thôi. Bởi trên thực tế, Trung Quốc và Nhật Bản có những mối quan hệ cộng sinh, không thể tách rời, đặc biệt là về kinh tế. Hơn nữa, Mỹ cũng là “nhân tố” quan trọng khiến chiến tranh là điều “không thể”. Trên lư thuyết, Nhật Bản là đồng minh quan trọng nhất của Mỹ tại châu Á, giúp Mỹ duy tŕ hiện diện cường quốc tại khu vực này, đồng thời là cánh tay phải đắc lực giúp Washington “kiềm chế” Bắc Kinh. Hơn nữa, theo Hiệp định An ninh Mỹ - Nhật, điều này sẽ khó có thể xảy ra, bởi khi đó Washington sẽ phải gánh vác trách nhiệm. Ngược lại, Trung Quốc hiện là chủ nợ lớn nhất, là đối tác cộng sinh không thể tách rời của Mỹ. Chính v́ vậy, Mỹ đang được cho là bị “kẹt”, giữa một bên là “t́nh cũ” và một bên là “t́nh mới”, không thể nhất bên trọng, nhất bên khinh nước nào.
Về phần Trung Quốc, nhiều học giả cho rằng, các động thái gia tăng căng thẳng của Trung Quốc trên biển Hoa Đông chỉ là “hàn thử biểu” để đo phản ứng của Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ triển khai chiến lược quay lại châu Á mà thôi. Bởi Bắc Kinh biết rằng, nếu xung đột nổ ra, chưa chắc ḿnh đă là người giành chiến thắng, bởi nói ǵ th́ nói, Nhật Bản vẫn là một cường quốc rất mạnh về quân sự, vũ khí vô cùng tối tân, hiện đại.
Hơn nữa, nếu chiến tranh xảy ra, Tokyo sẽ có chỗ dựa vững chắc là Mỹ, và đây không phải “miếng bánh” dễ nuốt với Bắc Kinh trong thời điểm hiện nay. Hơn nữa, nội bộ Trung Quốc vẫn có nhiều vấn đề phải giải quyết, từ chống tham nhũng đến các vấn đề an sinh xă hội. Chính v́ vậy, dù rất căng thẳng, nhưng mâu thuẫn Nhật – Trung vẫn nằm trong tầm kiểm soát, và chiến tranh là điều rất khó xảy ra, có chăng chỉ là một cuộc xung đột chóng vánh, không gây nhiều tổn thất mà thôi.
Thanh Hương
Theo Infonet
Chiến tranh Trung - Nhật sắp bùng nổ?
Games
