Trong lịch sử Khám Chí Ḥa từ khi xây dựng cho tới năm 1975 đă có hai vụ xử bắn được thực hiện ngay trong khuôn viên khám. Vụ thứ nhất là xử bắn Ngô Đ́nh Cẩn, em ruột Ngô Đ́nh Diệm và vụ thứ hai là xử bắn anh Nguyễn Văn Trỗi.
Từ trước đến nay cũng đă có nhiều người kể về hai vụ xử bắn này. Tuy nhiên, việc “tam sao thất bản” là điều thường xảy ra bởi có những người không hề có mặt trong hai buổi thi hành đó mà chỉ được nghe kể nên đă tường thuật lại theo lời người khác, cộng với những suy diễn chủ quan của ḿnh.
Chúng tôi đă gặp may khi t́m được một người đă có mặt trong hai vụ hành quyết đó. Ông là Phan Kim Thịnh và là một kư giả không nổi tiếng ở Sài G̣n vào những năm 60 của thế kỷ trước, về những bài báo nhưng lại nổi tiếng là một ông chủ nhiệm tới 5 tờ báo. Nói về nghề báo của ḿnh, ông Lư Nhân cười hà hà (mà sao ông có nụ cười sảng khoái trẻ trung đến thế, mặc dù năm nay ông đă 73 tuổi): “Ngày đấy chúng tôi làm báo láu cá lắm. Tôi tiếng là chủ bút 5 tờ báo: Tạp chí Văn học; Tạp chí Nhân văn, Báo Mới, Bưu Hoa; và c̣n là Giám đốc Nhà xuất bản Văn học nhưng những tờ báo mới như tờ Bưu Hoa, Tạp chí Nhân văn mỗi số in không quá 1.000 tờ, nhưng lại móc với công nhân nhà in, khai khống số lượng để rồi mang hóa đơn đó đi mua giấy từ Bộ Thông tin rồi đem bán giấy... Có vậy mới đủ tiền nuôi Nhà xuất bản Văn học và Tạp chí Văn học”.
Khi tôi hỏi ông Nhân về hai vụ tử h́nh Ngô Đ́nh Cẩn và Nguyễn Văn Trỗi th́ ông nói với vẻ ngậm ngùi: “Đúng là tôi được dự hai buổi ấy từ đầu tới cuối và đồng thời cũng có rất nhiều tư liệu, tôi c̣n lưu giữ được khá nhiều ảnh... Thật ra, loại phóng viên như tôi không bao giờ được Bộ Thông tin Sài G̣n thời ấy cho phép dự những sự kiện quan trọng, nhưng tôi có người anh rể phụ trách lễ tân ở Phủ tổng thống cho nên tôi thường có giấy tới những nơi xảy ra việc lớn. Đến bây giờ tôi vẫn nhớ như in buổi xử bắn anh Nguyễn Văn Trỗi và trong thâm tâm tôi luôn kính trọng, khâm phục người anh hùng ấy.
|
| Một góc Khám Chí Ḥa ngày nay. |
Rồi ông kể cho chúng tôi nghe về vụ xử bắn Ngô Đ́nh Cẩn.
Nhưng trước hết để bạn đọc hiểu rơ thêm những sự việc diễn ra trước đó chúng tôi sẽ cung cấp những tư liệu liên quan đến việc v́ sao Ngô Đ́nh Cẩn phải bị tử h́nh.
Ngày 1/11/1963, một nhóm tướng tá quân đội của chế độ Ngô Đ́nh Diệm được sự xúi giục, giật dây của Mỹ đă làm đảo chính và hạ sát Ngô Đ́nh Diệm, Ngô Đ́nh Nhu. C̣n Ngô Đ́nh Cẩn lúc đó đang ở Huế, nghe tin hai anh đă bị đảo chính và bị bắt nên chạy trốn vào nhà thờ ḍng Chúa Cứu Thế. Trưa ngày 2/11, tướng Đỗ Cao Trí, Tư lệnh Quân đoàn 1, Vùng 1 chiến thuật từ Đà Nẵng bay ra Huế gặp Ngô Đ́nh Cẩn và thề sống thề chết sẽ đảm bảo tính mạng cho Cẩn.
