Mỹ cân nhắc 'hành động cục bộ' ở Syria

Tổng thống Barack Obama nói Hoa Kỳ đang cân nhắc "hành động cục bộ" để đáp trả việc sử dụng vũ khí hóa học của quân đội chính phủ Syria.Ông Obama nhấn mạnh rằng chưa có "quyết định cuối cùng" nào được đưa ra, tuy nhiên bác bỏ khả năng Hoa Kỳ sẽ điều quân tới hiện trường.

Ngoại trưởng John Kerry dẫn kết quả điều tra của tình báo Hoa Kỳ nói Syria đã sử dụng vũ khí hóa học làm 1.429 người chết, trong đó có 426 trẻ em.

Chính phủ Syria gọi cáo buộc của Hoa Kỳ là "hoàn toàn dối trá" và đổ lỗi cho quân nổi dậy.

Tổng thống Bashar al-Assad trước đó đã tuyên bố Syria sẽ tự vệ trước bất cứ "hành động xâm lược" nào của phương Tây.

Tổng thống Pháp Francois Hollande thì tái khẳng định sự ủng hộ đối với lập trường của Hoa Kỳ.

Tuy nhiên Nga, đồng minh lớn nhất của Syria, đã cảnh báo "bất cứ hành động quân sự đơn phương nào mà không có sự cho phép của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc" là sự "vi phạm trực tiếp luật pháp quốc tế".

Đoàn xe chở các thanh tra viên LHQ về vũ khí đã rời Damascus sáng thứ Bảy 31/8 sang Lebanon.

Tổng thư ký Ban Ki-moon nói với giới ngoại giao rằng phải hai tuần nữa mới có phúc trình cuối cùng của nhóm thanh tra.
'Trách nhiệm' của thế giớiPhát biểu vào thứ Sáu, 30/8, Tổng thống Obama nói vụ tấn công ở khu ngoại ô Damascus ngày 21/8 là 'một thách thức đối với thế giới' và là sự xâm phạm "lợi ích an ninh quốc phòng" của Hoa Kỳ.

"Chúng ta không thể chấp nhận một thế giới nơi mà phụ nữ, trẻ em và những thường dân vô tội có thể bị đầu độc ở một quy mô kinh khủng như vậy."

"Thế giới có trách nhiệm bảo đảm các tiêu chuẩn chống lại việc sử dụng vũ khí hóa học."

Tuy nhiên ông Obama cũng nhấn mạnh rằng Washington đang "cân nhắc khả năng hành động cục bộ", và loại bỏ việc điều quân hay mở chiến dịch lâu dài ở Syria.

Bình luận của ông Obama được đưa ra ngay sau khi Ngoại trưởng John Kerry phát biểu về điều mà Washington gọi là kết quả điều tra tình báo "với độ khả tín cao" về cuộc tấn công ngày 21/8.

Những điểm chính trong báo cáo này bao gồm:

Cuộc tấn công đã khiến 1.429 người thiệt mạng, trong đó có 426 trẻ em.
Các chuyên gia hóa học của quân đội Syria đã được điều động đến khu vực này ba ngày trước cuộc tấn công.
Vệ tinh của Hoa Kỳ phát hiện ra nhiều hỏa tiễn từ khu vực do quân chính phủ kiểm soát bắn vào khu vực của quân nổi dậy, 90 phút trước khi có tin về một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học.
Hơn 100 video về hiện trường vụ tấn công cho thấy nhiều người có dấu hiệu nhiễm chất độc gây rối loạn thần kinh.
Những đoạn đối thoại bị nghe lén bao gồm một cuộc đàm thoại từ một quan chức cấp cao của Damascus "xác nhận vũ khí hóa học đã được sử dụng" và bày tỏ lo ngại về việc bị các thanh sát viên Liên Hiệp Quốc phát hiện.

"Chúng ta không thể chấp nhận một thế giới nơi mà phụ nữ, trẻ em và những thường dân vô tội có thể bị đầu độc ở một quy mô kinh khủng như vậy."

Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama

Hoa Kỳ nói kết quả điều tra dựa trên thông tin thu thập từ những nhân viên y tế, nhân chứng, nhà báo, video và hàng nghìn nguồn tin từ mạng xã hội.

Ông John Kerry cũng gọi ông Assad là "tên côn đồ và kẻ sát nhân".

Đáp lại điều này, hãng thông tấn chính phủ Syria Sana nói ông Kerry đã "đưa chi tiết từ các tin cũ, do quân khủng bố đưa ra hơn một tuần trước".
Thông điệp mạnh mẽ

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc có rất ít khả năng sẽ chấp thuận cho một cuộc can thiệp quân sự vì sự chống đối từ Nga, một trong các thành viên thường trực.

Cùng với Trung Quốc, Moscow đã phản đối hai dự thảo trước đó về Syria.

Hoa Kỳ cũng rơi vào thế bất lợi khi Quốc hội Anh bỏ phiếu chống lại đề xuất của chính phủ David Cameron trong đó ủng hộ việc can thiệp quân sự.

Thủ tướng Anh quốc và ông Obama đã có cuộc đối thoại qua điện thoại vào ngày 30/8. Hai bên đã nhất trí sẽ tiếp tục hợp tác về các vấn đề quốc tế.

Tổng thống Mỹ cũng nói với ông Cameron ông "hoàn toàn tôn trọng" hành động của chính phủ Anh.

Giới chức Mỹ nói nước này sẽ tiếp tục tăng cường xây dựng một liên minh, trong khi Pháp nói đã sẵn sàng để sát cánh với Mỹ tại Syria.Ông Obama và Tổng thống Pháp Francois Hollande đã có cuộc trao đổi qua điện thoại vào ngày 30/8, Paris cho biết.

Thông cáo từ văn phòng chính phủ Pháp nói lãnh đạo hai nước đều muốn gửi một "thông điệp mạnh mẽ" tới Damascus để lên án việc chính phủ nước này sử dụng vũ khí hóa học.

Không giống như Anh quốc, cả Pháp và Hoa Kỳ đều không cần sự chấp thuận của Quốc hội để hành động quân sự.

Một đồng minh khác của Hoa Kỳ, Thổ Nhĩ Kỳ, đã kêu gọi mở chiến dịch tương tự như cuộc oanh tạc Yugoslavia năm 1999.

Lúc đó Nato đã tiến hành oanh tạc tổng cộng 70 ngày để bảo vệ thường dân khỏi các cuộc tấn công tại Kosovo, cho dù không có nghị quyết của Liên Hiệp Quốc.

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói can thiệp quân sự nên nhằm mục tiêu lật đổ ông Assad.
Trữ chất hóa học

Việc sử dụng vũ khí hóa học đã bị cấm theo nhiều hiệp ước, và bị coi là trái phép dưới các điều khoản của Luật nhân đạo quốc tế.

Quân đội Syria bị cho là tàng trữ nhiều chất hóa học, trong đó có cả khí độc gây rối loạn thần kinh sarin.

Thống kê ban đầu về cuộc tấn công ở Damascus dẫn số liệu từ tổ chức Bác sỹ không Biên giới cho biết 355 người đã thiệt mạng.

Các thanh tra viên Liên Hiệp Quốc đã thu thập nhiều mẫu và gửi đến các phòng thí nghiệm khắp thế giới để phân tích.

Nhóm thanh tra này không có nhiệm vụ tìm ra trách nhiệm vụ tấn công thuộc về ai.

Hơn 100 nghìn người bị cho là đã thiệt mạng và 1,7 triệu người đã phải di tản kể từ khi xung đột nổ ra ở Syria hồi tháng Ba năm 2011.
tm