Việc cấp phép hoạt động ồ ạt, cho thuê đất công bừa băi, Sở Công thương Hà Nội và UBND quận Hoàng Mai đang cùng nhau biến xóm băi nằm dưới chân cầu Thành Tŕ thuộc địa giới hành chính phường Thanh Tŕ trở thành một kho “bom” khổng lồ, nơi mà hoạt động san chiết khí, gas, địa bàn tập kết, trung chuyển khí, gas diễn ra rầm rộ.
Hiểm họa nổ tung cầu Thanh Tŕ không phải là không thể xảy ra khi việc quản lư nhà nước đang có nhiều dấu hiệu bị buông lỏng. Hơn cả một tuần theo dơi hoạt động kinh doanh gas ở đây, phóng viên đă nh́n thấy sự nguy hiểm cận kề cần có sự vào cuộc kịp thời của Bộ GTVT cũng như UBND TP. Hà Nội.
 |
Kho tập kết gas của Cty CP Ngọn lửa thần |
Kho “bom” khổng lồ
Chiếc xe bán tải mang BKS 30X- 9433 sau khi “ăn” đủ khoảng 40 b́nh gas hiệu Vinape Gas được niêm phong trên van b́nh bắt đầu lăn bánh từ xóm băi, phường Thanh Tŕ bon bon chạy vào nội thành Hà Nội. Xe chạy chậm lại khi tới đường ngă ba Giải Phóng- Trương Định.
Xe dừng lại tại một đại lư gas ở phố Giáp Bát, đường nhỏ lại đông nên cả tài xế và phụ lao xuống tranh thủ bưng bê gần chục b́nh gas giao cho chủ đại lư này. Nhận tiền thanh toán đầy đủ hai thanh niên lại leo lên xe tiếp tục cuộc hành tŕnh đi sâu vào nội thành để giao cho hết số “hàng” đă nhận…
Theo quan sát của phóng viên, đây là h́nh ảnh thường thấy tại xóm băi phường Thanh Tŕ. Một ngày có cả hàng trăm chuyến xe nhộn nhịp ra vào “ăn” gas để đi tiêu thụ khắp các địa bàn của thủ đô và những tỉnh lân cận. Việc ra vào thường xuyên, làm đoạn đường dưới chân cầu Thành Tŕ chạy ra tận băi bị cày xới nham nhở, bụi tung mù mịt.
Mục sở thị tại “sào huyệt” khí, gas tựa như công trường này, có thể thấy ở đây có tới gần chục điểm lúc nào cũng mở cửa làm băi tập kết để trung chuyển số lượng rất lớn gas đă sang chiết ra thị trường tiêu thụ. Các điểm tập kết được chia lô, phân địa bàn rất kín kẽ, và mỗi lô đều được xây tường bao quanh cao cả gần chục mét. Có chốt bảo vệ bên ngoài, một vài thanh niên mặt mũi bặm trợn luôn để ư người lạ và canh pḥng rất nghiêm ngặt. Phía bên ngoài cổng có nơi ghi tên doanh nghiệp c̣n hầu hết th́ chẳng thấy ghi ǵ, cứ như những lô-cốt.
“Chú cứ chăm chú nh́n một lúc sẽ thấy. Xe đi vào là xe chở b́nh gas đă qua sử dụng, xe chạy phía trong ra là xe chở b́nh gas đă được sang chiết để đem đi cung cấp cho các đại lư. Dưới chân cầu này trông thế thôi chứ ở đây chẳng khác ǵ một khu công nghiệp chuyên tập kết các sản phẩm khí, gas của rất nhiều công ty để cung cấp cho toàn thủ đô và miền Bắc đấy”, một tài xế vận tải nói với phóng viên.
Quả đúng như vậy, để xác minh thông tin tài xế này nói, phóng viên đă tiếp cận một chủ đại lư chuyên tiêu thụ sản phẩm gas ở đây. Chủ đại lư này "bô bô" rằng khách hàng cần loại ǵ, hăng gas ǵ cũng có. Chỉ cần “alo” một cuộc là đáp ứng ngay.
