Vụ việc Edward Snowden trốn tránh sự truy lùng của các nhà chức trách Mỹ đă dấy lên một loạt căi vă giữa Mỹ và các quốc gia Snowden được cho là có ẩn náu hoặc đi ngang qua.
Nga không hợp tác
Ngày hôm qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin đă xác nhận là Snowden có xuất hiện tại sân bay ở Moscow, nhưng ông cũng khẳng định là sẽ không dẫn độ nhân vật này cho Mỹ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trả lời báo giới về vụ Edward Snowden ngày hôm qua. Ảnh: Guardian
Ông Putin cho biết 'người thổi c̣i' chương tŕnh do thám của Mỹ là Edward Snowden đă xuất hiện tại sân bay của Nga, chấm dứt chuỗi phỏng đoán của thế giới về việc nhân vật này có tới Moscow hay không.
Ông Putin nói rằng Snowden vẫn ở khu vực chờ ở sân bay Sheremetyevo, Moscow, nhưng các mật vụ của Nga không hề liên lạc ǵ với Snowden.
Trước đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói rằng Nga không liên quan ǵ tới kế hoạch đi lại của Snowden.
"Ông Snowden có bay tới Moscow. Với chúng tôi th́ điều này hoàn toàn không mong muốn" - ông Putin nói.
Đáp trả tuyên bố này của Moscow, Nhà Trắng nói rằng Nga có một 'nền tảng pháp lư rơ ràng' để trục xuất Snowden v́ phía Mỹ đă hủy bỏ hộ chiếu của Snowden.
"Chúng tôi yêu cầu chính phủ Nga có hành động trục xuất ông Snowden ngay lập tức và dựa trên sự hợp tác hành pháp mạnh mẽ mà chúng tôi tạo dựng nên, nhất là sau vụ đánh bom tại giải marathon Boston" - bà Caitlin Hayden, người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, cho biết.
"Ông ấy (Snowden) là một du khách bay trung chuyển, không cần tới thị thực hay bất kỳ giấy tờ ǵ khác" - ông Putin nói. C̣n Ngoại trưởng Nga cho biết Snowden không hề bước vào lănh thổ Nga.
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói rằng "Tôi chỉ đơn giản yêu cầu sự trấn tĩnh và sự hợp lư. Chúng tôi hy vọng rằng Nga sẽ không đứng về phía người đang trốn chạy khỏi pháp luật".
Tổng thống Nga bác bỏ cáo buộc của Mỹ rằng Kremlin chứa chấp một kẻ 'đào tẩu' và nói rằng 'mọi cáo buộc chống lại Nga chỉ là vô nghĩa và nhảm nhí'.
Nói về Snowden cũng như người sáng lập WikiLeaks, ông Putin nói rằng: "Assange và Snowden đều tự nhận ḿnh là các nhà hoạt động nhân quyền và nói rằng họ đấu tranh v́ sự truyền đi thông tin. Bạn cứ thử hỏi bản thân rằng: liệu ḿnh có giao nộp những người này để họ phải vào tù hay không?".
"Chúng tôi coi mọi nỗ lực mà chúng tôi đang nh́n thấy nhằm chỉ trích phía Nga v́ đă vi phạm luật pháp của Mỹ và cả việc gần như dính líu vào âm mưu này hoàn toàn là vô căn cứ và không thể chấp nhận được, thậm chí cả nỗ lực nhằm đe dọa chúng tôi" - ông Lavrov nói.
Trung Quốc, Hong Kong nổi giận
Về phía Trung Quốc, tờ báo lớn của nước này trước đó đă ngợi khen Snowden v́ đă 'xé toang mặt nạ tỏ ra cao đạo của Washington' và bác bỏ các cáo buộc của Nhà Trắng rằng Bắc Kinh đă tiếp tay cho Snowden tẩu thoát khỏi Hong Kong.
"Người thổi c̣i' Edward Snowden
Những lời lẽ nặng nề của Bắc Kinh xuất hiện trên trang nhất của tờ Nhân dân Nhật báo nhằm đáp trả lại các chỉ trích nặng nề của Mỹ v́ Trung Quốc đă để cho Snowden xuất cảnh.
Chính phủ Trung Quốc nói rằng họ vô cùng lo ngại v́ những thông tin mà Snowden công bố, rằng Mỹ đă nhiều lần tấn công mạng của Hong Kong và Trung Quốc, trong đó có cả Đại học Thanh Hoa và các công ty mạng lưới viễn thông. Bắc Kinh nói sẽ làm rơ các vấn đề này với Washington.
"Các nhà chức trách Mỹ không những không đưa ra lời giải thích hay lời xin lỗi nào, thay vào đó, họ c̣n tỏ ra không hài ḷng với việc đặc khu hành chính Hong Kong đă xử lư vụ việc theo đúng luật pháp" - trích bài viết trên tờ Nhân dân Nhật báo.
Nhà Trắng nói rằng việc cho phép Snowden rời đi là một 'lựa chọn có tính toán của chính phủ nhằm thả một kẻ đào tẩu bất chấp một lệnh bắt người hợp pháp, và rằng quyết định không ngờ này đă gây ảnh hưởng xấu lên quan hệ Mỹ - Trung".
Tờ Nhân dân Nhật báo nói rằng Trung Quốc không thể chấp nhận "kiểu phản đối và bất b́nh" này của Mỹ.
Những b́nh luận kiểu lời qua tiếng lại này đă làm xói ṃn quan hệ giữa hai quốc gia chỉ vài tuần sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh công du tới Mỹ. Các nhà phân tích nói rằng Washington có thể sẽ không có hành động nào nhằm đáp trả sự việc này.
Tuy nhiên, tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc b́nh luận rằng "Thay v́ xin lỗi, Washington lại khoe cơ bắp bằng cách có gắng kiểm soát toàn bộ t́nh h́nh".
Các cuộc chiến ngôn từ vẫn chưa kết thúc khi mà trưởng đặc khu hành chính Hong Kong mới đây nói rằng Mỹ phải giải thích về các tuyên bố của Snowden rằng Hong Kong là mục tiêu bị Mỹ tấn công mạng.
Trong khi đó, phóng viên tờ Guardian cho biết Snowden đă kịp lưu các bản sao tài liệu về chương tŕnh do thám bí mật của Mỹ để đề pḥng bất trắc
Snowden đă 'vô cùng cẩn trọng để đảm bảo rằng rất nhiều người khác nhau trên thế giới này có được các tài liệu này, và chắc chắn rằng các câu chuyện sẽ được xuất bản' - phóng viên này nói thêm rằng các hồ sơ này đều được 'mă hóa cao độ' và những mật khẩu đi kèm.
Lê Thu (tổng hợp)