Ngôi nhà nhỏ được bà mẹ chia ra thành 10 căn pḥng chỉ 1 - 3 m2 cho những người con đă có gia đ́nh. Tất cả các pḥng được dựng bằng gỗ ép, b́a cứng ọp ẹp đang là nơi sinh sống của 34 con người.
"Mỗi lần đi ngủ, con phải lấy dây cột chân lại, nếu không, khi ngủ quên là con rơi xuống 'tầng 1' của ba mẹ liền à", cậu bé Lê Thanh Thuận bẽn lẽn kể.
"Tầng 1" của gia đ́nh bé Thuận là căn pḥng chỉ rộng chừng một m2 được cất tạm phía bên hông ngôi nhà của bà ngoại. Nó chỉ có ba bức vách, phía c̣n lại là khoảng trời mênh mông được rào chắn lại bởi mấy thanh củi để ngăn những đứa trẻ không lọt xuống đất.
"Ngày nắng th́ nắng vào tận nhà, những ngày mưa gió th́ cả 4 người phải ôm đồ di tản, mỗi người đi ở ké mỗi pḥng của các anh chị khác", chị Nguyễn Thị Bích Thủy (mẹ bé Thuận) chia sẻ. Chị bảo, hồi đầu, khi chỉ có hai vợ chồng th́ c̣n có chỗ cựa quậy, nhưng từ lúc có thêm hai đứa bé, căn pḥng chật chội vô cùng.
Vợ chồng chị lấy miếng ván kê lên thành gác nhỏ phía trên cho cậu con trai làm chỗ học và ngủ. Trên mặt phản rộng chừng nửa mét đấy, chị c̣n tận dụng để thêm vài vật dụng gia đ́nh, thậm chí cắm nồi cơm điện ngay trên đầu cậu con trai lớn. Có lần, bé Thuận ngủ quên bị lăn xuống "tầng" dưới. Từ đó trở đi, khi ngủ cậu thường "lấy dây cột chân lại cho chắc ăn".

Căn pḥng chật chội trong nhà bà Lỉnh. Ảnh: Ngọc Lan.
Căn pḥng của chị Thủy cũng giống như 9 pḥng khác trong ngôi nhà 30 m2 của bà Lâm Thị Lỉnh, nằm trên đường An Dương Vương (quận 5, TP HCM). Căn nhà được ba mẹ chồng bà Lỉnh xây từ những năm 40.
Nằm lọt thỏm trong con hẻm nhỏ, ngôi nhà được chắp vá chằng chịt bởi những miếng gỗ ép, những thanh củi đóng tạm bợ. Bốn góc tường mọt mối đă gặm nhấm hết, phải kê thêm mấy cột gỗ để trụ lại. 12 đứa con của bà Lỉnh đă chào đời tại đây nhưng 3 người đă mất. 9 người c̣n lại lớn lên lấy vợ lấy chồng, sinh con đẻ cái nhưng không có nơi ở nên vẫn bấu víu vào mẹ.
Hiện, gia đ́nh này có tới 34 nhân khẩu. Người chạy xe ôm, người bán nước ở đầu hẻm, người th́ làm thợ hồ... Bà Lỉnh bảo, ban ngày nhà c̣n thông thoáng v́ người lớn đi làm, tụi trẻ con đi học nhưng cứ chập tối, mọi người đổ về th́ không gian trở nên ngột ngạt, bức bí và cực nhất là việc vệ sinh, tắm rửa. Chừng đó người nhưng chỉ có một nhà vệ sinh bé tẹo ở tầng trệt. Sáng sáng, họ xếp hàng chờ nhau cả tiếng. Người nào đi học hoặc đi làm sớm th́ được ưu tiên dùng trước.
Để có không gian riêng cho từng gia đ́nh, bà Lỉnh cơi nới thêm hai "tầng" và chia ra chi chít các pḥng nhỏ với diện tích chỉ từ một đến 3 m2 cho mỗi con. Cộng thêm pḥng của bà Lỉnh, ngôi nhà này có tới 10 căn pḥng. Toàn bộ pḥng được kê lên bằng gỗ ép, giấy b́a nên chỉ cần dẫm mạnh chân là có thể lún bất cứ lúc nào. Cầu thang để đi lên từng căn gác cũng là những tấm gỗ được dựng đứng, tối om, người ngoài vào không dám bước lên. Do mỗi pḥng là một gia đ́nh riêng nên mọi người đều phải ngăn ra một góc để có chỗ nấu nướng, mặc cho xung quanh chất đầy áo quần, sách vở... có thể gây cháy bất cứ lúc nào.
Chị Thủy là con út nên lúc lấy chồng cũng là khi căn nhà đă chật cứng người ở. Vợ chồng chị, người làm mướn, người th́ bán hàng rong, không thuê nổi pḥng trọ nên chấp nhận ở trong căn pḥng bé nhất nhà.
Kế bên pḥng chị Thủy là căn pḥng rộng nhất nhưng cũng chỉ có 3 m2. Nơi đây, ngoài vợ chồng chị Bích Nga, hộ này c̣n có thêm 4 đứa con và một đứa cháu ngoại. Dẫu biết con cái giờ cũng lớn, sinh hoạt trong không gian chật chội này rất bất tiện nhưng họ chẳng biết làm sao.
"Khéo ăn th́ no, khéo co th́ ấm. Đêm th́ trải chiếu ra cả nhà cùng nằm chung, ngày th́ cuốn lại lấy chỗ cho mấy đứa học và tranh thủ bắc bếp nấu ăn cho cả ngày", bà Lỉnh kể về cách sắp xếp của những đứa con.
Cụ bà 80 tuổi cho hay, căn nhà hơn nửa thế kỷ này mục nát, mấy năm gần đây không dám bước mạnh chân v́ sàn đă lún hết và có thể sập bất cứ lúc nào. "Chúng nó đứa nào cũng chỉ làm lặt vặt, có khi nhà nước c̣n phải cấp gạo cứu đói th́ nói ǵ đến việc góp hơn 100 triệu để sửa nhà”, bà Lỉnh nói.
Ngọc Lan/VNE