Cô gái 27 năm học luật “thay“ cảnh sát truy tìm kẻ giết cha

Cảnh sát xếp hồ sơ, nhưng cô gái trẻ vẫn theo đuổi ý định bắt kẻ sát hại cha mình phải đền tội. Từ kiến thức về pháp luật, máy tính và mạng internet, cô gái trẻ cuối cùng đã hoàn thành tâm nguyện trả hiếu cho cha.

Ám ảnh về cái chết của cha luôn đeo đuổi Joselyn Martinez.

Thực khách ngổ ngáo bắn chết chủ nhà hàng
Hồ sơ của cảnh sát New York (Mỹ) ghi: Đêm 22/11/1986, tại nhà hàng của ông Jose Martinez xảy ra một vụ cãi vã lớn. Ông chủ nhà hàng đấu “võ mồm” với vài thực khách trẻ bên trong nhà hàng, rồi lại kéo nhau ra ngoài nhà hàng cãi tiếp. Bất thình lình, một người rút súng, nhắm thẳng ngực của ông chủ nhà hàng bắn chết nạn nhân. Kẻ sát nhân được xác định là Justo Santos, mới 16 tuổi.
Án mạng xảy ra trong khi con gái của ông chủ nhà hàng, cô bé Joselyn Martinez 9 tuổi đang ngủ yên trên giường. Sau một giấc ngủ, bé gái thành mồ côi cha, cùng những cảm xúc đau đớn, mất mát không thể nguôi ngoai.
Thời gian trôi qua, cô bé lớn dần, nhưng tình yêu thương, những kỷ niệm với cha không bao giờ phai. Cô nhớ nhất những lúc ngồi cạnh cha để đọc báo bằng tiếng Tây Ban Nha cho cha nghe.


Một lý do khác khiến thiếu nữ không thể để ký ức về người cha trôi vào quên lãng, vì kẻ sát nhân Justo Santos chưa bị pháp luật trừng trị .
Hồ sơ cảnh sát ghi, sau khi giết người, nghi phạm chạy trốn sang nước Cộng hòa Dominican và bị tống giam vì phạm một tội khác. Lúc ấy giữa Mỹ và nước này chưa hợp tác trao đổi thông tin về những tên tội phạm bỏ trốn. Biết tin Justo Santos bị tù ở nước ngoài, cảnh sát New York đóng hồ sơ vụ án vào năm 1988.
Cảnh sát New York không biết rằng nghi phạm ở tù ở nước bạn chỉ vỏn vẹn một năm. Một quan chức Sở cảnh sát New York đã lấy làm tiếc về chuyện ngưng điều tra tên sát nhân. Theo ông, đáng lẽ cảnh sát phải tìm thêm thông tin để xem nghi phạm đã ra tù hay chưa.
10 năm sau khi mất cha, cô gái trẻ tới Sở cảnh sát New York để chất vấn về trường hợp của cha mình. Cô được trả lời ngắn gọn: Hồ sơ vụ án đã đóng lại, hung thủ đã chạy ra nước ngoài.

Chân dung cô gái kiên trì gần 30 năm truy tìm dấu vết kẻ sát hại cha.

Cô gái trẻ biết mình phải “tự thân vận động” khi cảnh sát đã xếp hồ sơ. Là một phụ nữ, cô không thể dấn thân vào những nơi nguy hiểm để bắt thủ phạm. Nhưng cô có một công cụ vô cùng lợi hại để truy tìm, đó là mạng internet.
Cô bắt đầu lần dấu vết Santos cách đây tám năm. Cô liên lạc với Cảnh sát New York để được nghiên cứu hồ sơ, tài liệu về vụ án. Cô tìm thông tin ở các trang web thông dụng như Facebook, MySpace...
Các thông tin thu được đã cho cô những manh mối quí giá về kẻ giết cha mình. Tháng 1/2013, cô trình bày những gì đã tìm được với Cảnh sát New York. Họ tìm được chỗ ở của Justo Santos tại Miami, ngay trên nước Mỹ. Cảnh sát Miami đã bắt nghi phạm vào đầu tháng 5/2013, di lý đối tượng về New York để bị xét xử. Justo Santos thú nhận đã giết ông chủ nhà hàng Jose Martinez gần 30 năm về trước.


Luật thời hiệu và tội giết người ở Mỹ
Kiến thức pháp luật đã là động lực quan trọng thúc đẩy cô gái trẻ theo đuổi công việc tìm kiếm thủ phạm giết cha mình. Joselyn Martinez có thời gian học luật với ý định trở thành một công tố viên, dù thực tế sau này cô gái theo nghề diễn viên.
Nhờ học luật, Joselyn Martinez biết luật về thời hiệu không áp dụng cho tội giết người nghiêm trọng. Nên nếu Justo Santos bị bắt, dù lâu đến chừng nào, hắn cũng bị tòa trừng trị.
Luật của Mỹ khác với nhiều nước trên thế giới (trong đó có Việt Nam), chỉ với lỗi cố ý mới cấu thành tôi “giết người” (để phân biệt với lỗi vô ý, áp dụng cho một số tội danh khác như “vô ý làm chết người).
Ở Mỹ, tội giết người được định theo 3 mức độ, và luật thời hiệu quy định thời hạn cho từng mức độ. Giết người mức độ 3 là nhẹ nhất: Nạn nhân chết do sự không quan tâm, thiếu thận trọng, coi thường sinh mạng con người. Ví dụ thủ phạm lái xe trong lúc say rượu gây tai nạn làm chết người. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự trung bình của tội giết người mức độ 3 là sáu năm, tính từ ngày nạn nhân chết.
Giết người mức độ hai xảy ra khi người phạm tội không có chủ ý. Hậu quả chết người là một khả năng không trù liệu trước, như giết người trong cơn nóng giận không kiềm chế được. Nhiều bang không áp dụng luật thời hiệu cho tội giết người mức độ hai, nhưng vài bang quy định thời hạn 10 năm kể từ ngày nạn nhân chết.

Tội phạm giết người Justo Santos không được áp dụng thời hiệu theo luật Mỹ.

Giết người mức độ một khác với mức độ hai ở chỗ thủ phạm có dự tính trước hay không. Ở mức độ một, kẻ giết người hành động sau khi cân nhắc thời gian và cách thức hành sự để tăng hiệu quả và tránh bị phát hiện, bắt giữ.
Vài bang của Mỹ cho rằng dự tính có thể xảy ra vài giây trước khi ra tay giết người, không cần phải có thời gian lâu dài mới kể là có dự tính trước. Ngoài dự tính trước, kẻ giết người còn thể hiện ác ý, hiểu theo nghĩa kẻ giết người ý thức đầy đủ rằng hành động của mình sẽ dẫn tới cái chết hay gây thương tích trầm trọng cho nạn nhân.
Sử dụng vũ khí chết người trong một vụ cãi vả, những câu nói bày tỏ sự thù ghét đối với nạn nhân bị xem là bằng chứng của sự ác ý. Mức án dành cho kẻ phạm tội giết người mức độ một là chung thân hoặc tử hình. Không bang nào của nước Mỹ áp dụng luật thời hiệu với tội giết người mức độ một.
Cảnh sát New York thừa nhận nếu con gái nạn nhân không “nhúng tay” vào thì vụ án giết Jose Marninez chẳng bao giờ được mở lại, và thủ phạm đã không bị bắt. Thành công của Jose Martinez có sự đóng góp của sự hiểu biết pháp luật, một phương tiện cần thiết mà cô đã khôn ngoan trang bị cho mình trong hành trình tìm công lý cho người cha vắn số.
Theo Xa lộ pháp luật