Hôm nay, 11/9/2013, nước Mỹ tưởng niệm 12 năm ngày xảy ra vụ khủng bố kinh hoàng, gây nên nhiều biến động lớn trên toàn cầu. Ít người biết rằng nạn nhân đầu tiên của vụ khủng bố, bị đâm chết bằng một nhát dao trên máy bay, là một con người lẽ ra đă có thể thay đổi thế giới, theo cách rất khác.
Thậm chí ngay cả khi xét theo tiêu chuẩn đă rất cao của Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), Danny Lewin vẫn được xem là một thần đồng.
Tháp đôi WTC đổ nát sau vụ tấn công
Một nhân cách đặc biệt
"MIT có rất nhiều người rất thông minh, nhưng Danny vẫn nổi bật ngay trong môi trường đó" - Tom Leighton, người từng là một trong những giáo sư dạy Lewin ở MIT nói - "Anh ấy thích đương đầu với vấn đề khó nhất, bởi chúng tạo ra sự khác biệt lớn".
Lewin qua đời vào ngày 11/9/2001 ở tuổi 31. Anh ở trên chuyến bay American Airlines số 11, chiếc máy bay đầu tiên đâm vào Trung tâm Thương mại thế giới và là người đầu tiên thiệt mạng trong các vụ khủng bố chấn động diễn ra hôm đó.
Cuộc đời của Lewin giờ là chủ đề một cuốn hồi kư mới, mang tên No Better Time: The Brief, Remarkable Life of Danny Lewin, the Genius Who Transformed the Internet (Tạm dịch Không có thời điểm tốt hơn: Cuộc sống ngắn, đáng chú ư của Danny Lewin, thiên tài đă biến đổi internet)."
Theo tác giả Molly Knight Raskin, nếu bạn chưa từng nghe về Lewin th́ đó cũng không lạ, bởi anh kín tiếng trong cả cuộc sống và công việc. Nhưng bà tin Lewin đáng được ngợi ca.
Bà cho biết ngay từ đầu Lewin dường như đă sinh ra cho những điều lớn lao. Anh đă học cách lập tŕnh trên một chiếc máy tính Apple II mà cha đẻ mua vào năm 1979, khi mới 9 tuổi và chơi violon giỏi từ khi c̣n bé.
Năm 1984, gia đ́nh Lewin dọn tới sống ở Israel. Anh vừa học giỏi, vừa thích tham gia vào các môn thể thao nên dần đứng đầu lớp về cả học tập lẫn thể lực. Sức khỏe tốt đă phục vụ Lewin, khi anh gia nhập Lực lượng Pḥng vệ Israel và đứng vào hàng ngũ đặc nhiệm Sayeret Matkal, vốn nổi tiếng với một cuộc đột kích giải cứu con tin tại sân bay Entebbe của Uganda năm 1976.
Danny Lewin, người đầu tiên thiệt mạng trong vụ khủng bố 11/9
Làm cách mạng trên internet
Sau đó, Lewin đă tham gia kinh doanh, tạo lập công ty máy tính Akamai, v́ muốn "tạo sự khác biệt với thế giới thực".
Thời điểm Lewin thành lập Akamai (thổ ngữ Hawaii có nghĩa "thông minh") hồi năm 1998, mạng internet như chúng ta đang sử dụng - với những kết quả hiển thị tức thời, kết nối tốc độ cao..., chỉ như chuyện viễn tưởng. Khi ấy, với kết nối internet quay số và nhiều máy chủ ở trong t́nh trạng quá tải, việc tải về máy chỉ một trang web đôi khi kéo dài tưởng như vô tận.
Sản phẩm đỉnh cao của công ty là một ứng dụng giúp giảm thiểu khả năng máy chủ bị sập, do lượng truy cập quá cao. Nhưng ngay cả với vũ khí chiến lược này, không ai đảm bảo Akamai sẽ thành công. Công ty thậm chí đă thất bại trong nỗ lực đầu tiên nhằm t́m vốn đầu tư. Điều này chỉ khiến Lewin làm việc tích cực hơn.
Vận may đă t́m tới với anh trong ngày khó ngờ 11/3/1999, khi có 2 sự kiện làm rung chuyển internet: lễ khai mạc giải đấu bóng rổ NCAA và lần đầu tiên trailer của phim Star Wars Episode I: The Phantom Menace được tung lên mạng. Trong khi hàng loạt máy chủ trên khắp Mỹ lần lượt sụp đổ, các hệ thống được Akamai hỗ trợ vẫn hoạt động b́nh thường. Từ đó công ty bắt đầu cất cánh.
2 năm tiếp theo, cả internet và Akamai cùng bùng nổ hoạt động. Khi công ty lên sàn chứng khoán vào tháng 10/1999, Lewin cùng Leighton có thời gian ngắn trở thành tỷ phú trên giấy, lúc giá mỗi cổ phiếu chạm mốc 300 USD. Rồi cuộc khủng hoảng dot-com hồi năm 2000 diễn ra, đẩy giá cổ phiếu rớt xuống chưa đầy 5 USD.
Thế giới bị cướp mất một tài năng
Tới ngày 10/9/2001, t́nh h́nh trở nên khá tệ cho Akamai. Leighton c̣n nhớ về một cuộc họp kéo dài tới đêm, trong đó lănh đạo công ty quyết định sa thải bớt người, gồm một số bạn bè và cộng sự đă có mặt từ thuở ban đầu. Buổi sáng tiếp theo, Lewin phải bay từ Boston tới Los Angeles.
Anh được bố trí ngồi ở ghế 9B trên chuyến bay số 11. Với nền tảng quân sự và hiểu tiếng Arab, Lewin hẳn đă đoán được chuyện ǵ đang diễn ra và thậm chí c̣n ra tay ngăn chặn. Theo một cuộc gọi của tiếp viên chuyến bay chuyển xuống mặt đất, hành khách đầu tiên thiệt mạng ngồi ở ghế 9B, bị đâm bằng dao.
Tới nay bạn bè vẫn băn khoăn không biết điều ǵ sẽ xảy ra nếu Lewin c̣n sống. Có thể anh sẽ học nốt bằng tiến sĩ, hoặc tham gia chính trường Israel, hoặc trở thành một cái tên lớn trong làng công nghệ như Bill Gates, Steve Jobs. "Những người quen biết Lewin cảm thấy như thế giới bị cướp đi một tài năng" - Raskin nhận xét - "Anh ấy đă luôn t́m kiếm những điều lớn lao".
Tường Linh (Theo CNN)
Thể thao & Văn hóa