Dựa vào quá tŕnh quy hoạch phát triển, các chuyên gia đánh giá TP.HCM sẽ thành siêu đô thị. Do đó đ̣i hỏi phải gấp rút có chính quyền đô thị để quản lư.
Hạ tầng cơ sở sẽ được đẩy mạnh đầu tư hơn nữa nếu áp dụng mô h́nh chính quyền đô thị - Ảnh: Diệp Đức Minh
Hôm qua 10.8, HĐND TP.HCM nghe báo cáo về đề án thí điểm chính quyền đô thị TP.HCM. Hai nội dung trọng tâm được đặt ra là v́ sao lập 4 TP vệ tinh (TP.Đông, TP.Tây, TP.Nam, TP.Bắc) và người dân được lợi ǵ từ mô h́nh mới này.
Theo TS Trần Du Lịch, thành viên ban soạn thảo đề án, dựa vào quá tŕnh quy hoạch phát triển, TP.HCM sẽ thành siêu đô thị. Kinh nghiệm thế giới cho thấy nếu là một siêu đô thị mà phản ứng như một cấp chính quyền theo mô h́nh tập trung hiện nay “là vô phương để quản lư và phát triển”. Cho nên cần chia đô thị lớn thành 5 đô thị nhỏ khác. Ngoài đô thị trung tâm với 13 quận nội thành hiện hữu, về quy mô 4 đô thị nhỏ (TP vệ tinh) là trên 1 triệu dân, quy mô diện tích hơn 100 km2 hoặc gần 150 - 200 km2.
Kiểu cũ không sát sườn với dân
TS Trần Du Lịch kể: “Tôi tới một đô thị nhỏ nằm trong TP.Busan (Hàn Quốc), giống như đơn vị hành chính cấp quận của ḿnh. HĐND của họ chỉ có 9 vị, pḥng họp có 9 ghế thôi nhưng làm việc suốt năm. Đại biểu ở đó biết rơ trong đơn vị bầu cử của họ, xin lỗi ai ốm, ai bệnh, nhà ai căi vă... họ đều biết hết. Đại biểu là vậy đó, mới đại diện được cho dân. C̣n xin thưa nếu như chúng ta vẫn cơ cấu theo kiểu cũ th́ không sát sườn với dân được”.
“Không đủ sức phục vụ th́ quyền yếu”
“Tư tưởng chủ đạo là chia TP quá lớn này thành đô thị nhỏ hơn, dễ quản lư hơn, tự chủ cao hơn nhưng vẫn nằm trong tay chính quyền TP.HCM. Quy mô một đô thị 1 triệu dân bao giờ cũng dễ quản lư hơn, hiệu quả quản lư cao hơn đô thị 10 triệu dân. Làm như thế mới gắn được lợi ích của dân, chính quyền sát với lợi ích của dân, chứ không phải ngẫu nhiên mà ngồi chia ra”, TS Lịch nói.
Trước thắc mắc tại sao 13 quận nội thành không tổ chức thành một TP, ông Lịch cho rằng nếu làm như vậy th́ sẽ không ổn, “v́ lúc đó chính quyền TP.HCM gọi là chính quyền của liên đô thị và nông thôn chứ không phải chính quyền đô thị nữa bởi không trực tiếp quản lư đô thị nào hết”. “Vấn đề là chính quyền TP.HCM lớn phải là chính quyền trực tiếp của 13 quận nội thành và là chính quyền cấp trên của 40 pháp nhân công quyền cơ sở (4 đô thị mới, 3 thị trấn và 35 xă - PV)”, TS Lịch nói, và khẳng định: “Tôi tin rằng nếu tổ chức thành 4 đô thị th́ quá tŕnh thực hiện đô thị hóa cho hạ tầng theo quy hoạch sẽ nhanh hơn nhiều so với cách quản lư hiện nay. Thay v́ TP lo từng dự án, trong tương lai khi trao cho cơ chế tự chủ th́ tốc độ sẽ nhanh hơn. C̣n bây giờ cấp TP đang quản hết, không xuể”.
Về vai tṛ của 4 TP vệ tinh, TS Lịch cho biết đây là những pháp nhân công quyền có địa vị pháp lư giống nhau, “nhưng ông nào ngân sách tự chủ lớn th́ quyền anh lớn. C̣n trên trợ cấp càng nhiều th́ tính tự chủ của anh ít đi. Địa vị giống nhau nhưng quyền tự chủ là tùy theo năng lực cho dân mức nào. Nếu anh không đủ ngân sách, không đủ sức phục vụ th́ quyền anh yếu”.
Vướng hơn 100 văn bản luật
Đại biểu Lâm Thiếu Quân cho rằng đề án đă liệt kê khi thực hiện sẽ vướng hơn 100 văn bản luật, nghị định. “Trong thực tế đă chứng minh, nếu cái ǵ pháp luật chưa có quy định th́ khi triển khai sẽ rất vướng, mà để sửa hơn 100 văn bản luật này tôi nghĩ không biết đến bao giờ xong. Đây là công việc khổng lồ”, ông Quân đặt vấn đề.
TS Lịch thừa nhận, theo mô h́nh mới th́ hệ thống văn bản pháp luật không phù hợp, ít nhất là 2 đạo luật: luật Tổ chức HĐND, UBND và luật Ngân sách, “nhưng khi Quốc hội cho nghị quyết thí điểm, TP sẽ có cơ sở pháp lư để làm và ta lướt qua một số quy định để thực hiện”.
Chủ tịch HĐND TP.HCM Nguyễn Thị Quyết Tâm cho biết: “Đây là việc chưa có tiền lệ nên quá tŕnh triển khai đề án sẽ làm chặt chẽ, có bước đi thích hợp, không duy ư chí và không làm xáo trộn nhiều đến đời sống người dân cũng như vận hành bộ máy chính quyền TP”.
Đ́nh Phú
Thanhnien