V́ tin lời Đỗ Cao Trí, Ngô Đ́nh Cẩn đă bảo đại úy cận vệ Nguyễn Văn Minh về nhà lấy một túi lớn đựng 24 kg vàng và một valy trong đó có nhiều đôla và đồ trang sức giao cho tướng Trí. Đỗ Cao Trí nhận hai túi trên rồi bay về Đà Nẵng để chờ lệnh từ Sài G̣n.
Trưa ngày 3/11, Lănh sự Mỹ tại Huế R.Helble và Phó lănh sự Mullen tới nhà Cẩn gặp đại úy Minh và nhờ Minh thông báo rằng, họ mời Ngô Đ́nh Cẩn tới lánh nạn để bảo toàn tính mạng. Được thông báo lại, Cẩn suy nghĩ lắm bởi v́ Cẩn không nỡ bỏ mẹ già ở lại một ḿnh. Cũng phải nói thêm rằng, Ngô Đ́nh Cẩn tuy là người cực kỳ tàn ác, thâm hiểm đối với những người theo cách mạng, nhưng lại là người chí hiếu đối với mẹ, chính v́ thế mà việc trông nom mẹ ở Huế được Diệm - Nhu giao cho Cẩn.
Nhưng hai viên lănh sự Mỹ cũng thề thốt là sẽ đảm bảo an toàn cho Cẩn, nghe bùi tai Ngô Đ́nh Cẩn đă đến Ṭa Tổng lănh sự Mỹ lánh nạn. Nhưng ngày hôm sau, Lănh sự Mỹ trở mặt và giao Cẩn cho Đỗ Cao Trí áp giải vào Sài G̣n. Người ra đón Cẩn tại sân bay chính là viên sĩ quan CIA nổi tiếng Lui Conein. Và Conein giao Cẩn cho đám an ninh quân đội của Dương Văn Minh. Ngô Đ́nh Cẩn bị đưa ngay vào Khám Chí Ḥa.
Tại Khám Chí Ḥa, Cẩn bị đưa vào chế độ biệt giam và bị đối xử khá tàn tệ. Tuy không bị tra tấn, đánh đập nhưng ăn uống tồi tệ, nên bệnh tiểu đường và bệnh viêm khớp xương tái phát. Thêm vào đó cộng với việc Cẩn thương nhớ mẹ già không người chăm sóc, thương hai anh đă bị hạ sát một cách dă man nên bệnh đă nặng lại càng nặng thêm. Hầu như Ngô Đ́nh Cẩn không thể đi lại được, những thứ tiếp tế ở ngoài vào cho Cẩn thường chỉ có trầu cau là được nhận, c̣n đồ ăn, thức uống mười phần bị vứt đi chín, nhiều lúc Ngô Đ́nh Cẩn bị ngất lịm tưởng chết luôn trong Khám Chí Ḥa.
Ngày 30/1/1964, tướng Nguyễn Khánh và Trần Thiện Khiêm lại làm một cuộc đảo chính và bắt giam các tướng Trần Văn Đôn, Lê Văn Kim, Tôn Thất Đính, Mai Hữu Xuân. Cuộc đảo chính không hề có một tiếng súng nhưng lại có một người chết đó là đại úy Nguyễn Văn Nhung, người đă dùng dao đâm chết Ngô Đ́nh Diệm và Ngô Đ́nh Nhu trong xe bọc thép. Nhung bị chuẩn tướng Nguyễn Chánh Thi treo cổ ngay trong trại lính dù Hoàng Hoa Thám. Và tất nhiên cái chết của Nhung được thông báo rằng “do lo sợ bị trừng phạt nên đă treo cổ tự tử”.
Làm đảo chính xong, Nguyễn Khánh tự xưng là Chủ tịch Hội đồng quân đội cách mạng, kiêm Tổng tư lệnh quân đội Việt Nam Cộng ḥa và kiêm luôn chức Thủ tướng chính phủ. Ngay sau khi nắm quyền, Khánh cho thiết lập Ṭa án quân sự đặc biệt đem Phan Quang Đông và Ngô Đ́nh Cẩn ra xét xử. Phan Quang Đông là cánh tay đắc lực của Ngô Đ́nh Cẩn, được giao nhiệm vụ phụ trách t́nh báo, bắt giam và thủ tiêu các cán bộ Cộng sản và kể cả những người đối lập. Phiên ṭa xử Phan Quang Đông diễn ra 3 ngày tại Huế, và ngày 28/3/1964, Đông bị kết án tử h́nh, bị tịch thu toàn bộ tài sản và bồi thường 18 triệu đồng cho các nạn nhân bị hắn sát hại.
