Người ta không thể đắm ch́m trong kư ức. Nhưng không thể gọi các đấng tiên đế lên để tra vấn “sao lại chọn xây Đàn Xă tắc ở chỗ đó”.
1. Sau khi đánh tan nhà Tây Sơn, lên ngôi hoàng đế, Nguyễn Ánh lấy niên hiệu Gia Long và mở ra một triều đại có thể nói là khắc nghiệt nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam.
Là kinh đô, Huế là biểu tượng của nhà nước quân chủ chuyên chế. Thậm chí, một trong những công tŕnh tiêu biểu của cố đô này là Khiêm lăng, nơi an nghỉ của Tự Đức - chắt nội Gia Long – rộng tới 12 ha, gắn liền với lời oán thán: Vạn niên là vạn niên nào/Thành xây xương lính hào đào máu dân. Sự oán giận bùng phát bằng việc 3.000 lính, thợ nghe theo lời hiệu triệu phản kháng của anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực kéo về tấn công kinh thành mà sử gọi là loạn "Giặc chày vôi” v́ vũ khí của quân khởi nghĩa là chày.
Đàn Xă tắc và cầu vượt mà Hà Nội định xây dựng. Ảnh minh họa
Với gốc tích như thế, theo logic của “Hiệp hội lái xe Hà Nội”, giữ lại Cố đô Huế th́ được tích sự ǵ? Cố đô Huế xứng đáng bị đập bỏ, để “xóa đi h́nh ảnh chế độ phong kiến thối nát trong tâm thức người dân” (trích công văn Hiệp hội Vận tải Hà Nội gửi UBND thành phố, bày tỏ quan điểm ủng hộ xây cầu vượt qua Đàn Xă Tắc). Thế nhưng, cũng ở cái “trung tâm quyền lực thối nát” ấy, mới vài thập kỷ trước, các nhà nghiên cứu, giới bảo tồn và người dân Huế đă đau đớn biết chừng nào khi Đàn Nam giao – nơi các vị vua triều Nguyễn cúng tế trời đất vào mùa xuân hàng năm – bị phá bỏ.
Và cũng theo cái logic ấy, phần c̣n lại của Nhà tù Hỏa Ḷ ở giữa ḷng Thủ đô hay nhà tù Côn Đảo, một địa ngục trần gian… và vô vàn công tŕnh khác gắn với quá khứ tàn bạo và đau thương cũng nên xóa bỏ?
Theo logic của Hiệp hội Vận tải Hà Nội, có thể suy luận là Nhà nước nên giải tán luôn cố đô Huế v́ chẳng có tích sự ǵ.
2. Quá khứ - lịch sử là kư ức của mỗi con người, mỗi quốc gia dân tộc. Quá khứ, dù đau thương hay đẹp đẽ, người ta cũng không bao giờ t́m cách chối bỏ, t́m cách quên đi. Mất kư ức, chỉ có thể là những kẻ không b́nh thường đáng thương. C̣n như nhà sử học Dương Trung Quốc, người nổi tiếng sắc sảo và lịch lăm, hẳn phải rơi vào t́nh trạng không kiểm soát được cảm xúc, phải rất giận dữ th́ mới thốt lên những lời cay nghiệt đến thế: “Người NGU mới nói phá Đàn Xă tắc để xóa tàn dư phong kiến!”.
Là một trong các loại đàn tế cổ, đàn Xă Tắc là nơi được lập để tế Xă thần (Thần Đất) và Tắc thần (tức Thần Nông) - hai vị thần của nền văn minh lúa nước. Theo tác giả Đào Duy Anh trong Từ điển Hán Việt, “Xă tắc” có nghĩa là “Thuở xưa dựng nước (....). Dân cần có đất ở nên lập nền xă để tế thần hậu thổ, dân cần có lúa ăn, nên lập nền tắc để tế thần nông. Mất nước th́ mất xă tắc, nên xă tắc cũng có nghĩa là quốc gia”.
Giáo sư Lê Văn Lan cho biết: Từ xa xưa, không chỉ đối với người dân, mà ngay cả các vương triều, kinh đô Việt Nam và Trung Hoa, đàn Xă Tắc có vị trí vô cùng thiêng liêng. Giữ ǵn, bảo tồn đàn Xă Tắc cũng chính là giữ ǵn Sơn hà Xă Tắc
Phong kiến, không là thứ ǵ xấu xa. Đó là h́nh thái thứ hai trong số các h́nh thái kinh tế - xă hội của loài người kể từ khi thoát thai khỏi xă hội nguyên thủy mông muội. H́nh thái ấy, là sự tất yếu mà các dân tộc văn minh đều phải trải qua.
Ở Việt Nam, dẫu c̣n nhiều tranh căi ở góc độ khoa học, nhưng cơ bản, người ta đều thừa nhận, chế độ phong kiến h́nh thành và phát triển trong thời kỳ từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX sau đó dưới chế độ thực dân (từ thời nhà Ngô đến nhà Nguyễn). H́nh thái kinh tế - xă hội phong kiến gắn liền với nhà nước phong kiến đă hoàn thành sứ mệnh lịch sử của ḿnh, chính thức là từ ngày 2/9/1945 nhưng trên thực tế, nó đă đánh mất vai tṛ sau 56 năm kể từ ngày Hoàng đế Gia Long lên ngôi, khi không lănh đạo, không thống nhất được ư chí dân tộc để chống ngoại xâm.
9 thế kỷ ấy, các triều đại phong kiến đă đạt được nhiều đỉnh cao rực rỡ: Ngô Quyền mở ra kỷ nguyên độc lập cho dân tộc sau 1.000 năm Bắc thuộc. Nhà Lư là công cuộc định đô Thăng Long. Ba lần chiến thắng Đế quốc Nguyên Mông là chiến công hiển hách trong lịch sử nhân loại của nhà Trần. Chế độ phong kiến Việt Nam đạt đỉnh cao vào thời Lê.
Nhà Nguyễn, dẫu gây nhiều tranh căi, nhưng là triều đại đă mở mang bờ cơi, thống nhất đất nước có h́nh hài như ngày hôm nay…
Đừng bắn súng lục vào quá khứ!
3. Và người ta cũng không thể đắm ch́m trong kư ức. Nhưng không thể gọi các đấng tiên đế lên để tra vấn “sao lại chọn xây Đàn Xă tắc ở chỗ đó”. Vậy th́ chỉ có thể quy trách nhiệm cho tầm nh́n hữu hạn của các nhà quản lư, các chuyên gia quy hoạch.
Ông Nguyễn Hoàng Long – phó trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội đă bày tỏ một cách
khôn ngoan: “Quan điểm chung của lănh đạo thành phố là bảo tồn giá trị lịch sử, những ǵ đă ghi dấu ấn từ thế hệ cha ông, điều đó là rơ ràng không phải bàn căi. Cho nên sự phát triển luôn phải hài ḥa với sự bảo tồn giá trị lịch sử văn hóa của đất nước”.
Phong Dao
Nguoiduatin
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Giữ lại Cố đô Huế th́ được tích sự ǵ?
