Khi quân đội nhân dân Việt Nam tiến vào giải phóng Sài G̣n thống nhất đất nước ngày 30/4/1975, rất nhiều vũ khí của Mỹ đă bị quân đội thu giữ và cải tiến để sử dụng.
Những năm tiếp đó khi t́nh h́nh biên giới căng thẳng những vũ khí này đă lập tức được trưng dụng góp phần quan trọng trong việc bảo vệ biên giới, truy quét tàn quân Khơ me đỏ.
Những vũ khí Mỹ được trưng dụng thời đó có thể kể đến: Trực thăng vận tải bán vũ trang UH-1, trực thăng vận tải CH-47, máy bay vận tải C-130, xe thiết giáp M113, lựu pháo M114-155mm, lựu pháo M2A1 105mm, tàu đổ bộ lưỡng dụng LST-1, LCU-1466, máy bay chiến đấu F-5, A-37, máy bay vận tải các loại. Bên cạnh đó c̣n số lượng rất lớn súng trường tiến công M16, AR-15, súng phóng lựu M79, các loại súng máy hạng nặng khác...
UH-1 từ vũ khí của chiến thuật "phượng hoàng vồ mồi" cho người dân Việt Nam ngày ấy nay trở thành vũ khí đắc lực trong việc bảo vệ an ninh quốc gia.
Trong đó, trực thăng UH-1, xe thiết giáp M113, lựu pháo M114 155mm, lựu pháo M2A1 105mm là lực lượng tham chiến nhiều nhất. Số vũ khí này giúp cho quân đội nhân dân Việt Nam tạo được sự áp đảo về hỏa lực so với quân Khơ me đỏ.
Đến những năm 1990, phần lớn số vũ khí Mỹ thu được gặp nhiều khó khăn trong hoạt động do thiếu linh kiện và phụ tùng thay thế nhất là đối với những vũ khí đ̣i hỏi quá tŕnh bảo tŕ liên tục như trực thăng UH-1, xe thiết giáp M113. Các loại máy bay F-5, A-37, CH-47 phải ngưng hoạt động v́ thiếu phụ tùng thay thế.
Số trực thăng UH-1, xe thiết giáp M113 được đưa vào bảo quản trong kho chờ cơ hội tái sử dụng. Sau khi Việt - Mỹ b́nh thường hóa quan hệ, cơ hội khôi phục các vũ khí Mỹ đă trở nên rơ ràng hơn.
Thiết xa vận M113 kiểu "made in Việt Nam" ngày nay. Ảnh: Quansuvn.
Hiện tại, trực thăng UH-1 đang được tái trang bị và hiện đại hóa với sự giúp đỡ từ phía Mỹ, loại trực thăng này đang được phục hồi nhằm phục vụ cho các mục đích dân sự và quốc pḥng. Xe thiết giáp M113 cũng đă và đang được hiện đại hóa để tiếp tục phục vụ trong biên chế quân đội Việt Nam.
Xe thiết giáp M113 được thay thế vũ khí Mỹ bằng vũ khí Nga, theo các nguồn tin không chính thức hiện có khoảng 200 chiếc M113 đang hoạt động trong biên chế lực lượng tăng thiết giáp Việt Nam.
Lựu pháo M114 155mm, M2A1 105mm tiếp tục được hiện đại hóa đến nay vẫn là loại pháo mặt đất cấp chiến dịch chủ lực của quân đội Việt Nam.
Một biến thể của M16 được "Việt Nam hóa" với tên gọi M18 trong biên chế lực lượng đặc công Việt Nam.
Súng trường tiến công M16 cũng được hiện đại hóa để tiếp tục sử dụng. Một chi tiết khá thú vị là một biến thể khá lạ của M16 được “Việt Nam hóa” với tên gọi M18 đă xuất hiện trong biên chế lực lượng đặc công và cảnh sát biển Việt Nam tại lễ diễu binh mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội ngày 10/10/2010. Đặc biệt, Việt Nam đă sản xuất thành công ṇng súng phóng lựu M79 tạo thể chủ động nguồn cung cho quân đội.
Hiện tại quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ đang diễn biến theo chiều hướng tốt đẹp, sắp tới nhiều khả năng các vũ khí Mỹ đang được lưu giữ trong kho sẽ được tái trang bị và hiện đại hóa nhằm phục vụ cho quốc pḥng an ninh trong bối cảnh đất nước chưa có nhiều ngân sách cho việc mua sắm vũ khí mới.
TM