Trung Quốc sợ thua kiện chủ quyền tại Biển Đông
Theo mạng tin Sankei (Nhật Bản) số ra mới đây, khi bị Philippines kiện ra ṭa liên quan đến chủ quyền ở Biển Đông, Trung Quốc gây sức ép đối với Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) nhằm buộc Philippines rút đơn kiện.
Đường lưỡi ḅ trái phép của Trung Quốc. (H́nh đồ họa: AFP).
Để Manila rút đơn, Bắc Kinh hiện sử dụng quân bài mang tên “Quy tắc ứng xử” dựa trên quan điểm hối thúc các bên hành động theo pháp lư nhằm ngăn chặn xung đột trên Biển Đông.
Tháng 1/2013, Philippines đă đệ đơn kiện lên Ṭa án Trọng tài Quốc tế căn cứ vào Công ước của Liên hợp quốc về luật biển (UNCLOS) năm 1982. Trước đơn kiện của Philippines, Trung Quốc từ chối tham dự phiên ṭa quốc tế này, và Philippines đă yêu cầu Chánh án Ṭa án LHQ về Luật biển (ITLOS) Shunji Yanai chỉ định “trọng tài viên” đại diện cho Trung Quốc.
Theo Bộ Ngoại giao Philippines, Manila đă chỉ định một Giáo sư về luật quốc tế người Đức và nếu 3 trọng tài viên c̣n lại được chỉ định, quá tŕnh xét xử sẽ được tiến hành mà không cần đến sự có mặt của Trung Quốc.
Trước những diễn biến nêu trên, Trung Quốc đang gây áp lực đối với các nước ASEAN, trong đó có Singapore và Malaysia, nhằm mục đích ngăn cản việc “xét xử vắng mặt” đối với tính bất hợp pháp trong các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.
Về các phán quyết trước đây của Ṭa án Trọng tài Quốc tế, cũng không ít trường hợp ṭa án này đưa ra phán quyết phân rơ trắng đen. Ví dụ như trong vụ phân xử tranh chấp giữa Argentina và Chile đối với chủ quyền 3 ḥn đảo trên kênh Beagle, phía Chile đă thắng kiện với phán quyết khẳng định đối với các đảo này. Trung Quốc thực sự lo ngại về một phán quyết tương tự trong trường hợp này.
Ngoài ra, Bắc Kinh đang có ư đồ cô lập Philippines với sách lược phân hóa nội bộ ASEAN, đồng thời “đóng nhát đinh” răn đe khiến các nước khác trong khu vực không có cơ hội tận dụng vụ kiện của Philippines.
Liên quan đến quy tắc ứng xử “xem xét lại” việc rút đơn kiện, phía ASEAN đang thương lượng với Trung Quốc nhằm xây dựng một dự thảo về quy tắc này song Trung Quốc vẫn liên tiếp từ chối tham gia chính thức vào các cuộc tham vấn chính thức đó.
Điều này vô h́nh trung tạo tâm lư lo ngại bên trong ASEAN rằng việc Trung Quốc phản đối vụ kiện của Philippines sẽ càng khiến cho quá tŕnh bàn thảo về quy tắc ứng xử thêm bế tắc. Bắc Kinh đă khéo léo lợi dụng thực tế này để gây sức ép đối với ASEAN nhằm tạo ra tác động nhất định đến Manila.
Trong khi đó, trước sự kiện tàu hải quân Trung Quốc bắn cháy tàu cá Việt Nam tại vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa, Bộ Ngoại giao Mỹ đă lên tiếng “phản đối mạnh mẽ lối hành xử vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực” trên biển.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc lại khẳng định rằng hành vi đó (của Hải quân Trung Quốc) “là phản ứng chính đáng đối với các tàu cá đánh bắt bất hợp pháp,” trong khi phát ngôn của Hải quân Trung Quốc lớn tiếng cho rằng “Hải quân nước này đă bắn hai quả pháo sáng lên trời cảnh cáo.” Thực tế, các thuyền trưởng tàu cá Việt Nam đều khẳng định rằng họ bị tàu Trung Quốc “bắn 4-5 phát đạn”.
VN+
|