Trung tuần tháng 4/1964 th́ Ṭa án quân sự đặc biệt mở phiên ṭa xét xử Ngô Đ́nh Cẩn tại Huế. Mặc dù trời mưa, nhưng từ 7h sáng trước cửa ṭa án đă có hàng ngàn người đứng chật cả sân để xem ṭa xét xử như thế nào. Ông Lư Nhân (tức Phan Kim Thịnh) cũng là người có mặt từ phút đầu tiên trong số gần 40 nhà báo trong và ngoài nước được cấp giấy theo dơi phiên ṭa. Mọi người hồi hộp chờ đợi và hầu hết đều mong giây phút “hung thần miền Trung” xuất hiện nhưng chẳng thấy ǵ cả.
Măi đến 9h mới nghe tiếng ông chánh thẩm truyền lệnh giải bị cáo Ngô Đ́nh Cẩn ra ṭa. Và ngay lập tức phía ngoài ầm lên tiếng hô “Đả đảo hung thần Ngô Đ́nh Cẩn”. Nhưng cũng chẳng thấy Ngô Đ́nh Cẩn xuất hiện, thế rồi có viên sĩ quan đến nói nhỏ vào tai ông chánh thẩm... Ông chánh thẩm ngồi im lặng hồi lâu rồi tuyên bố ṭa vào pḥng để nghị án. Và nửa giờ sau mọi người nhận được thông báo là ṭa đ́nh xử án. Hóa ra sau mới biết, chính quyền Nguyễn Khánh thay đổi quyết định đưa Ngô Đ́nh Cẩn về xét xử tại Sài G̣n.
Ngày 16/4/1964, từ lúc 7h30’, dân chúng đă đứng dày đặc trước cửa ṭa án nằm trên đường Công Lư (đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa). Khoảng 8h th́ đoàn xe cảnh sát đi môtô hộ tống một chiếc xe chở tù nhân tới, dân chúng ở ngoài hô “Đả đảo Ngô Đ́nh Cẩn” rền vang. Xe chở tù áp sát vào cửa ṭa án, và Ngô Đ́nh Cẩn mặc quần áo bà ba trắng được hai hiến binh d́u v́ Cẩn không đi được.
Phiên ṭa xét xử Ngô Đ́nh Cẩn hôm đó gồm những người sau đây: Lê Văn Thu, Chánh thẩm; đại tá Nguyễn Văn Chuân, đại tá Đặng Văn Quang, đại tá Trương Văn Chương và trung tá Dương Hiếu Nghĩa là phụ thẩm. Phụ thẩm nhân dân gồm có: Nguyễn Văn Phước, Nguyễn Văn Yến, Nguyễn Văn Sửu và Bùi Văn Nhu. Trưởng lư là Nguyễn Văn Đức; Lục sự là Nguyễn Văn Tâm và luật sư bào chữa cho Ngô Đ́nh Cẩn là Vơ Văn Quan.
Ngô Đ́nh Cẩn không đứng được nên được ṭa cho ngồi trước vành móng ngựa. Kể ra tướng Nguyễn Khánh cũng là kẻ khá thâm nên đă đưa những người mà trước đây đă từng ra luồn vào cúi Ngô Đ́nh Cẩn, chịu ơn mưa móc gia đ́nh họ Ngô như Đặng Văn Quang tham gia phiên ṭa xét xử. Trưởng lư Nguyễn Văn Đức đă buộc tội Cẩn là ra lệnh cho các công an viên bắt cóc, tống tiền thủ tiêu nạn nhân...
C̣n trong bài bào chữa của ḿnh, luật sư Quan yêu cầu phải đưa ra những hồ sơ, công văn chứng minh rằng Ngô Đ́nh Cẩn đă chỉ huy đội ngũ tay chân thực hiện những vụ tàn sát người vô tội. Với một số người được gọi ra ṭa với tư cách nhân chứng th́ ông luật sư Quan nói thẳng thừng: “Những người được gọi là nhân chứng đây, họ là ai? Họ là những nhân viên công an bị dính líu trong vụ bắt gián điệp Pháp. Rồi để chạy tội cho chính ḿnh, dĩ nhiên họ phải đổ lỗi cho sự quyền uy của anh em tổng thống, và họ đă phải làm những ǵ họ đă làm để tránh cho được bản án...