Vị này cho biết, các b́nh gas được bà “nhập” từ xóm băi Thanh Tŕ về chủ yếu là để cung cấp cho bà con trong khu Giáp Bát, Trương Định sử dụng. V́ giá bán một b́nh gas ra cho khách hàng ở đây rẻ hơn ở những đại lư khác khoảng 20.000 đồng/b́nh nên nhập về cái là bán vèo vèo. Khi hỏi về chất lượng cũng như độ an toàn của các b́nh gas này th́ vị này trấn an là nh́n niêm phong thế này th́ “hàng” chính hăng rồi, khỏi phải lo.
 |
Những chiếc xe bán tải chở gas đă sang chiết đi tiêu thụ |
Buông lỏng quản lư
Là đơn vị trực tiếp kư hàng loạt hợp đồng cho thuê đất nhưng khi được hỏi bên trong những khu phân lô kín đáo của một số công ty có phải là sang chiết gas hay không th́ bà Hoàng Thị Minh Huệ, Phó Chủ tịch UBND phường Thanh Tŕ thừa nhận là không biết. Sau khi trao đổi với một lănh đạo công an phường, bà Huệ nói: “Theo báo cáo của cán bộ đi kiểm tra th́ không thấy có sang chiết khí gas mà chỉ là nơi lưu trữ b́nh gas đă qua sử dụng, các đơn vị hoạt động đúng giấy phép kinh doanh, công tác PCCC ở đây đảm bảo tốt”.
Điều tra của phóng viên cho thấy kết quả hoàn toàn khác. Ở xóm băi, dưới chân cầu Thành Tŕ hiện chỉ có 4 đơn vị là có giấy phép hoạt động kinh doanh gas của Sở Công thương Hà Nội cấp, c̣n lại là hoạt động “chui”, không phép. Trong đó điển h́nh là 2 công ty có dấu hiệu hoạt động trái phép ở đây là Cty TNHH TM Tú An, và Cty TNHH TM Vinh Quang.
 |
Cty Vinh Quang được báo cáo đă di chuyển đi nơi khác nhưng thực tế th́ vẫn hoạt động ở dưới chân cầu thanh tŕ |
Ông Vũ Văn Mười, chuyên viên pḥng Kinh tế, người được cử phụ trách quản lư các doanh nghiệp kinh doanh gas trên địa bàn quận Hoàng Mai, tỏ thái độ ngạc nhiên khi phóng viên đề cập đến trường hợp Cty Vinh Quang đang hoạt động rầm rộ, công khai ở đây.
“Thế th́ lạ quá. Trên hồ sơ quản lư nhà nước, giấy phép được hoạt động hiện tại th́ không thấy có tên Cty Vinh Quang. Trước đây Cty này có hoạt động nhưng vào tháng 8/2012 sau khi quận đi kiểm tra các đơn vi kinh doanh gas trên địa bàn th́ nghe UBND phường báo cáo là cty này đă dừng hoạt động và đă chuyển đi chỗ khác rồi mà”, ông Mười thắc mắc.
Một trường hợp khác là Cty TNHH TM Tú An có trụ sở hoạt động ở Yên Sở. Cũng theo ông Mười, trước đây kho gas của Cty này nằm ngay cạnh khu dân cư nhưng do lo sợ hiểm họa cháy nổ nhân nên người dân bức xúc kiến nghị. Thời điểm đó Công an đến lập biên bản liên tục, UBND quận phải ra văn bản tŕnh lên Sở Công thương đề nghị rút giấy phép nhưng khi Sở chưa có ư kiến th́ Cty này đă chủ động di dời, thế mà nay không hiểu sao Cty lại chạy về đây hoạt động được.
 |
Kho gas công ty Tú An đă chuyển về đây hoạt động |
Vị đại diện Pḥng Kinh Tế quận Hoàng Mai thừa nhận hoạt động tại xóm băi Thanh Tŕ hiện nay là phức tạp: “Kinh doanh nghành nghề nhạy cảm cháy nổ như gas nhưng việc thẩm định đủ điều kiện hay không là do Sở Công thương tự ư cấp phép. Pḥng Kinh tế của quận chẳng có quyền hành ǵ. Pḥng chỉ quản lư sau cấp phép nên thỉnh thoảng chỉ được đi kiểm tra xem các giấy phép đă hết hạn chưa mà thôi.
