Khu vực châu Á-Thái B́nh Dương ngày càng có nhiều điểm nóng dễ bùng nổ. V́ vậy, lời kêu gọi của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về sự cấp thiết phải xây dựng ḷng tin chiến lược là lời nhắc nhở hết sức kịp thời.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 12 ở Singapore.
Không khó để nhận thấy những điểm nóng đang trực chờ bùng nổ ở châu Á-Thái B́nh Dương. Đó là
vấn đề hạt nhân của Triều Tiên, là những căng thẳng tại
Biển Đông và Hoa Đông và quan trọng nhất là sự đối đầu ngày càng rơ rệt giữa hai siêu cường kinh tế và quân sự thế giới là Mỹ và Trung Quốc.
Điểm qua những điểm nóng này có thể dễ dàng nhận thấy phần lớn có quan hệ với Trung Quốc, một quốc gia mới nổi đang thực thi chính sách trỗi dậy gây nhiều tranh căi và đẩy khu vực đứng trước nguy cơ cận kề miệng hố chiến tranh. Sự khác biệt rơ rệt từ chuyên bố “trỗi dậy ḥa b́nh” đến hành động “trỗi dậy cứng rắn” của Trung Quốc đă gây ra những hậu quả nghiêm trọng và khiến nước này tự đánh mất ḷng tin chiến lược của các cường quốc trong khu vực như Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ hay của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Trong bối cảnh môi trường an ninh đáng lo ngại như vậy, chủ đề “Xây dựng ḷng tin chiến lược v́ ḥa b́nh, hợp tác và thịnh vượng ở châu Á-Thái B́nh Dương” của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 12 ở Singapore không chỉ là một lựa chọn hay, mà c̣n là lời nhắc nhở kịp thời đối với Mỹ, châu Âu và các nước thành viên ASEAN.
Trên tạp chí Eurasia Review số ra ngày 3/6, Tiến sĩ Subhash Kapila thuộc Nhóm phân tích Nam Á (SAAG) - một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Ấn Độ - cho rằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đă đúng khi nhấn mạnh đến yếu tố “ḷng tin chiến lược” trong thời điểm này.
“Trong bối cảnh khu vực Đông Nam Á nói riêng và châu Á-Thái B́nh Dương nói chung đang trở thành chiến trường khốc liệt và bị chia rẽ sâu sắc trong nhiều thập kỷ, Thủ tướng Việt Nam đă đúng khi truyền tải thông điệp cần phải có ḥa b́nh và hợp tác dựa trên nhân tố hàng đầu là ḷng tin chiến lược”, Tiến sĩ Subhash Kapila nói.
Cũng theo Tiến sĩ Subhash Kapila, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đă đúng khi cho rằng triển vọng diễn biến của an ninh ở châu Á-Thái B́nh Dương phụ thuộc vào việc kiềm chế những hành động hung hăng và rằng Trung Quốc cần phải ghi nhận những ư kiến này.
“Nếu sự cạnh tranh và can dự mang những toan tính riêng, thể hiện sự bất b́nh đẳng, đi ngược luật pháp quốc tế và thiếu tính minh bạch th́ sẽ không thể củng cố được ḷng tin chiến lược, dễ dẫn tới chia rẽ, nghi kỵ và nguy cơ kiềm chế lẫn nhau, ảnh hưởng tiêu cực tới ḥa b́nh, hợp tác và phát triển”, nhà phân tích chiến lược nói thêm.
Không chỉ với Trung Quốc, thông điệp về “niềm tin chiến lược” cũng
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng là lời cảnh báo kịp thời gửi tới ASEAN trước những rạn nứt đang xuất hiện trong khối. “Nếu lời nhắc nhở đó không được lưu ư, khả năng chia rẽ trong ASEAN là điều khó tránh khỏi”, Tiến sĩ Subhash Kapila chia sẻ thêm.
Cùng chia sẻ những quan điểm trên, các học giả Đức cũng cho rằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đă lưu ư một điểm rất quan trọng là phải xây dựng ḷng tin chiến lược ở châu Á - Thái B́nh Dương vào đúng thời điểm ḷng tin ở khu vực này đă bị phá vỡ do tham vọng cường quốc của một số nước.
