Nhiều người t́nh cờ trúng cả thùng vàng khi làm rẫy, rà phế liệu… Họ giàu lên trong lặng lẽ v́ dù sao đó cũng là mồ hôi nước mắt của người khác phải ngậm đắng, nuốt cay bỏ lại v́ cuộc binh biến
Đi đâu ở thị trấn Củng Sơn (huyện Sơn Ḥa - Phú Yên) cũng nghe râm ran chuyện trúng vàng 75. Theo ông Phạm Hải, nguyên chánh Văn pḥng UBND huyện Sơn Ḥa, những người trúng vàng 75 chủ yếu tập trung ở thị trấn Củng Sơn. “Đây là nơi đoàn người di tản dừng lại lâu nhất trên đường rút chạy về xuôi. Phần v́ kiệt sức, phần v́ không thể qua sông buộc người ta phải giấu lại vàng” - ông Hải giải thích.
Vô t́nh lượm được vàng
Những người lượm được vàng 75 đa phần là người lao động nghèo và “vô t́nh lượm được bí kíp”. Như ông P.X.H, ở thị trấn Củng Sơn, là nông dân chính gốc, quanh năm lầm lũi với ruộng rẫy. Lần ấy, ông H. cuốc đất trồng ḿ ở trảng Sim thuộc xă Sơn Hà, huyện Sơn Ḥa th́ vướng phải gốc bằng lăng lớn. Đang loay hoay bứng gốc cây để có chỗ trồng ḿ, cuốc ông H. đụng phải vật cứng. Đào lên th́ đó là một bi-đông nặng trịch. Ông H. mở nắp trút thử th́ ngỡ ngàng khi hàng loạt khâu vàng từ bên trong lăn ra. Theo lời đồn thổi của người dân địa phương, bi-đông vàng nặng gần 1 kg.

Hốc đá bên bờ suối Thá, nơi được cho là ông T.V.N t́m thấy thùng vàng
Lâu nay, giới rà phế liệu tỉnh Phú Yên đồn nhau về việc ông N.T.Đ, người xă Ḥa Xuân Đông, huyện Đông Ḥa, trúng cả ruột tượng vàng trong khi đang rà phế liệu dọc Quốc lộ 25, thuộc địa phận xă Chư Ngọc, huyện Krông Pa - Gia Lai. Lần ấy, ông Đ. cùng nhóm bạn 4 người đang rà t́m phế liệu dưới con suối nhỏ cách Quốc lộ 25 khoảng 40 m th́ bất ngờ máy rà có tín hiệu. Ông Đ. đào xuống lớp cát sâu hơn nửa mét th́ gặp phải một ruột tượng bằng vải đă mục, lộ ra những thỏi vàng óng ánh. Ông Đ. giấu bạn mang ruột tượng vàng trở về bán, lấy tiền xây lại nhà và bỏ nghề.
Nhưng may mắn nhất có lẽ là ông T.V.N, ở thị trấn Củng Sơn, huyện Sơn Ḥa. Gia đ́nh ông N. đông con, khó khăn. Ông N. quanh năm làm thuê theo kiểu ai gọi ǵ làm nấy. Lần ấy, ông N. được thuê lên suối Thá (xă Suối Bạc, huyện Sơn Ḥa) nhặt đá về xây nhà.
Trong khi nghỉ tay chờ xe vận chuyển, ông N. vào b́a rừng tranh thủ chợp mắt th́ thấy một thùng đạn (loại 7 kg) nằm trong gộp đá. Ông N. lôi ra và mở nắp xem th́ tṛn mắt khi trong đó ăm ắp vàng và nhiều đồ trang sức có giá trị. Sau khi hết kinh ngạc, ông N. lặng lẽ giấu lại “kho báu” và tiếp tục công việc, chờ đến đêm mới đưa về.
“Trong xă này cũng có rất nhiều người trúng vàng 75 khi lên rừng, làm rẫy nhưng họ giấu, xă cũng không nắm hết được” - ông Nguyễn Xinh Mầu, Chủ tịch UBND xă Sơn Hội, huyện Sơn Ḥa, nói.
