Không chỉ tiết lộ thông tin về chương tŕnh do thám bí mật và khổng lồ của Mỹ, Edward Snowden giờ đây lại tiết lộ thêm thông tin động trời, có thể coi là cú sốc trong quan hệ vốn không nhiều tốt đẹp Trung - Mỹ, khi nói rằng chính Washington đă tấn công mạng của Bắc Kinh và Hong Kong nhiều năm trời.
 |
Edward Snowden khi trả lời phỏng vấn báo Hong Kong. Ảnh: SCMP |
Câu hỏi đặt ra với rất nhiều người là Edward Snowden là ai? "Kẻ đốt đền" này có ư đồ ǵ khi tung ra hàng loạt thông tin bị coi là gây nên tổn thất nặng nề cho t́nh báo và ảnh hưởng đến an ninh quốc gia Mỹ?
Edward Snowden là người đă tiết lộ thông tin về chương tŕnh do thám của Mỹ, có mật danh là PRISM. Snowden là một nhà phân tích cho hăng tư vấn với mức lương khá hậu hĩnh. Anh có một người bạn gái và một ngôi nhà ở nơi mà anh gọi đó là 'thiên đường'. Nhưng tất cả những thứ đó đă trở thành mây khói.
Snowden thậm chí c̣n không dám liên lạc về cho gia đ́nh tại Mỹ. Khi công bố những ǵ mà anh cho rằng đó là một sự vi phạm của chính phủ vào đời tư của các công dân Mỹ, Edward Snowden, 29 tuổi, gần như đă đóng sập cánh cửa đời ḿnh ở độ tuổi mà những thanh niên khác c̣n đang tạo dựng sự nghiệp cho cuộc đời.
Đang là một chuyên gia với mức thù lao đáng kể, Snowden giờ đây trở thành người được t́m kiếm liên tục trên mạng Google từ mọi nơi trên thế giới, các bức ảnh chụp chân dung của Snowden chiếu khắp nơi trên các màn h́nh ở sân bay từ Washington cho tới Hong Kong.
Tay trắng
Snowden trở thành một đề tài tranh căi nóng bỏng: Đây là một 'người tuưt c̣i' các chính sách có vấn đề của chính phủ hay là 'kẻ phản bội' đất nước? Liệu Snowden có bị dẫn độ không? Sau khi tiết lộ các bí mật này, Snowden có thể phải đối mặt mức án tù bao lâu (nếu bị kết án)?
Vậy t́nh h́nh h́nh của Snowden đang tệ hại đến mức nào?
Trước tiên, rơ ràng nhất là Snowden đang thất nghiệp. Hăng tư vấn Booz Allen Hamilton đă chính thức sa thải Snowden. Các thông tin cho biết Snowden đă từng kiếm được 122.000 USD khi làm phân tích hạ tầng.
Snowden sinh ra ở Bắc Carolina, nhưng quăng thời gian niên thiếu chủ yếu sống ở Maryland. Mẹ của Snowden là Elizabeth Snowden là phó chánh văn pḥng công nghệ thông tin hành chính cho Ṭa án Quận ở Baltimore.
Cha mẹ của Snowden ly hôn năm 2001. Hàng xóm láng giềng cho biết mẹ của Snowden là một người 'đáng yêu' và cậu con trai của bà 'rất kiệm lời, chủ yếu dành thời gian cả ngày cho máy tính'.
Những ngày này, mẹ của Snowden tránh mặt báo chí đang t́m cách tiếp cận bà. Chồng cũ của bà đang sống ở Thung lũng Lehigh ở Pennsylvania. Ông nói rằng vẫn đang 'tiêu hóa và xử lư' các thông tin về con trai ḿnh.
Công việc làm 'cố vấn cấp cao' cho CIA của Snowden đă kết thúc sau 2 năm làm việc tại đây. Tuy nhiên, công việc này đă giúp cho Snowden thu được rất nhiều kinh nghiệm trong thế giới tư vấn. Sau đó, Snowden tham gia vào hăng Booz.
Tóm lại, Snowden giờ đây không có việc, không có bạn gái, không có thiên đường nào hết. Và trên hết, không có tổ quốc. Snowden đang phải trốn chạy.
"Tôi không muốn sống trong một thế giới mà mọi việc tôi làm và nói đều bị ghi âm" - Snowden nói với tờ The Guardian của Anh.
Nhất cử nhất động của Snowden lúc này đều bị theo dơi sát sao, tuy nhiên, khi các quan chức cân nhắc các cáo buộc tội phạm chống lại Snowden th́ bước đầu tiên để tóm được 'kẻ đốt đền' này là dẫn độ hoặc trục xuất.
Người hùng – Kẻ phản bội
Những ǵ chờ đợi Snowden vào lúc này? - Một bộ phận không nhỏ coi Snowden là người hùng, 22.000 người đă kư vào một lá đơn điện tử thỉnh cầu miễn tội cho Snowden. Một bộ phận khác lại muốn theo đuổi một cuộc chiến pháp lư tới cùng với Snowden.
"Tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ đưa Snowden ra trước công lư dù cho có phải đi tới tận cùng thế giới" - Nghị sĩ Lindsey Graham thuộc đảng Cộng ḥa, bang Nam Carolina cho biết.
Người phát ngôn Hạ viện John Boehner cũng gọi Snowden là 'kẻ phản bội'.
Thư kư báo chí của Nhà Trắng dù không thể phát biểu cụ thể về t́nh h́nh của Snowden v́ vụ việc vẫn đang trong quá tŕnh điều tra, nhưng ông cũng nói rằng việc "tiết lộ thông tin nhạy cảm, tối mật có thể gây phương hại tới lợi ích an ninh quốc gia là một vấn đề, một vấn đề rất nghiêm trọng".
Thông tin 'bị giữ kín là có lư do của nó' - ông Carney nói.
Với Snowden lúc này, việc chào đón anh như một người hùng sau khi tiết lộ các tin tức động trời là điều gần như không thể. Trong khi đó, sự rộng lượng gần như là thứ không hề có trong đầu của các quan chức chính quyền Washington.
Snowden nói rằng anh 'không phải người hùng, cũng không phải kẻ phản bội'. Và lúc này 'người dân Hong Kong sẽ quyết định số phận' của Snowden.
Trong lúc chính quyền Hong Kong chưa đưa ra b́nh luận ǵ về vụ của Snowden, các nhà lập pháp, các nhà hoạt động và công chúng Hong Kong đă yêu cầu các ṭa án bảo vệ quyền lợi của Snowden tại đây.
Các nhà hoạt động và người dân Hong Kong đă kêu gọi trên trang mạng xă hội tiến hành cuộc diễu hành để ủng hộ Snowden vào 3h chiều thứ Bảy tuần này.
Mặc dù nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ và sôi nổi như vậy tại Hong Kong, nhưng điều đó không có ǵ đảm bảo rằng đây sẽ là nơi nương náu an toàn cho Snowden.
Snowden từng nói rằng anh tin tưởng Hong Kong v́ nơi đây có 'truyền thống mạnh mẽ về tự do ngôn luận', nhưng giám đốc cơ quan Giám sát Nhân quyền Hong Kong là Law Yuk-kai nói rằng ông rất nhạc nhiên trước sự lựa chọn của Snowden, v́ quan điểm này về Hong Kong 'không c̣n đúng với thực tế' nữa.
Lê Thu (tổng hợp)
Vietnamnet