Thật ra chuyện người miền Nam bắt dế cơm nhét đậu phộng rồi chiên gịn, hoặc bắt con cà cuống rang dầu... đă có từ mở đất.
Nhưng đồng bằng miền Nam ph́ nhiêu, sản vật ngon, bổ vô số kể nên các món ăn côn trùng chỉ nhấp nhá một giai đoạn nào đó rồi “tuyệt chủng.”
Hiện nay ở Sài G̣n nhiều nhà hàng có phục vụ món ăn côn trùng và bắt đầu có những quán chuyên bán loại thực phẩm này. (H́nh: Trần Tiến Dũng/Người Việt)
Trước biến cố 1975, khi người nông dân miền Nam bắt đầu thâm canh giống lúa ngắn ngày phải rải phân hóa học, thuốc trừ sâu th́ đâu ai dám chế biến các món côn trùng dù chỉ là ăn chơi cho đỡ buồn miệng. Nhưng đến thời cộng sản bao cấp, nói thiệt, dân bị lùa đi kinh tế mới và người bị bắt đi học cải tạo, ai cũng mừng húm khi mà quơ được cào cào, dế nhủi, ḅ cạp... để nướng, để rang kiếm chút chất dầu chống những cơn co giật v́ thiếu dinh dưỡng.
Kể từ ngày tuyến du lịch xứ Miên, xứ Thái mở cửa, hầu hết người Sài G̣n đi du lịch Cambodia về đều được hỏi là có thử ăn qua món nhền nhện, cào cào, ḅ cạp... chưa. Người có gan ăn th́ khoe không tiếc lời, người nhát miệng th́ le lưỡi rùng ḿnh, nhưng nói chung đều coi chuyện xứ người ta ăn các loại côn trùng là chuyện dị kỳ.
Ai ngờ cái việc dị kỳ ăn côn trùng ấy, ngày nay được Liên Hiệp Quốc khuyến cáo như là một giải pháp đối với sức khỏe và lương thực của thế giới. Theo các nhà tư vấn cho Liên Hiệp Quốc, chỉ cần ăn một lượng côn trùng thấp hơn khoảng 10 lần so với thịt cá là đủ hàm lượng đạm và khoáng chất.
Vậy th́ Sài G̣n ngày nay có phong trào ăn côn trùng chưa? Xin thưa có, nhưng là có mồi nhậu côn trùng và nhen nhóm dân đi nhậu côn trùng. Kể ra, dân nhậu xứ ta để thoát khỏi ám ảnh về bệnh béo ph́, tiểu đường, gout... họ chọn “tiêu diệt” mồi côn trùng cũng là một giải pháp tốt.
Chúng tôi t́m đến một quán nhậu có tên rất dế gáy là quán Réc Réc trên đường Nguyễn Hữu Cảnh. Quán nhỏ dễ thương như dế, bàn ghế tre rất dế cơm, nam nữ phục vụ trẻ rất dế mèn... và khi chúng tôi coi thực đơn côn trùng th́ đúng là có cảm giác rơi vào “vương quốc giáp sát - bọ cánh.”
Xin mạn phép được kể sơ sơ qua đây vài món để hầu tiếp quí vị.
Món thuộc họ dế th́ có: dế cơm nhét đậu phộng chiên bơ, dế nướng muối ớt, dế lột chiên gịn, dế sữa nướng mọi, dế cuộn ba rọi, chả gị dế, dế kho quẹt.... Các món “bà con” với dế có: ve sầu, ḅ cạp, mối chúa, đuông dừa, rết.
Ḅ cạp chiên gịn là món nhậu khoái khẩu của dân thích mồi lạ. (H́nh: Trần Tiến Dũng/Người Việt)
Tiếp chúng tôi là cô chủ tên Anh, cô thuộc thế hệ 9x Sài G̣n. Cô cho biết là ban đầu do cô muốn có món không giống ai để chen chân vô thị trường ăn nhậu khổng lồ ở Sài G̣n, nên khi phát hiện ra con dế và các con côn trùng ăn được là cô chụp bắt ngay để khởi nghiệp.
Cô nói, “Lúc em đăng kư mua độc quyền cái tên Réc Réc, mấy ông cán bộ lắc đầu không chịu, họ nói réc réc là cái ǵ. Trời ơi, tiếng dế gáy mà cũng không biết là sao.”
Chúng tôi hỏi cô t́m ở đâu bài bản chế biến các món côn trùng, cô cho biết là tự sáng chế. Cô tin là chỉ khi chế biến đúng với khẩu vị người Sài G̣n th́ mới vừa ḷng thực khách.
Cô nói, “Ăn kiểu Thái hay kiểu Miên th́ lạ miệng người ta ăn chơi cho biết thôi, chớ ăn hoài họ đâu có ưa.” Hiện tại cô là chủ hai quán và ước mơ của cô là mở được cả một hệ thống nhà hàng quán ăn côn trùng ở Sài G̣n.
Được biết thêm rằng, các nguồn côn trùng cung cấp cho quán Réc Réc và nhiều nhà hàng quán nhậu côn trùng khác đang có ở Sài G̣n đều từ các trại nuôi ở Củ Chi, Hóc Môn. Về chất lượng an toàn thực phẩm, cho đến lúc chúng tôi ghé nhậu côn trùng th́ chưa thấy báo chí báo động.
Cô chủ quán thiệt thà cho biết, “Em không lo những món xuất từ các trại nuôi như dế, ḅ cạp v́ người cung cấp cũng ư thức đây là giai đoạn khai phá thị trường nên làm ăn đàng hoàng; c̣n riêng những loại bắt từ thiên nhiên như ve sầu, rết... th́ rất bấp bênh.”
Thiệt t́nh mà nói khi chúng tôi nhấm món ve sầu xào me th́ thấy vừa quen vừa ngon miệng, món bánh khọt nhân dế cũng ngon, ḅ cạp nướng th́ thơm phức... nhưng đắc ư và khoái khẩu nhất là món dế kho quẹt; món này bảo đảm ăn với cơm trắng, canh rau trong ngày mưa dầm rỉ rả th́ thương nhớ đồng quê hết biết.
(Người Việt)