Nghi ngờ dai dẳng về hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ

Ba thập kỷ sau khi Ronald Reagan triển khai kế hoạch "Chiến tranh giữa các vì sao", chương trình phòng thủ tên lửa tốn kém đã trở thành trụ cột trong chiến lược của Mỹ cho dù còn tồn tại nhiều nghi ngờ dai dẳng về mặt kỹ thuật đối với hệ thống này.

Tên lửa SM-3 Block IA được phóng từ hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis ở phía tây Hawaii. Ảnh: THX/ TTXVN.

Không còn được thiết kế để đối phó với một cuộc tấn công hạt nhân từ Xôviết, mạng lưới chống tên lửa của Mỹ hiện nay được cho là nhằm ngăn chặn một "cuộc tấn công hạn chế" từ CHDCND Triều Tiên hoặc Iran. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đã đặt câu hỏi rằng liệu hệ thống này có thực sự hiệu quả hay không.

Mặc dù kế hoạch của cựu Tổng thống Reagan đã gây ra một cuộc tranh cãi gay gắt vào những năm 1980, song cho tới nay, kế hoạch này được Washington kiên quyết bảo vệ.

Kế hoạch phòng thủ tên lửa vẫn đòi hỏi một kỳ tích về công nghệ, đó là bắn hạ một tên lửa đạn đạo bay bên ngoài bầu khí quyển bằng một tên lửa khác. Với sự hỗ trợ của radar hiện đại, các tên lửa đánh chặn SM-3 đặt trên boong của 26 tàu hải quân và những tên lửa đánh chặn đặt trên mặt đất ở Alaska và California được thiết kế để chặn đứng những tên lửa tầm xa, bao gồm các tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) khi những tên lửa này đang bay với vận tốc cực lớn ngoài không gian. Trung tướng Richard Formica - Chỉ huy lực lượng phòng thủ tên lửa và không gian thuộc Quân đội Mỹ - tuyên bố với các nghị sỹ Mỹ hồi tháng 5 rằng: "Chúng tôi tin tưởng hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo có thể bảo vệ Mỹ trước một cuộc tấn công hạn chế từ cả CHDCND Triều Tiên và Iran".

Cơ quan Phòng thủ Tên lửa Mỹ cho biết các tên lửa đánh chặn SM-3 - loại vũ khí được sử dụng trong lá chắn chống tên lửa của NATO - đã hoạt động thành công trong 25 trên tổng số 30 cuộc thử nghiệm, trong khi đó các tên lửa đánh chặn đặt trên mặt đất chỉ thất bại trong 2 cuộc thử nghiệm cuối cùng. Cả Bình Nhưỡng và Tehran vẫn chưa phát triển được ICBM có khả năng vươn tớn Mỹ. Một số nhà khoa học cho rằng dự án phòng thủ tên lửa chỉ là một sự ảo tưởng về kỹ thuật.

Trong một báo cáo năm 2010, Giáo sư George Lewis - một nhà vật lý tại Đại học Cornell - và Theodore Postol - Giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts, viết rằng mặc dù đã bỏ ra nhiều tỷ USD vào dự án này, song không có dấu hiệu cho thấy "bất kể vấn đề cơ bản chưa được giải quyết nào, có liên quan tới việc phòng thủ chống lại các tên lửa đạn đạo bay ở độ cao lớn so với mặt nước biển, đã được tháo gỡ". Theo Lewis và Postol, các cuộc kiểm tra của Lầu Năm Góc chỉ cho thấy "vẻ bề ngoài của thành công" bởi đường bay, thời gian phóng và loại tên lửa được bắn đi đều được biết trước. Họ cho rằng các cuộc kiểm tra được tổ chức "theo những kịch bản được dàn xếp cẩn thận, vốn được thiết kế để che dấu những lỗi cơ bản".

Những báo cáo về các cuộc kiểm tra của Lầu Năm Góc trong những năm gần đây thừa nhận rằng các tên lửa đánh chặn đặt trên mặt đất - mỗi tên lửa trị giá 70 triệu USD - cho tới nay mới chỉ "thể hiện khả năng hạn chế trong việc chống lại một mối đe dọa đơn giản" do công nghệ chưa hoàn chỉnh.

Những người hoài nghi về kế hoạch này nói rằng kẻ thù có thể vô hiệu hóa hệ thống này bằng cách phóng đi hàng loạt tên lửa, tấn công các hệ thống radar hoặc đơn giản là sử dụng vật nghi trang để đánh lừa hệ thống này. Các chuyên gia nói rằng các quả bóng bằng nhôm hoặc một số lượng lớn các thanh kim loại nhỏ cũng đủ để khiến hệ thống này bị rối tung lên. Nhà vật lý Yousaf Butt, làm việc tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Monterey, nói với hãng tin AFP: "Chúng ta có thể dễ dàng tạo ra những vật nghi trang, ví dụ như những quả bóng. Rất khó để phân biệt đâu là đầu đạn thật sự". Ngay cả những người ủng hộ mạnh mẽ chương trình này, bao gồm cả các sỹ quan hải quân phục vụ trong các tàu phòng thủ tên lửa, nói rằng các vật nghi trang là một thách thức rất lớn.

Mặc dù hiệu quả của hệ thống này vẫn chưa rõ ràng và xuất hiện nhiều lời phàn nàn từ phía Nga rằng hệ thống này phá hoại những nỗ lực kiểm soát vũ khí, song các loại vũ khí chống tên lửa vẫn được bán cho các nước đồng minh và được ủng hộ rộng rãi tại Quốc hội - nơi ngành công nghiệp quốc phòng đã thực hiện các hoạt động "vận động hành lang" nhằm duy trì kế hoạch này.

Theo các con số chính thức, kể từ khi được khởi động năm 1980, kế hoạch này đã tiêu tốn ít nhất 158 tỷ USD, song nhiều ước tính khác cho rằng con số này còn cao hơn thế. Một cuộc khủng hoảng ngân sách cũng khó có thể gây tác động tới kế hoạch này. Lầu Năm Góc đã đề xuất chi 9,2 tỷ USD cho hệ thống này vào năm 2014 và 45,7 tỷ USD trong 5 năm tiếp theo. Một số Thượng nghị sĩ còn đang thúc đẩy gây quỹ để xây dựng một hệ thống đánh chặn mới ở Bờ Đông.

Tuy nhiên, đối với những người hoài nghi, hệ thống này vẫn chưa được chứng minh là có hiệu quả. Theo nhà vật lý Butt, nỗ lực bắn hạ một đầu đạn đang bay đến trong không gian "là điều rất khó".

TTXVN/Tin tức