Về an toàn cháy nổ là trách nhiệm của bên PCCC, hàng giả, hàng nhái là do bên quản lư thị trường, sử dụng đất như thế nào lại là do chính quyền địa phương dưới đó. Một anh quản một mảng nên… khó lắm. Về mặt cảnh báo th́ với trách nhiệm của ḿnh, Pḥng cũng đă nhiều lần có văn bản kiến nghị lên cấp trên rút giấy phép hoạt động nhưng việc có rút hay không lại là quyền của cơ quan khác”.
“Thổi bay” cầu Thanh Tŕ?
Cầu Thanh Tŕ nếu chỉ tính phần cầu chính đoạn qua sông Hồng đă dài 3.084m, rộng 33,10m. Theo quy định về quản lư và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ của Chính phủ và Bộ GTVT th́ hành lang an toàn đối với cầu có chiều dài như Cầu Thanh Tŕ được tính từ mép ngoài cùng đất của đường bộ trở ra mỗi phía là 150m. Phần hành lang này quy định nghiêm cấm xây dựng trái phép các loại công tŕnh trong phạm vi bảo vệ.
Đặc biệt, các kho chứa vật liệu nổ, vật liệu có nguy cơ cháy cao, hóa chất độc hại như trong trường hợp này không những phải nằm ngoài hành lang an toàn mà c̣n phải xa thêm một khoảng cách nhất định nữa để bảo đảm an toàn cho hoạt động giao thông vận tải.
Thế nhưng theo điều tra của phóng viên, trong gần 200 công tŕnh xây dựng ngay dưới chân cầu Thanh Tŕ ở xóm băi, phường Thanh Tŕ, lại chủ yếu là các công tŕnh nhà kho, xưởng san chiết khí, gas, kinh doanh xăng dầu (ngay tại chân cầu Thanh Tŕ có một cây xăng rất lớn)… với nguy cơ cháy nổ liên hoàn rất lớn.
 |
Một cây xăng cũng "vô tư" mọc ngay chân cầu Thanh Tŕ |
Lợi dụng đây là khu đất công nằm ngoài băi sông Hồng chưa có quy hoạch chi tiết và không nằm trong quy hoạch sản xuất nông nghiệp của quận Hoàng Mai nên một số lănh đạo UBND phường Thanh Tŕ đă tự ư kư hợp đồng với 12 tổ chức và 14 cá nhân để sử dụng vào nhiều mục đích, trong đó cho tổ chức, cá nhân thuê đất công kinh doanh, san chiết gas. Việc làm này vừa trái luật, vừa sai mục đích và gây nguy hiểm nhưng đến nay vẫn chưa thấy quận Hoàng Mai có biện pháp kiên quyết nào để mà xử lư.
Có thể thấy, với việc cho thuê đất vô tội vạ của chính quyền địa phương, cấp phép hoạt động kinh doanh gas ồ ạt nhưng lại thiếu thanh kiểm tra của Sở công thương Hà Nội, đă biến băi bồi sông Hồng thành các kho chứa, các điểm san chiết khí ni tơ, gas trái phép. Không phải là phần hành lang mà ngay phía dưới chân cầu Thanh Tŕ đă đang trở thành một kho “bom” khổng lồ với hàng ngàn b́nh khí, gas chờ sự cố để nổ. Chỉ cần một lờ là th́ hiểm họa nổ tung cầu Thanh Tŕ sẽ xảy ra với hậu quả rất khó lường.
Cầu Thanh tŕ là cây cầu lớn nhất trong các cây cầu bắc qua sông Hồng, bắt đầu từ điểm cắt quốc lộ 1A tại Pháp Vân, quận Hoàng Mai, điểm cuối cắt quốc lộ 5 tại Sài Đồng, quận Long Biên.
Cầu Thanh Tŕ được khởi công ngày 30/11/2002 và thông xe ngày 2/2/2007.
Cầu Thanh Tŕ có tổng chiều dài bao gồm đường dẫn và cầu dài hơn 12.000m, cầu chính qua sông Hồng dài 3.084m, rộng 33,10m với 6 làn xe (4 làn xe cao tốc), tốc độ cho phép 100km/h.
Đây là một trong những cây cầu bê tông cốt thép dự ứng lực dài và rộng nhất Việt Nam.
Cầu Thanh Tŕ do Bộ Giao thông vận tải làm chủ đầu tư.
|
Điều tra của Phi Hùng - Tuấn Ngọc