Thủ tướng đă đúng khi nhấn mạnh rằng chỉ xây dựng được ḷng tin khi lấy luật pháp quốc tế làm cơ sở giải quyết xung đột”, Tiến sĩ Gerhard Will, chuyên gia Đông Nam Á của Quỹ Khoa học và Chính trị (SWP), Viện chính trị và an ninh quốc tế Đức chia sẻ.
Cũng theo ông, ASEAN tiếp tục phải khẳng định vai tṛ trung tâm chứ không nên phó mặc cho Mỹ và Trung Quốc. ASEAN phải đoàn kết và đưa ra cấu trúc để có thể gắn kết các cường quốc vào cơ cấu của ḿnh.
Cựu phóng viên Đức thường trú tại Hà Nội Hellmut Kapfenberger cũng nhấn mạnh tới yếu tố xây dựng và củng cố ḷng t́n chiến lược ở khu vực châu Á-Thái B́nh Dương trong bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Trong bài viết "Hội nghị thượng đỉnh an ninh ở Sinhgapore: Việt Nam kêu gọi các cường quốc" đăng trên tờ Thế giới trẻ, ông Hellmut Kapfenberger đặc biệt lưu tâm đến việc các nước trong khu vực, nhất là Việt Nam, đang trông đợi Mỹ và Trung Quốc có những chiến lược và hành động phù hợp với luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập, toàn vẹn lănh thổ của các quốc gia để góp phần mang lại ḥa b́nh, hợp tác và thịnh vượng cho khu vực.
Giới học giả Mỹ cũng thực sự ấn tượng trước ư tưởng về thúc đẩy xây dựng ḷng tin chiến lược của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
“Tôi tán thành quan điểm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi đặc biệt nhấn mạnh đến ḷng tin chiến lược v́ ḥa b́nh, hợp tác và thịnh vượng ở châu Á-Thái B́nh Dương. Ḷng tin luôn là yếu tố căn bản cho mọi mối quan hệ dù đó là quan hệ giữa cá nhân hay giữa các quốc gia với nhau”, ông Andrew Billo, Trợ lư Giám đốc Chương tŕnh Chính sách thuộc Tổ chức Nghiên cứu châu Á (Mỹ) nói.
Cũng theo ông, hiện ngày càng có nhiều cơ hội khuyến khích ḷng tin, xây dựng ḷng tin và xây dựng hợp tác giữa các nước, bất kể lớn nhỏ hay khoảng cách địa lư. Tuy nhiên, tôn trọng luật pháp quốc tế là điều tối quan trọng để duy tŕ đối thoại và định hướng các bên thực thi những thỏa thuận đă đạt được.
Nhiều tờ báo khác trên thế giới cũng đă trích dẫn những phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mà họ cho là đáng ghi nhận.
Tờ AsiaOne trích thuật ngữ mới mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đưa ra là “ḷng tin chiến lược”. Hăng tin Reuters trích lại nhiều câu nói của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi đề cập đến vai tṛ của ASEAN, trong đó nhấn mạnh yếu tố cần một ASEAN đoàn kết, vững mạnh chứ không phải một ASEAN với các quốc gia thành viên phải lựa chọn đứng về bên này hay bên kia v́ lợi ích riêng của ḿnh trong mối quan hệ với các nước lớn.
Tạp chí chính trị Thế giới đa cực của Nga đăng bài nhận định của Tổng biên tập Boris Vinogradov cho rằng việc Thủ tướng Việt Nam khai mạc Diễn đàn An ninh Shangri-La theo lời mời của Thủ tướng Sinhgapore Lư Hiển Long thể hiện sự coi trọng đặc biệt dành cho Việt Nam, quốc gia đang ngày càng giữ vai tṛ quan trọng và to lớn với chính trị khu vực và thế giới. Các báo Ấn Độ cũng có chung quan điểm này.
Có thể thấy, dư luận đánh giá rất cao bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng v́ vừa có nội dung tốt, vừa bao quát được chủ đề mở rộng chứ không chỉ gói gọn trong phạm vi các nước ASEAN, hoặc chỉ nói về bối cảnh của Trung Quốc-Việt Nam. Do đó, bài phát biểu đă đáp ứng được mong đợi của các nước.
TM