Sợ điều tiếng
Nhà báo lăo thành Trần Lê Kha, một người gắn bó với đất Sơn Ḥa, cho biết bây giờ thi thoảng đi qua sông Ba, người ta vẫn c̣n nhặt được vàng 75. “Nhưng số vàng nhặt được chỉ lẻ tẻ, c̣n những người trúng được số vàng lớn trước đây do những người tháo chạy cất giấu th́ họ rất kín miệng, chỉ có những người trong gia đ́nh nói ra mới biết v́ ai cũng có chút suy nghĩ tội lỗi” - ông Kha cho hay.
Ông T.V.N nay không c̣n làm thuê mà mua đất mở trang trại ở xă Krông Pa (huyện Sơn Ḥa). Ngôi nhà lụp xụp cũ cũng đă được dỡ đi để xây lại một ngôi nhà bề thế kiểu biệt thự nhà vườn. T́m đến nhà, chúng tôi may mắn được gặp ông nhưng vừa nhắc đến chuyện vô t́nh trúng được vàng, ông liền khỏa lấp: “Người ta chỉ đồn thôi, vàng đâu mà vàng. Mà thôi, giờ tôi phải lên rẫy”. Vừa dứt câu, ông N. vội vă vào trong thay quần áo.
Rút kinh nghiệm, chúng tôi nhờ người quen điện thoại hẹn ông P.X.H. Ban đầu, ông H. bảo đang ở nhà, cứ đến. Tuy nhiên, khi nghe đến nhà báo, ông liền từ chối với lư do phải đi v́ có việc gấp.
Chúng tôi t́m đến thẳng nhà ông N.T.Đ ở xă Ḥa Xuân Đông. Vợ ông cho biết ông bỏ nghề rà phế liệu, mấy năm qua đă chuyển sang nghề nuôi tôm. Nhờ bà gọi điện thoại hẹn ông nhưng khi nghe có người lạ, ông Đ. nói như quát qua máy: “Bà nhiều chuyện, tui đi nhậu rồi!”. Vợ ông Đ. thiệt t́nh: “Ông này lạ, giữ hồ tôm mà sao bỏ đi nhậu?”.
“Những người từng trúng vàng 75 bây giờ đều có cuộc sống khá giả, xây nhà, mua xe, đổi nghề nhưng dường như trong sâu thẳm suy nghĩ của từng người vẫn gợn chút tội lỗi khi của cải mà ḿnh đang có lại là mồ hôi nước mắt của người khác, v́ cuộc binh biến phải chôn nơi xứ lạ quê người. Mặc dù họ cũng chỉ nhặt được chứ không lấy cắp của ai nhưng vẫn ngại nói nhiều v́ sợ điều tiếng” - ông Phạm Hải nh́n nhận.
Chắc cũng v́ cảm giác đó mà mấy năm qua, cứ đến tháng 3, người ta thấy ông P.X.H mang hương đến thắp dọc sông Ba, đoạn dưới thị trấn Củng Sơn.
Việt kiều về nước t́m vàng
Ông Trần Ngọc Đông, một người chuyên hành nghề rà phế liệu ở xă An Hiệp, huyện Tuy An - Phú Yên, kể sau Tết Nguyên đán năm 2012, có một người đến thuê ông đi rà phế liệu, trả công 1 triệu đồng/ngày. Ông này cho biết ḿnh tên Thành, Việt kiều Mỹ, về ăn Tết sẵn t́m lại của ngày xưa đánh rơi. Ông Thành mang theo cả bản đồ vẽ tay để đi t́m.
Sau 4 ngày t́m kiếm ở khu vực buôn Ma Lất (xă Ea Chà Rang, huyện Sơn Ḥa), khi đến chỗ một gốc cây đă mục, đột nhiên máy rà có tín hiệu. Ông Đông đào xuống nửa mét đất th́ moi lên được một ống đạn rất nặng. Vừa thấy, ông Thành mắt sáng rỡ, vồ lấy.
“Khi ông Thành mở ra, trong ấy toàn là vàng. Lần ấy, ngoài tiền công, ông ấy c̣n cho tui 2 chỉ” - ông Đông kể. |
Kỳ tới: Ám ảnh những giấc mơ vàng
Bài và ảnh: HỒNG ÁNH
Nguoilaodong