Mấy nhân chứng này là những người tráo trở, lật lọng quư ṭa không thể tin vào lời nói của họ được, họ đă từng khúm núm xưng con với người đang bị xét xử đây, họ đă từng nịnh bợ đủ cách để xin xỏ ân huệ. Ngày xưa họ luồn cúi bao nhiêu th́ sau cuộc đảo chính họ càng a dua mạt sát, chà đạp những người cũ để mong khỏa lấp quá khứ gian nịnh và lập công với chế độ mới...”.
Rồi luật sư Quan cảm thán: “Âu cũng là thói đời đen bạc, lắm kẻ đua nhau phù thịnh, mấy ai đă dám phù suy... sự bội nghĩa của họ tồi tệ đến nỗi khiến họ mặc cảm đối với bị cáo. Trong pḥng xử này mỗi lần chạm phải cái nh́n hờn trách của ông Cẩn, họ đă phải hổ thẹn, quay mặt đi chỗ khác. Vậy lời khai của những người gọi là nhân chứng này, lời khai của những người tráo trở, vong ân, bội nghĩa muốn đổ trách nhiệm cho ông Cẩn để mong thoát khỏi số phận như của Phan Quang Đông - lời khai đó có tin được hay không? Hỏi tức là trả lời.
Tóm lại với danh vị cố vấn chỉ đạo, ông Cẩn chỉ có quyền cho ư kiến về đường lối chính trị. Và đó chỉ là ư kiến, không có hiệu lực ràng buộc ǵ hết. Do đó, nếu chủ trương như ông Ủy viên chính phủ đă nói rằng, ông Cẩn ra lệnh cho công an viên bắt bớ, giam cầm, tra tấn, tống tiền, bức tử nạn nhân tức là đi ngược lại văn từ phân minh...”. Rồi luật sư xin quư ṭa tuyên tha bổng cho bị can.
Tuy nhiên, khi ra ngoài phiên ṭa, luật sư Quan nói với các nhà báo rằng: “Tôi thừa biết không bao giờ có một bản án tha cho Ngô Đ́nh Cẩn”. C̣n Ngô Đ́nh Cẩn khi được nói trước ṭa lần cuối đă thong thả khẳng định rằng ḿnh vô tội, v́ ḿnh không có quyền để ra lệnh cho các công an viên làm những việc phi pháp. Ngô Đ́nh Cẩn không van xin cầu khẩn nửa lời. Phiên ṭa hôm đó xét xử từ sớm cho đến đêm khuya đă tuyên án xử tử Ngô Đ́nh Cẩn. Khi ṭa tuyên án xong, hai cảnh sát xốc nách đưa ông Cẩn ra xe về Khám Chí Ḥa. Trước khi lên xe ông Cẩn c̣n ngoái lại nh́n luật sư Quan như muốn nói lời cảm ơn.
Ngay hôm sau, luật sư Quan đă làm một đơn xin ân xá mang vào Khám Chí Ḥa cho ông Cẩn, v́ luật sư nghĩ rằng c̣n nước th́ cứ tát. Sau này, luật sư Quan thuật lại cuộc gặp gỡ với Ngô Đ́nh Cẩn như sau: “Khi nói chuyện với tôi, ông Cẩn vẫn b́nh tĩnh. Ông nắm tay tôi và nói rằng, tôi không ngờ luật sư biết trước rằng sẽ thua mà vẫn tận tâm và can trường biện hộ cho tôi suốt mấy tiếng đồng hồ. Cám ơn luật sư lắm. Luật sư đă nói giùm tôi sự tức giận của tôi đối với bọn vong ân phản phúc, như vậy tôi cũng măn nguyện lắm rồi”.
Ngô Đ́nh Cẩn đọc lại lá đơn xin ân xá do luật sư Quan thảo và dứt khoát không chịu kư v́ biết cũng vô ích mà thôi. Nhưng luật sư Quan để hoàn thành nhiệm vụ biện hộ của một luật sư cho thân chủ đă cố gắng thuyết phục Ngô Đ́nh Cẩn kư vào lá đơn.
TM
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Vụ xử bắn "em trai tổng thống Ngô Đ́nh Diệm" ở khám Chí Ḥa
