Trẻ tập nhiễm hành vi xă hội nhiều nhất ở gia đ́nh. Việc cô bé 18 tuổi chửi bố mẹ trên Facebook cũng là điều dễ hiểu.
Khi đọc bài viết về một nữ sinh không làm được bài, lên mạng lăng mạ bố mẹ, báo chỉ chỉ lên án mặt bề nổi, nghĩa là: "Tại sao có con cái lại chửi cha, mắng mẹ?", "Quy chuẩn đạo đức trong xă hội Việt Nam th́ không có kiểu ngược đời đấy"... Thực sự, báo chí đang cho ḿnh cái quyền phán xét, nhất là khi tŕnh độ của một vài nhà báo cũng chỉ: cử nhân.
Việc cô bé 18 này chửi bố mẹ trên Facebook, phẫn uất bố mẹ, thậm chí nếu đi xa hơn là tự tử... cũng là việc rất dễ hiểu. Cái quan trọng, là bố mẹ cô ấy phải hiểu con ḿnh đang ở giai đoạn phát triển nào, gặp những vấn đề ǵ về tâm lư, từ đó có cách nh́n về con, cách ứng xử với con sao cho hợp lư, tránh dồn trẻ đến bước đường... tự vẫn, bỏ nhà.
Cô bạn Hương L - người được cho là có hành động lăng mạ bố mẹ trên FacebookCô bạn Hương L - người được cho là có hành động lăng mạ bố mẹ trên Facebook.
Ḿnh nghĩ vài điều thế này thôi:
Nếu trẻ sinh ra trong một gia đ́nh chỉ có tiếng chê bai, chửi rủa, sự so sánh thấp kém, hơn thua, sự hănh tiến... th́ đứa trẻ đó sẽ phát triển không b́nh thường, chúng sẽ có vấn đề rối nhiễu ở mặt tâm lư. Và nhất là ở độ tuổi thanh thiếu niên, khi gặp nhiều vấn đề lo hăi, căng thẳng như thi cử liên miên th́ sự rối nhiễu ấy được bộc lộ, trông thấy rơ ràng nhất.Những đứa trẻ sinh ra không tự dưng trở thành trẻ mất dạy, vô
giáo dục, không có học... Trẻ được tập nhiễm hành vi xă hội nhiều nhất ở gia đ́nh, tiếp đến là thầy cô bạn bè, môi trường sống xung quanh. Trong một gia đ́nh như cô bé dưới đây bức xúc cha mẹ trên Facebook th́ tôi đánh giá gia đ́nh này sẽ tạo nên một sản phẩm là cô bé ấy.
Một gia đ́nh như cô bé cảm nhận là: họ không làm ǵ được cho ḿnh; họ không yêu ḿnh; họ đánh giá bản thân ḿnh thấp bằng cách so sánh với người khác; họ muốn giết ḿnh... Vậy th́ chắc chắn sẽ tạo ra một cô bé sẽ chửi bậy, không tôn trọng gia đ́nh, không coi gia đ́nh là một giá trị nhất định.
Lỗi ở đây là do bố mẹ đă không giáo dục, dạy dỗ con như họ mong muốn, để đến khi xảy ra những trường hợp không hài ḷng th́ họ đổ vấy lỗi cho con, và lại so sánh con cái với những đứa bạn khác.
Lỗi ở đây là bố mẹ không chấp nhận con ḿnh như bản thân nó có. (Ví dụ: đứa trẻ vừa sinh ra v́ một lư do sinh học nào đấy con nói chậm, làm chậm th́ bố mẹ lại không hài ḷng với việc ấy. Muốn con phải nhanh nhẹn, hoạt bát). Vậy th́ đấy mới là vấn đề của bố mẹ.
Trong trường hợp cô bé mắng cha mẹ trên Facebook, ḿnh hoàn toàn thông cảm và thấu hiểu được điều đó. Ḿnh không trách con bé, thậm chí c̣n cực thương. Điều ḿnh buồn ở đây chính là bố mẹ em, gia đ́nh và môi trường xung quanh em.
C̣n theo Tâm lư học Phát triển của cô Khánh Hà th́ thế này, đưa tạm hai điều ra để mọi người tham khảo:
Giao tiếp với bạn bè ở tuổi này trở thành chủ đạo, đôi khi lấn át cả việc học. Giao tiếp với cha mẹ trở nên hẹp hơn, thậm chí, trẻ không nghe lời cha mẹ. Thực chất, trong lứa tuổi này cha mẹ có vai tṛ rất quan trọng nhưng lại bị trẻ phủ định, c̣n bạn bè của trẻ được đưa lên mục ưu tiên số một, những nhận định của bạn bè hầu như được trẻ đồng ư, nhất là các lĩnh vực như ăn mặc, giải trí....
Nếu gia đ́nh không tạo dựng được cho trẻ ḷng tin, sự định hướng chắc chắn phù hợp với trẻ và gia đ́nh th́ trẻ sẽ theo giá trị của nhóm bạn, và rất dễ xảy ra giá trị ấy không đúng đắn.
Ở những gia đ́nh có mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái tuổi thiếu niên nguyên nhân chính là do khác biệt nhận thức giữa cha mẹ và con cái về nhu cầu độc lập của con. Con cái mong muốn tự ḿnh đưa ra quyết định đối với những lĩnh vực trong cuộc sống hàng ngày và giảm sự phụ thuộc vào những quy tắc do bố mẹ đưa ra.
Bố mẹ và con cái nên hiểu rơ: không có sự độc lập hoàn toàn và không có sự phụ thuộc hoàn toàn. Bản thân bố mẹ và con cái (các thành viên trong xă hội) đều có sự độc lập và phụ thuộc ở các mức độ khác nhau.
TM